Bộ Khoa học và Công nghệ công bố 5 giá trị cốt lõi, 4 phương châm hành động

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng công bố giá trị cốt lõi của Bộ Khoa học và Công nghệ là tiên phong, sáng tạo, đột phá, trung dũng, nghĩa tình; phương châm hành động là làm gương, kỷ cương, trọng tâm, bứt phá.

Giá trị cốt lõi được Bộ trưởng xem là nền tảng cho mọi hoạt động của Bộ. Trong đó, tiên phong không chỉ là việc đi đầu trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mà còn là dám đối mặt với thách thức, mở đường cho những hướng đi mới. Nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi lên môi trường số, đổi mới sáng tạo phải đi đầu để thay đổi thứ hạng, hưởng lợi lớn và thoát bẫy thu nhập trung bình, để Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Sáng tạo là quá trình tạo ra cái mới, bao gồm phát minh, đổi mới, cải tiến, và tạo sự khác biệt so với những gì đã có trước đó. Để phát triển, cần những ý tưởng mới, những giải pháp mới để dẫn dắt xã hội và làm nền tảng cho sự tiến bộ. Bản chất của khoa học và công nghệ chính là sự sáng tạo, luôn tìm kiếm những cách tiếp cận mới, phương pháp mới và định hình những giá trị mới. Trong giai đoạn hiện nay, sáng tạo gắn liền với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và quá trình chuyển đổi số.

Đột phá là bước tiến vượt bậc, mang tính bứt phá mạnh mẽ, phá vỡ những giới hạn cũ, tạo ra sự thay đổi mang tính cách mạng. Đó là sự sáng tạo mang tính phá hủy, tạo ra mô hình mới làm thay đổi hoàn toàn cuộc chơi. Nghiên cứu khoa học, công nghệ đã và đang tạo ra nhiều đột phá, không chỉ trong lĩnh vực tự nhiên mà cả trong nghiên cứu xã hội, nhân văn, và công nghệ chiến lược. Để một đất nước phát triển nhanh và bền vững, cần có những đột phá, cách tiếp cận mới cả trong tư duy lẫn hành động, từ đó tạo động lực cho sự tiến bộ toàn diện.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: Hoàng Thùy

Trung dũng là sự kết hợp giữa lòng trung thành và tinh thần dũng cảm, trung thực. Trung thành là sự tận tâm, tận tụy, hết lòng phụng sự lý tưởng, quốc gia và tổ chức của mình. Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, dù khó khăn đến đâu, người trung thành vẫn kiên định với lý tưởng, sự nghiệp đổi mới và mục tiêu đã đặt ra. Trung thành còn thể hiện ở việc gắn bó với tổ chức, đơn vị của mình, cùng nhau vượt qua khó khăn chứ không bỏ cuộc.

Dũng cảm là dám nói lên suy nghĩ của mình, dám nhận nhiệm vụ mới, dám đặt mục tiêu cao, dám đối mặt với thách thức và không ngại đi xuyên qua khó khăn thay vì né tránh. Khi gặp sự cố, tai nạn, người dũng cảm dám chịu trách nhiệm; khi thất bại, họ đứng dậy và tiếp tục cố gắng, thử nghiệm nhiều lần để tiến tới thành công.

Trung thực là sự ngay thẳng, thành thật, không gian dối, luôn giữ vững sự liêm chính và trong sạch.

Còn nghĩa tình là lòng biết ơn, là “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, là sự tri ân các thế hệ đi trước đã dựng xây nền tảng. Nghĩa tình thể hiện qua việc tiếp nối và phát triển những gì cha anh đã gây dựng, đưa tổ chức, đất nước đến những thành tựu lớn hơn. Giống như một dòng sông, có cội nguồn nhưng phải chảy ra biển lớn, nghĩa tình là sự kế thừa quá khứ và mở ra tương lai mới. Nghĩa tình tạo nên mối liên kết bền chặt giữa các thế hệ, tạo ra dòng chảy liên tục của sự phát triển. Đó là giá trị đặc biệt chỉ có ở con người, thể hiện sự gắn kết và trách nhiệm với quá khứ, hiện tại và tương lai.

