Ai cũng biết sách có một vai trò quan trọng trong việc hình thành tri thức, nhân cách cho mỗi con người, nhất là đối với các em học sinh khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Nhưng trên thực tế, học sinh ngày nay rất ít đọc sách, thờ ơ với sách. Vì sao vậy, có phải là các em không yêu sách?

 

Thứ nhất, muốn học sinh ham đọc sách thì trước hết chúng ta phải tạo cho các em có thói quen yêu sách và tiếp cận với sách báo từ nhỏ. Nhưng, thử hỏi trong gia đình cha mẹ, ông bà đã hướng cho con em mình thói quen đọc sách hay chưa?

 

Nhiều gia đình cứ mải mê với chuyện cơm áo gạo tiền, rồi ngay từ khi các em còn nhỏ đã định hướng cho con đi theo các môn tự nhiên để sau này ra trường dễ xin việc và có nhiều tiền. Nhiều cha mẹ còn định kiến với con cái khi các em say mê với những tờ báo hay quyển sách trên tay bởi cho đó là điều viển vông, thiếu thực tế…

 

Chính từ những suy nghĩ như vậy nên bây giờ vào các gia đình ta vẫn thường thấy cha mẹ sắm cho con em mình đồ chơi hiện đại, đắt tiền để chơi hoặc các em cứ cắm cúi vào các game online trên điện thoại của cha mẹ. Trong khi đó lại rất hiếm những gia đình có tủ sách. Còn với các gia đình làm nông thì do điều kiện kinh tế còn khó khăn và cũng ít biết được những giá trị của sách, hoặc có biết nhưng cũng “lực bất tòng tâm” vì sách bây giờ có giá cao quá.

 

Thứ hai là thư viện nhà trường hiện nay quá thừa nhưng lại rất thiếu sách. Cái thừa là phần lớn sách trong thư viện là sách giáo khoa được cấp về (học sinh không có nhu cầu về sách này), còn lại một số đầu sách thì không phù hợp với lứa tuổi học sinh, hoặc không có liên quan, các em dù có đọc nhưng chưa chắc có thể hiểu được (bởi nhiều sách nghiên cứu). Trong khi những đầu sách dành cho tuổi mới lớn, sách khám phá về khoa học, lịch sử lại ít hoặc không có. Các thư viện nhà trường chưa chú ý đến các đầu sách hữu ích phục vụ cho văn hóa đọc của các em học sinh. Phần lớn sách có ở thư viện hiện nay là sách… từ trên cấp về. Mà sách cấp về thì mục đích của người mua và cấp không dễ gì phù hợp với học sinh và thầy cô giáo!

 

Thứ ba là hiện nay các đầu sách xuất bản có số lượng rất ít nhưng giá lại quá cao. Sách viết cho thiếu nhi không nhiều và phần lớn viết theo đơn đặt hàng nên nội dung các cuốn sách chưa cuốn hút được các em. Thỉnh thoảng ta vẫn bắt gặp những cuốn sách viết và xuất bản cho thiếu nhi, cho lứa tuổi học trò nhưng lại chạy theo thị hiếu thị trường, quá nhiều ngôn ngữ, hình ảnh bạo lực và nhạy cảm…

 

Thứ tư là hiện nay giới trẻ có rất nhiều kênh thông tin để giải trí, mạng Intenet được lắp đặt rộng rãi, báo điện tử ra đời nhiều, mạng xã hội đã thu hút giới trẻ nên một bộ phận học sinh, sinh viên quen dần với thói quen đọc tin tức trên mạng. Những thông tin mới, cập nhật được những vấn đề thời sự, ít tốn kém và phù hợp với lứa tuổi.

 

Hướng học sinh đến với văn hóa đọc trước hết cần tạo cho các em niềm say mê đọc sách từ nhỏ. Cha mẹ hãy tìm và hướng cho các em loại sách phù hợp với lứa tuổi. Thư viện nhà trường cần được đầu tư về phòng ốc, sách báo đúng nghĩa, khuyến khích các em đến đọc sách. Thầy cô giảng dạy cần khuyến khích những bài viết sáng tạo, hướng các em tìm tòi qua sách báo, tài liệu. Xã hội cần định hướng và xuất bản những đầu sách hay… Đó là những cách tốt để giúp các em tiếp cận tri thức, nâng cao chất lượng học tập, đạo đức của học sinh trong nhà trường mà lại hạn chế được các trò chơi vô bổ khác trong giới trẻ hiện nay.

