Cùng sự phát triển ngày càng nhanh, hiện đại cùng cơ hội việc làm tiềm năng, xuất bản đang trở thành một trong những ngành học hấp dẫn, được nhiều học sinh sinh viên quan tâm, theo học.

Tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền – cơ sở đào tạo báo chí, truyền thông hàng đầu cả nước, cũng là nơi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cho ngành xuất bản những năm qua – đang ghi nhận sự thay đổi này.

Sức hút của ngành xuất bản

TS Vũ Thùy Dương – trưởng khoa Xuất bản tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền – cho biết trong 5 năm trở lại đây, tỷ lệ thí sinh đăng ký vào ngành Xuất bản luôn lọt top cao của nhóm ngành báo chí truyền thông tại Học viện.

“Qua các mùa tuyển sinh, tôi nhận thấy rất nhiều thí sinh quan tâm đến ngành xuất bản”, bà nói với Tri thức – Znews.

TS Vũ Thùy Dương nhận định môi trường làm việc trong ngành xuất bản ngày nay cũng năng động hơn, đón nhận những ý tưởng làm sách mới lạ, độc đáo của các bạn trẻ.

Về mặt thu nhập, dù chưa cao so với ngành truyền thông, song đối với những bạn trẻ dám xông pha, đổi mới sáng tạo, bà cho rằng họ sẽ nhận được mức thu nhập tương xứng với sức lao động.

TS Vũ Thùy Dương (áo đen) tin vào tiềm năng phát triển của ngành xuất bản. Ảnh: Fanpage Khoa Xuất bản HVBCTT.

Trưởng khoa Xuất bản của Học viện Báo chí và Tuyên truyền cũng tin vào sự phát triển của ngành xuất bản, rằng trong tương lai, đây vẫn sẽ là ngành trụ cột tạo dựng nền tảng tri thức cho xã hội.

“Trong thời gian tới, với sự đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về hoạt động xuất bản, khái niệm ‘tập đoàn xuất bản’ sẽ có thể hình thành và xuất hiện ở Việt Nam”, bà nhận xét.

Đào tạo nhân lực chất lượng cho ngành xuất bản

TS Vũ Thùy Dương cho biết để đáp ứng được các yêu cầu của ngành xuất bản hiện nay, ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên cần trang bị thêm về ngoại ngữ, công nghệ và các kỹ năng mềm.

Tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chương trình đào tạo ngày càng được cải tiến sát với yêu cầu thực tiễn, nội dung cập nhật, có tính ứng dụng cao, tăng cường thực hành gắn với sử dụng công nghệ.

Bà Vũ Thùy Dương cho biết Học viện đã và đang định hướng đổi mới chương trình đào tạo cử nhân ngành xuất bản theo cách tiếp cận CDIO. Theo đó, Học viện đã thực hiện các hoạt động: khảo sát các bên có liên quan, tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo để xây dựng chuẩn đầu ra chi tiết và chương trình đào tạo tích hợp đáp ứng các chuẩn đầu ra.

Học viện cũng liên tục có sự điều chỉnh, bổ sung chương trình bậc đại học và cao học cho phù hợp với nhu cầu thực tiễn của ngành.

Trong đợt điều chỉnh năm 2024, Học viện đã xây dựng và thống nhất các môn học phần khối kiến thức ngành, kiến thức cơ sở ngành với nhóm báo chí – truyền thông. Điều này tạo nên sự liên thông của chương trình đào tạo xuất bản với chương trình đào tạo nhóm ngành báo chí – truyền thông, tăng cường kiến thức cho sinh viên nhằm đáp ứng sự rộng mở đầu ra việc làm.

Khoa Xuất bản, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cập nhật chương trình đào tạo để đáp ứng yêu cầu nhân sự của thị trường. Ảnh: Fanpage Khoa Xuất bản HVBCTT.