Phương châm hành động “làm gương – kỷ cương – trọng tâm – bứt phá” là những nguyên tắc chỉ đạo cho mọi hoạt động của Bộ.

Làm gương nhấn mạnh vai trò của người lãnh đạo trong việc nói trước, làm trước, tạo niềm tin và động lực cho tập thể. Làm gương cũng là một trong 5 phương thức lãnh đạo của Đảng. Với người châu Á, người Việt Nam thì làm gương là quan trọng số một đối với người lãnh đạo.

Kỷ cương là sự tuân thủ nghiêm ngặt của mọi cá nhân, ở mọi cấp độ và trong mọi công việc. Sức mạnh của một tổ chức được xây dựng từ nền tảng kỷ cương. Nếu thiếu kỷ cương, tổ chức sẽ không thể hoàn thành bất kỳ nhiệm vụ nào. Kỷ cương thể hiện qua việc nhận nhiệm vụ thì phải làm đến nơi đến chốn, đạt được kết quả cụ thể; đã hứa thì phải thực hiện; mệnh lệnh ban ra phải được thông suốt từ trên xuống dưới. Mỗi thành viên trong tổ chức đều phải có ý thức kỷ cương và kỷ luật, vì đó là yếu tố then chốt tạo nên sự đoàn kết, hiệu quả và thành công của tập thể.

Trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ tại 18 Nguyễn Du, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Ảnh: Giang Huy

Trọng tâm là việc xác định và tập trung vào những yếu tố then chốt, chiếm 10-20% nhưng quyết định đến 80-90% kết quả. Việc tìm ra điểm cốt lõi thường là bước đầu tiên và cũng là bước khó khăn nhất, sau đó mới đến hành động. Ví dụ, khi nhận một nhiệm vụ, thay vì lao vào làm ngay, cần phân biệt rõ đâu là việc chính, đâu là việc phụ. Việc phân bổ nguồn lực cũng cần dựa trên nguyên tắc này, bởi với nguồn lực hạn chế, nếu không tập trung vào những yếu tố trọng yếu, công việc sẽ khó đạt được kết quả cao, thậm chí chỉ dừng lại ở mức trung bình.

Bứt phá là tìm ra cách tiếp cận độc đáo, sáng tạo để tạo ra sự phát triển vượt bậc. Nếu không có sự phát triển bứt phá, một quốc gia sẽ khó thay đổi được vị thế của mình. Việt Nam muốn vươn lên trở thành một nước phát triển, cần phải có những bước đi đột phá. Trong mỗi cuộc cách mạng công nghệ, chỉ có một số ít quốc gia thành công trong việc “hóa rồng, hóa hổ”, và đó chính là những nước đã tìm ra được con đường phát triển bứt phá.

“Bộ Khoa học và Công nghệ muốn dẫn dắt khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành công thì phải có giải pháp đột phá tạo ra sự phát triển bứt phá”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Nguyên Phong

Bộ Khoa học và Công nghệ công bố 5 giá trị cốt lõi, 4 phương châm hành động-VNexpress

Ấn Độ xây đường chạy thử nghiệm tàu siêu tốc 1.000 km/h

Các nhà nghiên cứu Ấn Độ sẽ thử nghiệm công nghệ đẩy khoang tàu trong đường ống gần như chân không dài 410 m nhằm giảm thời gian đi lại và tiết kiệm năng lượng.