 

Nguyễn Cao

Bạn đã bao giờ thắc mắc về việc những người nổi tiếng và thành đạt nhất trên thế giới hay đọc các loại sách báo nào mỗi khi có thời gian rảnh rỗi?

 

Chúng ta đều biết rằng việc đọc sách báo để thu nhận thêm thông tin và kiến thức là vô cùng quan trọng. Đây có thể coi là một chìa khóa để dẫn tới thành công khi những người thành công nhất trên thế giới. Mặc dù bận bịu tới đâu, họ vẫn luôn dành một khoảng thời gian rảnh rỗi để đọc qua những tờ báo hoặc những cuốn sách mà họ nghĩ thực sự thu hút và đem lại thông tin cần thiết cho mình.

 

 

1. Warren Buffet

 

Vị tỉ phú người Mỹ có thói quen đọc rất nhiều đầu báo với các thông tin về kinh tế và lĩnh vực kinh doanh vào mỗi buổi sáng như The Wall Street Journal, Financial Times, New York Times, USA Today, Omaha World-Herald, American Banker.

 

2. Bill Gates

 

Ông chủ Microsoft luôn lựa chọn những tờ báo như Wall Street Journal, New York Times và Economist. Ông cũng tự nhận mình là một người đọc nhanh và thường đọc nhiều loại báo khác nhau, miễn là những tờ báo này đem lại sự hứng thú và viết về những vấn đề mà ông quan tâm. Ngoài ra, tỉ phú người Mỹ cũng có sở thích đọc sách trước khi ngủ.

 

 

3. David Cush

 

CEO của hãng hàng không Virgin của Mỹ có sở thích đọc báo trong lúc đang tập gym. Những đầu báo mà không thường đọc là New York Times, Wall Street Journal, USA Today, San Francisco Chronicle và Financial Times.

 

 

4. Jeffrey Immelt

 

CEO của tập đoàn General Eletric (GE) thường đọc Wall Street Journal, Financial Times, trang Kinh doanh của New York Times, trang Thể thao, Kinh doanh và Lối sống của USA Today, và New York Post.

 

 

5. Tổng thống Mỹ Barack Obama

 

Mặc dù là một trong những người quyền lực nhất trên thế giới và luôn phải bận trăm công nghìn việc, tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng vẫn luôn dành một khoảng thời gian mỗi sáng để lướt qua các mặt báo mà ông quan tâm như New York Times, Wall Street Journal và Washington Post. Vị Tổng thống Mỹ cũng đọc các báo cáo, nghiên cứu và đánh giá tình báo trước khi đi ngủ.

 

 

 

6. Howard Schultz

 

CEO của chuỗi của hàng Starbucks chia sẻ ông chỉ có thói quen đọc một số tờ báo nhất định. Theo đó, vị CEO này chỉ đọc 3 tờ báo là Seattle Times, Wall Street Journal và New York Times. mỗi buổi sáng suốt 20 năm nay.

 

 

7. Jonah Peretti

 

CEO của Buzzfeed cho biết mặc dù nguồn cập nhật thông tin chính vào mỗi buổi sáng của mình vẫn là thông qua các mạng xã hội bởi đây là nguồn thông tin vô cùng dồi dào và dễ tiếp cận. Tuy nhiên, vị CEO trẻ tuổi này cũng vẫn dành thời gian để đọc các đầu báo chính thống trong đó đặc biệt là trang Thể thao cũng như Kinh doanh trên tờ New York Times.

 

 

8. Steve Reinemund

 

Cựu chủ tịch của tập đoàn PepsiCo có thói quen đọc New York Times, Wall Street Journal, Financial Times và tờ Tin tức buổi sáng Dallas mỗi khi có thời gian rảnh rỗi.

 

 

9. Arianna Huffington

 

Mặc dù Huffington Post là một trong những tờ báo nổi tiếng và nhiều người đọc nhất trên thế giới, tuy nhiên chủ của tờ báo là bà Arianna Huffington lại không có thói quen đọc tờ báo của mình sở hữu khi có thời gian rãnh rỗi. Bà chia sẻ rằng bà chỉ thích đọc những cuốn sách “thực sự” thay vì những thứ được đăng tải trên Internet.