Hiện, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đang đào tạo 2 chuyên ngành đại học: Biên tập xuất bản và Xuất bản điện tử.

Đối với các học phần chuyên ngành Biên tập xuất bản đều tăng cường số giờ học thực hành kỹ năng nghiệp vụ như biên tập bản thảo các loại sách chuyên ngành, kỹ năng trình bày minh họa sách và các xuất bản phẩm, các kỹ năng khai thác tổ chức bản thảo…

Một số môn học mới được đưa vào chương trình như Biên tập sách truyện tranh, Biên tập sách kinh tế, Quyền tác giả, quyền liên quan trong hoạt động xuất bản, Tổ chức sự kiện xuất bản, Đồ họa xuất bản, Sản xuất video clip cho xuất bản phầm, Kỹ năng viết cho truyền thông xuất bản…

Bà Vũ Thùy Dương cũng cho biết trong tất cả khối kiến thức (kiến thức đại cương, kiến thức ngành, kiến thức cơ sở ngành, kiến thức chuyên ngành) đều được thiết kế những học phần bắt buộc và tự chọn. Từ phần kiến thức cơ sở ngành các môn học tự chọn được thiết kế thành các modul để sinh viên có thể lựa chọn học các học phần theo ý muốn và khả năng học tập, từ đó hướng đầu ra cho sinh viên sẽ rộng hơn.

Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể có những vị trí, việc làm thích hợp trong ngành Xuất bản theo khả năng như nhân viên kinh doanh xuất bản, nhân viên truyền thông xuất bản chứ không nhất thiết chỉ làm biên tập viên.

Nguồn: Znews.vn

Trong bối cảnh thương mại điện tử nở rộ, các nhà sách vật lý cũng không ngoại lệ khi phải cạnh tranh với các kênh bán sách trực tuyến và các hình thức kinh doanh cập nhật như bán hàng qua livestream. Tuy nhiên, đại diện chuỗi nhà sách FAHASA khẳng định rằng thương mại điện tử không triệt tiêu mà ngược lại, bổ trợ cho hoạt động kinh doanh của các chi nhánh nhà sách.

Tập trung vào trải nghiệm khách hàng

Vinabook.com ra đời vào năm 2004 cũng là cột mốc đánh dấu hình thức mua bán trực tuyến tham gia vào ngành hàng kinh doanh sách của Việt Nam. Kể từ đó, ngành sách chứng kiến sự góp mặt và phát triển của Tiki, rồi đến các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada,… và gần đây nhất là TikTok shop. Nhiều đơn vị xuất bản, phát hành cũng có mặt trên các nền tảng này.

Nhìn vào các độc giả canh chừng săn khuyến mãi lớn vào các dịp như ngày đôi, ngày 15, ngày 25 hàng tháng, người ta dễ lầm tưởng rằng hình thức mua sách tại chỗ truyền thống hiện khó mà tồn tại và cạnh tranh với thương mại điện tử. Song tình hình hoàn toàn trái ngược khi nhìn vào chuỗi nhà sách lớn FAHASA (tên viết tắt của Công ty cổ phần Phát hành sách TP.HCM).

Ông Phạm Nam Thắng – Tổng giám đốc FAHASA. Ảnh: NVCC.

Ông Phạm Nam Thắng – Tổng giám đốc FAHASA – chia sẻ: “Các kênh bán online thường thu hút được đối tượng là các bạn trẻ, vốn rất nhạy về giá. Tuy nhiên, điều thu hút độc giả, khách hàng không chỉ có giá tốt”. Theo đó, FAHASA rất chú trọng vào trải nghiệm khách hàng. Mỗi nhà sách đều được đầu tư về vị trí, không gian, hàng hóa có số lượng phong phú và đảm bảo về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng.