 

Nhật Ninh (Tổng hợp)

– Giải thưởng “Vì sự nghiệp Văn hoá và Giáo dục” năm 2016 của Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh đã được trao cho Giáo sư Pierre Darriulat và Giáo sư Trịnh Xuân Thuận.

 

Trong diễn từ nhận giải, GS. Pierre Darriulat dành một phần lớn để nói về những vấn đề của giáo dục ĐH Việt Nam hiện nay.

 

 

Giáo sư Pierre Darriulat tại lễ trao giải (Ảnh: Trâm Anh)

 

Lãng phí 4, 5 năm cho những bài giảng cách xa hàng dặm

 

GS. Pierre Darriulat nhận xét: “ĐH của chúng ta được mô hình hoá như những ĐH ở các nước phát triển cách đây 50 năm. Tuy nhiên, 50 năm đã qua và chúng ta là một đất nước vẫn đang đấu tranh để phát triển sau nhiều thập kỷ chiến tranh và đói kém với những vết thương vẫn chưa lành”.

 

Theo ông, “chúng ta phải xem xét lại cần loại ĐH nào để phục vụ tốt nhất cho lợi ích dân tộc. Chúng ta phải chú trọng hơn nữa đến hướng nghiệp. Chúng ta cần phải làm rõ, để phát triển phải cần bao nhiêu công nhân, kỹ thuật viên và kỹ sư; cũng như vậy, phải xác định sự cân bằng tỉ lệ giữa các ngành nghề như thế nào: cần bao nhiêu bác sĩ, bao nhiêu y tá, bao nhiêu kiến trúc sư, bao nhiêu giáo viên và bao nhiêu nông dân”.

 

Ông nhìn nhận rằng ngày nay, rất nhiều sinh viên ĐH phải lãng phí 4 – 5 năm quý giá nhất cuộc đời mình để nghe những bài giảng mà chất lượng của nó cách xa hàng dặm so với những gì mà họ đáng được học.

 

“Trong nhiều lớp vật lý hạt nhân, nhiều kiến thức lạc hậu mà tôi đã học cách đây 60 năm khi còn là sinh viên vẫn đang được giảng dạy. Trong hơn hai mươi năm qua, chúng ta vẫn chưa thể để đào tạo ra được một nhóm các kỹ sư, nhà khoa học những người có thể làm chủ được việc xây dựng, vận hành, khai thác và bảo dưỡng nhà máy điện hạt nhân mà chúng ta sẽ xây dựng trong tương lai”.

 

Chưa xác định kỹ năng cần cho đất nước

 

Điều khiến ông rất trăn trở là “Ngày nay, chúng ta đang đào tạo quá nhiều sinh viên cho khu vực thứ ba như

 

"Những gì tôi nói không phải là mới, mà chủ yếu là những nhận thức chung và sự can cảm đối mặt với sự thật"

tiếp thị, ngân hàng, quản lý – những cái tên mỹ miều thường giấu đi sự thật là nguồn cung cấp lao động giá rẻ từ những nước đang phát triển cho toàn cầu hóa dưới hình thức kinh tế thị trường”.

 

GS. Pierre Darriulat cho rằng “Trước khi dạy tiếp thị, chúng ta nên dạy cách tạo ra những sản phẩm có thể cần tiếp thị; trước khi dạy quản lý, chúng ta nên dạy những kỹ năng, mà tương lai sẽ cần phải quản lý. Nếu không chúng ta sẽ chỉ tạo ra các nhà quản lý, những người sẽ không có ai để quản lý ngoài bản thân họ”.

 

Bên cạnh đó, “Chúng ta đang tiêu tốn nhiều tiền của gửi con em mình đi học ở nước ngoài để kiếm những tấm bằng thạc sĩ hoặc tiến sĩ.Nhưng chúng ta chưa xác định rõ những kỹ năng nào cần phải học hỏi cho đất nước” – GS. Pierre Darriulat bình luận.

 

Cũng theo ông, “Chúng ta chưa nỗ lực đủ mạnh trong việc tận dụng những kiến thức những du học sinh thu nhận được khi trở về nước. Vì vậy, nhiều đầu tư của nhà nước cho công tác đào tạo ngoài nước chỉ đơn giản là bị lãng phí. Tệ hơn nữa, nó tạo điều kiện thuận lợi cho nạn chảy máu chất xám tai hại cho đất nước”.

 

Ông nhấn mạnh “Không có lý do gì để ta tiếp tục lãng phí nhiều tiền của như vậy vào việc gửi người ra nước ngoài và duy trì mức chảy máu chất xám quá cao. Dành số tiền này để hỗ trợ cho những người trong nước với quyết tâm thay đổi sẽ tốt hơn nhiều”.

 

Cần chọn người trên cơ sở duy nhất là tài năng

 

Thay đổi cung cách làm việc là điều mà GS. Pierre Darriulat đề nghị. “Chúng ta nên chọn nhân sự một cách nghiêm túc hơn dựa trên cơ sở duy nhất là tài năng để có thể chọn ra được những người có năng lực; chúng ta nên tạo điều kiện, cả về tiền lương và môi trường làm việc, để thu hút họ.

 

Chúng ta phải có một chính sách phát triển dài hạn, được quảng bá rõ ràng, để cho họ cảm thấy những hành động của mình nằm trong đó, tạo cho họ niềm tin vào sự hỗ trợ dài hạn, cho họ cơ sở để tự hào về những thành tựu đạt được, đem lại cho họ cảm giác được phục vụ một đất nước mà đóng góp của họ được ghi nhận”.

 

 

Giáo sư Pierre Darriulat cùng các thành viên trong nhóm đang làm việc (Ảnh: TL)

 

Với một thế giới quanh ta đang liên tục thay đổi với tốc độ thay đổi nhanh hơn nhiều so với trước đây, theo vị GS này, “Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người nhìn ra thế giới với con mắt mở rộng, những người có chính kiến, có thể thích ứng nhanh với môi trường mới.

 

Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người có thể bác bỏ những học thuyết và giáo điều, những người có khả năng chiến đấu chống lại sự trì trệ, quan liêu và bảo thủ, những người biết nổi giận khi chứng kiến những điều chướng tai gai mắt đi ngược với đạo đức xã hội.

 

Chúng ta cần phải đào tạo nên những công dân trẻ có trách nhiệm, những người có thể thay đổi những luật lệ điều hành xã hội khi thế giới quanh ta đòi hỏi, họ phải là những người không chỉ đơn giản áp dụng một cách mù quáng những quy tắc lỗi thời là nguyên nhân của sự xơ cứng và tê liệt của xã hội”.

 

Những đòi hỏi để thay đổi cung cách để tiến bộ, theo ông, đó là “Gây dựng lại sự nghiêm ngặt đạo đức, tri thức và sự chuyên nghiệp trong thói quen và công việc”.

 

Đó còn là “Khôi phục lại sự tôn trọng tri thức, liêm chính và vì lợi ích tập thể hơn lợi ích cá nhân”.

 

Ông nhận định :Thất bại trong việc khôi phục những giá trị này đồng nghĩa với việc không thể mở cửa đất nước để phát triển”.

 

Văn hóa không có nghĩa là bảo thủ, cũng không có nghĩa là loại trừ, mà theo ông nó có nghĩa là tiến bộ và khoan dung.

 

“Chúng ta phải cảm thấy rằng đấu tranh cho sự phục hồi những giá trị tri thức và đạo đức là góp phần đề cao phẩm giá con người. Chúng ta phải cảm thấy có trách nhiệm trong việc thúc đẩy tạo nên một nền khoa học không biên giới”.

 

Giới trẻ phải chiến thắng trong hòa bình

 

“Để thành công, chúng ta cần phải tin tưởng vào thế hệ trẻ nhiều hơn nhiều so hiện nay” – GS. Pierre

 

"Động lực duy nhất của tôi là được chứng kiến đất nước này trao cho họ những cơ hội mà tài năng và sự hào phóng của họ xứng đáng có được"

Darriulat khẳng định.

 

Ông phân tích “Chúng ta cần phải dựa vào sự nhiệt tình, năng lượng, tài năng, sự hào phóng, niềm tin của họ vào tương lai mà ở đó họ là những nhân vật chính. Chúng ta cần phải trao cho họ cơ hội để mang lại cho đất nước nguồn không khí trong lành mà chúng ta rất cần để thở sâu hơn.