Hiện khoảng 45-50% doanh thu ở FAHASA đến từ ngành hàng khác, bên cạnh sách quốc văn chiếm 25-30% và sách ngoại văn chiếm 25%. Do đó việc bố trí các sản phẩm này cùng với sách là một yếu tố được quan tâm đặc biệt. Tại các nhà sách các sản phẩm liên quan thường đặt gần các đầu sách phù hợp theo từng chủ đề để khách hàng thuận tiện đối chiếu, tham khảo. Một ví dụ là sản phẩm giáo dục trẻ nhỏ, phục vụ mục đích dạy học tại nhà thường được đặt gần các kệ sách về nuôi dạy con cái, bổ túc kiến thức phụ huynh.

Khách hàng tại quầy tra cứu (trái) và thanh toán tự động (phải) tại một cửa hàng nhà sách thông minh của FAHASA.

Ngoài ra, trong các năm gần đây 17 trong tổng số 120 nhà sách FAHASA trên cả nước đã đưa vào hoạt động mô hình nhà sách thông minh ứng dụng công nghệ phục vụ khách hàng. Một số điểm mới tại các nhà sách thông minh này là: app định vị hàng hóa giúp khách hàng có thể nhanh chóng tìm được sản phẩm (mô hình tiên tiến này đang được áp dụng tại các nhà sách lớn trên thế giới nhằm tiết giảm tối đa thời gian mua sắm của khách hàng), cây thanh toán tự động cho phép khách hàng thanh toán qua thẻ bằng cách quét mã sản phẩm.

Chuỗi nhà sách ADC cũng ghi nhận mức doanh thu kỷ lục hơn 400 tỷ đồng trong năm 2023 và tiếp tục mở rộng trong năm 2024. Chia sẻ với Tri thức – Znews, Giám đốc Trung tâm Sách và Thiết bị Giáo dục ADCBook Kiều Anh Tuấn cho biết phương châm của công ty là “bán hàng là phục vụ”, cũng là điểm khiến nhà sách này duy trì hoạt động và cạnh tranh được trong bối cảnh thương mại điện tử hiện nay.

Hợp tác chặt chẽ với các đơn vị xuất bản

Một yếu tố then chốt trong hoạt động kinh doanh nhà sách là các đơn vị phát hành này phải làm việc sâu sát với các đơn vị xuất bản sách và cung ứng các sản phẩm giáo dục, giải trí, lưu niệm liên quan.

Dựa trên tình hình doanh thu các dòng sách của mình, FAHASA cũng nhận xét, nắm bắt được xu hướng chuyển dịch trong ngành sách và nhu cầu của độc giả. Đơn cử trong nửa năm qua dòng sách dán hình cho trẻ em thu hút chú ý và nhờ thông tin này, nhiều đơn vị xuất bản đã vào cuộc sản xuất so với chỉ 1-2 đơn vị ban đầu. Hoặc sau khi dịch Covid-19 qua đi thì các dòng sách tâm linh, chữa lành bán chạy, nhu cầu về sách ngoại văn tăng cao và đa dạng ngoại ngữ hơn…

Nhận định rằng vi phạm sách giả, sách lậu tràn lan trên các kênh bán online và nhất là mạng xã hội ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác phát hành sách nói riêng và ngành xuất bản nói chung, ông Thắng cho biết FAHASA gặp một số khó khăn khi làm việc về vấn đề này với các sàn thương mại điện tử vì quy trình xử lý chưa được tối ưu hóa. Riêng về mạng xã hội, theo ông đây dường như là nơi các đối tượng vi phạm hoành hành mà không được kiểm soát.

Cũng như nhiều nhà phát hành, xuất bản khác, ông Thắng kỳ vọng vào các chế tài chặt chẽ hơn trong tương lai nhằm bảo vệ các đơn vị kinh doanh chân chính, cũng là bảo vệ nền xuất bản. Về nội bộ, FAHASA hướng đến làm việc với các đơn vị uy tín và kỹ lưỡng, chủ động trong khâu vận chuyển, kiểm kê hàng hóa.

Nguồn: Znews.vn