 

Chúng ta cần phải trao cho họ cơ hội để thay đổi mọi thứ trở nên thứ tốt đẹp hơn, động viên họ chủ động đóng góp công sức của mình cho sự tiến bộ và phát triển của dân tộc. Tương lai của đất nước nằm trong tay họ, những bàn tay của thế hệ Đổi Mới”.

 

Giới trẻ, theo ông, đã không phải chịu đựng những cuộc chiến tranh, đói khổ, những nỗi đau, nỗi buồn, sự áp bức mà cha mẹ và ông bà họ đã phải chịu đựng. Họ được thừa hưởng từ ông bà cha mẹ độc lập và tự do.

 

“Mục tiêu của họ không còn là chiến thắng trong những cuộc chiến tranh mà là chiến thắng trong hòa bình. Sự nghiệp đó cũng cao quý như sự nghiệp mà các bậc cha mẹ và ông bà của họ đã từng chiến đấu. Điều đó vừa cao quý nhưng cũng đồng thời là thử thách.

 

Chúng ta phải làm hết sức mình để ủng hộ và động viên họ thực hiện nhiệm vụ; trang bị cho họ những công cụ giúp họ vượt qua những khó khăn trở ngại trong tương lai”.

 

Pierre Darriulat là một tên tuổi lớn trong lĩnh vực hạt nhân và vật lý thiên văn, viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm Khoa học Pháp từ 1986, giám đốc khoa học Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu từ 1987 – 1994.

 

Theo giới thiệu của nhà văn Nguyên Ngọc thì cuối năm 1999, sau khi nghỉ hưu GS Pierre Darriulat sang định cư ở Hà Nội cùng người vợ Việt Nam, dành gần hết thời gian và công sức giúp đỡ xây dựng và phát triển vật lý thiên văn ở Việt Nam.

 

Đặc biệt, với những thiết bị tự mua sắm bằng tiền túi hoặc tự tạo bằng nhiều cách, ông thành lập Phòng thí nghiệm tia vũ trụ Vietnam – Auger ở Viện Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân Việt Nam, đặt ngay trên nóc nhà trụ sở của Viện; đã hoạt động hiệu quả nhiều năm nay như một thành viên của Dự án thí nghiệm quốc tế Pierre Auger săn tìm các tia vũ trụ năng lượng siêu cao.

 

Ông sống giản dị, khiêm tốn, say mê nghiên cứu và hướng dẫn nghiên cứu, thương yêu chăm sóc tận tình các học trò của mình, đồng thời quan tâm thiết tha đến mọi mặt đời sống, nhất là về khoa học và giáo dục, ở đất nước mà ông đã gắn bó như một tổ quốc thứ hai.

 

Tự ông nêu một tấm gương sáng về người thầy trong một nền giáo dục mà chúng ta cần có.

 

Ông đặc biệt quan tâm đến những người trẻ, một mặt cổ vũ cho thế hệ trẻ được mạnh dạn giao phó trách nhiệm xứng đáng từ sớm, mặt khác luôn nhắc nhở họ “biết trọng trí tuệ hơn tiền bạc, quyền lực, và nhớ rằng sự giàu có của một đất nước chủ yếu là ở bàn tay và khối óc chứ không phải ở két sắt của các ngân hàng, là ở những sản phẩm làm ra hơn là những kỹ năng tiếp thị, rằng sự giàu có ấy chủ yếu nhờ những giọt mồ hôi của người lao động hơn là những quy định có khi ngớ ngẩn đặt ra bởi những người, những cơ quan quản lý thiếu chuyên nghiệp”.

 

Người chuyển dịch bài Diễn từ của GS Pierre Darriulat là ông Phạm Ngọc Diệp.

 

Theo Ngân Anh (lược thuật)/ VNN

“Không thể phủ nhận những gì khoa học đã làm được đối với sự phát triển kinh tế đất nước hơn 30 năm qua. Nếu làm tốt hơn nữa thì chắc chắn thu nhập của chúng ta không phải 2.500USD/người/năm mà phải hơn 10.000USD/ người/năm”.

 

Ông Phan Xuân Dũng – Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đặt vấn đề như vậy tại hội nghị giám sát “Khoa học xã hội (KHXH) và nghiên cứu chính sách thúc đẩy công nghiệp hóa – hiện đại hóa (CNH-HĐH) đất nước giai đoạn 2005-2015 và định hướng giai đoạn tiếp theo”. Để khả năng tăng thu nhập bình quân đầu người lên 10.000USD/năm trở thành hiện thực, các chuyên gia cho rằng cần có sự thay đổi mạnh mẽ về cơ chế, chính sách để sản phẩm công nghệ Việt Nam có vị thế cao.

 

 

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Phạm Công Tạc phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Lê Loan

Công nghệ tốt nhưng ế vì quá rẻ?

 

Nói về thực trạng các sản phẩm công nghệ Việt Nam luôn lép vế, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông đưa dẫn chứng: Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Bộ Kế hoạch và Đầu tư từng mời các hội khoa học kỹ thuật chọn ra sản phẩm công nghệ tốt nhất – đó là lò đốt rác y tế. Nhưng đến nay, chiếc lò thứ hai vẫn chưa bán được dù Trung tâm theo dõi, kiểm soát môi trường đã dùng công nghệ hiện đại nhất để kiểm nghiệm và thừa nhận rằng hiện chưa có sản phẩm nào tốt hơn.

 

Lò đốt rác y tế ngoại luôn chiếm ưu thế dù có giá 7-15 tỷ đồng. Còn sản phẩm nội giá rẻ, chất lượng cao nhất, hoàn toàn không thải khí độc lại không bán được. “Mong các nhà KHXH nghiên cứu, đặt lại dấu hỏi vì sao những sản phẩm như thế không vào được thị trường” – ông Đông nói.

Một ví dụ khác: Sản phẩm nhựa đường cácbon đã được Viện KH&CN vật liệu xác nhận đủ điều kiện ứng dụng, không gây ô nhiễm môi trường; thế nhưng sản phẩm vẫn không đưa được vào các công trình của Bộ Giao thông – Vận tải vì lý do giá rẻ quá.

 

Muốn CNH-HĐH đất nước, các sản phẩm KH&CN Việt Nam có chất lượng tốt, giá cả cạnh tranh so với sản phẩm nước ngoài cần phải được tôn vinh. Theo các chuyên gia, để sản phẩm đổi mới sáng tạo của người Việt vào được thị trường cần phải tạo cơ hội, môi trường cho KH&CN.

 

Cần đặt hàng và sử dụng sản phẩm nghiên cứu

 

“Có thể thấy, chúng ta có môi trường chưa thật tốt cho KH&CN và KHXH phát triển. Đầu tư cho KH&CN còn ít và kém hiệu quả, kỹ thuật lạc hậu so với các nước – Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc thẳng thắn nhìn nhận. Theo Thứ trưởng, con số 1,52% GDP chi cho khoa học năm 2015 là quá nhỏ so với các nước trong khu vực, trong đó phần chi cho KHXH chưa nhiều dù đây là lĩnh vực nghiên cứu rất nhiều vấn đề căn cốt như chủ quyền, chủ sở hữu đất đai, di dân, dân tộc, văn hóa, giáo dục…

 

TS Trần Quốc Toản – nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ – cho rằng, trong lĩnh vực KH&CN – bao gồm cả KHXH, việc nghiên cứu lý luận, hoạch định chính sách vẫn còn nhiều bất cập, chưa phù hợp. “Hiện nay, thể chế phát triển – trong đó có thể chế phát triển CNH-HĐH – còn nhiều bất cập. Quản lý nhà nước, cơ chế chính sách vẫn còn nhiều hạn chế. Đặc biệt, thể chế đổi mới sáng tạo, chỉ số kinh tế tri thức, chỉ số công nghệ, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế nước ta thuộc loại thấp nhất trên thế giới” – ông Toản nói.

 

Theo ông Toản, mục tiêu hoàn thành cơ bản CNH-HĐH đất nước vào năm 2020 không thể thực hiện sớm hơn khi một loạt chiến lược công nghiệp ôtô, công nghiệp điện tử chưa thể hoàn thành… Nguyên do là cách làm của chúng ta coi trọng bằng cấp mà không coi trọng giá trị đích thực của tri thức, trình độ nhân lực.

 

Thứ trưởng Phạm Công Tạc cho rằng, một trong các giải pháp tránh lãng phí kết quả nghiên cứu là các cơ quan bộ, ngành và các tỉnh, thành cần đặt hàng nghiên cứu và cam kết sử dụng các kết quả đó. Ngoài ra, cần đánh giá lại năng lực chuyên môn của nguồn nhân lực hiện nay, cố gắng sử dụng kinh phí đầu tư của Nhà nước theo hướng tạo thuận lợi cho các nhà khoa học, ban hành cơ chế khoán chi.

 

“Bộ KH&CN mong muốn việc quản lý chương trình, đề tài, dự án ngày càng minh bạch theo thông lệ quốc tế. Tuy chưa thực hiện được việc quản lý online, nhưng chúng tôi đã có bộ cơ sở dữ liệu chuyên gia theo từng ngành” – ông Phạm Công Tạc nói.

 

GS Nguyễn Quang Thái – Phó Chủ tịch Hội Khoa học kinh tế Việt Nam – cho rằng, nghiên cứu KHXH cần tập trung vào các vấn đề cụ thể, lý giải những yếu kém, đề xuất giải pháp để nước ta phát triển sánh kịp với thế giới.

 

Bên cạnh việc nghiên cứu theo đơn đặt hàng, cần cho phép một tỷ lệ nhất định các sáng kiến, đề xuất hơi đi khác luồng, thậm chí trái với quan điểm chung. “Hãy để cho các nhà khoa học sáng tạo, bởi những phát kiến mới phải xuất hiện từ một người, một nhóm người thiểu số rồi mới lan tỏa dần” – GS Thái nói.

Phượng Hằng

 

Trước bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là TTP, sở hữu trí tuệ luôn là vấn đề khiến nhiều doanh nghiệp quan tâm.

 

Nhân “Tháng hưởng ứng Ngày sở hữu trí tuệ thế giới vì mục tiêu hội nhập,” ông Trần Minh Dũng, Chánh Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, Trưởng Ban thường trực Chương trình hành động 168 về hợp tác phòng chống xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã trao đổi về vấn đề này.

 

– Thưa ông, đâu là thách thức về sở hữu trí tuệ khi Việt Nam tham gia TTP?

 

Ông Trần Minh Dũng: Vừa rồi có nhiều thông tin liên quan tới thách thức khi tham gia Hiệp định TTP vì trong số 12 nước tham gia Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế phát triển thấp hơn. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải hòa nhập sân chơi chung của các nước với mong muốn biến thách thức thành cơ hội, tạo áp lực để doanh nghiệp nhận thức và nỗ lực vượt qua.

 

Thách thức ở đây trước hết là yêu cầu về bảo hộ trí tuệ sẽ nâng cao hơn cả quy định của Hiệp định TRIPs khi chúng ta gia nhập WTO, đặc biệt với các lĩnh vực như dược phẩm, yêu cầu về thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

 

Bên cạnh đó, những yêu cầu khác về bảo hộ cũng được mở rộng hơn như bảo hộ về nhãn hiệu âm thanh, nhãn hiệu mùi; bù trừ thời gian xét nghiệm sáng chế nếu thời gian xét nghiệm này quá dài để tăng thời gian khai thác của chủ thể quyền đối với sáng chế dược phẩm…

 

Cùng với thách thức, doanh nghiệp cũng nhìn thấy cơ hội khi xâm nhập thị trường của các nước thành viên, đặc biệt các nước phát triển. Trước đây, chúng ta thường bị đối xử thiếu bình đẳng bởi các thị trường này thông qua các hàng rào kỹ thuật và doanh nghiệp của ta thường bị họ kiện với lý do rất thiếu minh bạch, rõ ràng và bị áp đặt các mức thuế “bảo hộ” của họ không bình đẳng. Tuy nhiên, khi vào sân chơi chung, được đối xử bình đẳng về áp dụng các mức thuế thì đây là cơ hội để doanh nghiệp chúng ta chiếm lĩnh thị trường khác.

 

– Mức độ yêu cầu về sở hữu trí tuệ khi Việt Nam tham gia TPP là gì?

 

Ông Trần Minh Dũng: Hiện đang có yêu cầu trong một số lĩnh vực. Ví dụ như ở góc độ thực thi, trước đây, có thể cơ quan thực thi phát hiện ra vi phạm có thể xử lý hoặc nếu quá năng lực có thể đùn đẩy cho nhau với những lý do mà quy định pháp luật chưa rõ ràng (như chưa có quy định rõ về quy mô thương mại). Khi vào TTP, hành vi đã rõ ràng buộc anh phải thực hiện phạt, thậm chí nếu hành vi đó quy định chịu trách nhiệm hình sự thì còn áp dụng biện pháp hình sự.

 

Những yêu cầu này chúng ta đã cam kết và sẽ được thể chế hóa bằng các quy định pháp luật của quốc gia. Khi thành quy định pháp luật thì chúng ta phải chấp hành các quy định đó và doanh nghiệp cần quan tâm để thực hiện cho đúng để tránh những rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, chúng ta sẽ nghiên cứu để tận dụng những quyền khác đem lại lợi thế cho Việt Nam trong quá trình tham gia sân chơi thương mại quốc tế mà TPP đã quy định.

 

– Xin ông cho biết lộ trình thay đổi Luật Sở hữu trí tuệ của Việt Nam khi tham gia TTP?

 

Ông Trần Minh Dũng: Các quy định pháp luật của chúng ta hiện vẫn chưa hoàn toàn tương thích và hiện Bộ Khoa học và Công nghệ đã bắt tay cùng các bộ ngành khác rà soát các văn bản quy phạm liên quan tới quy định của TTP cũng như các hiệp định khác. Trọng tâm là rà soát Luật Sở hữu trí tuệ, những quy định trước đây không có như mở rộng phạm vi, đối tượng bảo hộ, sáng chế, thẩm định sáng chế, một số quy định liên quan đến thực thi bằng biện pháp hành chính hay hình sự…

 

 

Tiêu hủy 1.234 sản phẩm thời trang các loại (túi xách, ví da, giày…) giả mạo nhãn hiệu Charles&Keith, Pedro đang được bảo hộ tại Việt Nam. (Ảnh: T.H/Vietnam+)

 

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đặt kế hoạch năm 2017 sẽ trình đề xuất Quốc hội sửa đổi Luật Sở hữu trí tuệ. Đây là vấn đề rất cơ bản đề giúp cho việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ theo cam kết ký trong TTP.

 

Ngoài ra, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng phải sửa đổi Luật Chất lượng, tiêu chuẩn để có những vấn đề liên quan đến chất lượng hàng hóa cho phù hợp với TTP.

 

– Khi TTP có hiệu lực, ông có khuyến cáo gì đối với doanh nghiệp Việt Nam cũng như doanh nghiệp nước ngoài trong việc bảo vệ sản phẩm, thương hiệu của mình?

 

Ông Trần Minh Dũng: Khi hội nhập, rõ ràng doanh nghiệp Việt Nam ngoài việc tập trung vào thị trường nội địa còn có cơ hội xuất khẩu.

 

Được đánh giá là một môi trường tốt, nhiều doanh nghiệp đang đầu tư vào Việt Nam, tuy nhiên một trong những quan ngại của họ chính là sở hữu trí tuệ. Doanh nghiệp nước ngoài sợ khi đầu tư lớn lại bị xâm phạm, ảnh hưởng việc khai thác quyền sở hữu trí tuệ của họ trên địa bàn Việt Nam. Họ mong muốn TPP quy định khắt khe, chặt chẽ, khách quan hơn để đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ của họ.

 

Tuy nhiên, theo Hiệp hội hàng Việt Nam chất lượng cao thì chính doanh nghiệp của Việt Nam cũng đang bị xâm phạm về sở hữu trí tuệ ngay tại Việt Nam.

 

Tôi cho rằng, để hạn chế việc này, trước mắt các doanh nghiệp phải có biện pháp để bảo vệ mình. Ngoài biện pháp kỹ thuật còn phải khảo sát thị trường và khi manh nha phát hiện vi phạm phải phối hợp với các đơn vị liên quan để xử lý. Đặc biệt, phải có chiến lược phát triển tài sản sở hữu trí tuệ của mình phù hợp với chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và hãyquan tâm ngay từ bây giờ để có thể chủ động hơn khi đưa con thuyền của mình ra biển lớn.

 

Theo Vietnam Plus