Mô phỏng khoang tàu Hyperloop chạy trong đường ống chân không. Ảnh: Interesting Engineering

Một nhóm nhà nghiên cứu phát triển đường ống thử nghiệm tàu Hyperloop dài nhất ở châu Á, đánh dấu cột mốc quan trọng trong giao thông tốc độ cao. Khu vực thử nghiệm công nghệ cao này dài 410 m và được làm hoàn toàn từ công nghệ bản xứ ở Viện công nghệ Madras (IIT Madras) của Ấn Độ tại Chennai. Cơ sở này là bước tiến chủ chốt giúp thúc đẩy công nghệ tàu Hyperloop, phương thức vận tải cách mạng hóa cho phép đẩy khoang tàu qua đường ống gần như chân không ở tốc độ trên 1.000 km/h, Interesting Engineering hôm 17/3 đưa tin.

Ý tưởng phía sau hệ thống chở khách và hàng hóa siêu nhanh trên mặt đất, kết hợp tốc độ của máy bay, tiết kiệm năng lượng của tàu hỏa và độ linh hoạt của taxi, được đề xuất lần đầu tiên bởi tỷ phú Elon Musk năm 2013. Dù vẫn trong giai đoạn thử nghiệm, phương thức vận tải thứ 5 sau xe hơi, máy bay, tàu, thuyền này có tiềm năng thay đổi đáng kể giao thông, giảm cả thời gian di chuyển và mức tiêu thụ năng lượng. Bộ trưởng Đường sắt Ấn Độ Ashwini Vaishnaw đã ghé thăm cơ sở thử nghiệm tàu Hyperloop cuối tuần trước và quan sát hệ thống giao thông tốc độ cao chạy thử.

Satya Chakravarthy, giáo sư kỹ thuật hàng không vũ trụ ở IIT Madras, một trong những chuyên gia chỉ đạo dự án, và cộng sự đang chuẩn bị giới thiệu dự án Hyperloop thương mại đầu tiên trên thế giới vào tháng sau. Họ nhấn mạnh nỗ lực tập trung vào tăng cường những khía cạnh chủ chốt của giao thông tốc độ cao bao gồm lực đẩy, độ lơ lửng và tối ưu hóa cơ sở hạ tầng. Mục tiêu của họ là tạo ra công nghệ Hyperloop tiên tiến vừa có thể mở rộng vừa hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của mạng lưới giao thông. Để sử dụng trong thực tế, các nghiên cứu về tính khả thi và quy hoạch lộ trình sẽ đánh giá những hành lang Hyperloop, di chuyển trong đô thị, đánh giá cơ sở vật chất, độ an toàn và tác động tới môi trường để đáp ứng mục tiêu dài hạn.

Gabriele Semino, quản lý dự án ở Neoways Technologies GmbH, nhấn mạnh việc hợp tác sẽ giúp đẩy nhanh biến đổi công nghệ Hyperloop từ ý tưởng thành hiện thực có thể hoạt động thương mại.

An Khang (Theo Interesting Engineering)

Ấn Độ xây đường chạy thử nghiệm tàu siêu tốc 1.000 km/h – VNexpress

Khi nào máy tính lượng tử thành hiện thực?

Một số chuyên gia tin máy tính lượng tử sắp hiện diện ngoài đời thực, nhưng đa số cho rằng nhiều năm nữa mới có “đột phá lớn”.

Lĩnh vực điện toán lượng tử đang sục sôi sau những công bố về nguyên mẫu chip lượng tử của các hãng công nghệ như Google, Microsoft và Amazon. Cuối tháng trước, Amazon Web Services tung ra nguyên mẫu Ocelot với lời giới thiệu “là đại diện cho bước đột phá ở khả năng sửa lỗi và mở rộng”, hai vấn đề được đánh giá là nút thắt cổ chai khiến quá trình phát triển chip lượng tử bị chậm lại.

Trước đó, ngày 19/2, Microsoft thông báo đã tạo ra một trạng thái vật chất mới cho nguyên mẫu lượng tử Majorana 1. Dù không đề cập chi tiết, công ty phần mềm Mỹ nhấn mạnh chip sẽ cung cấp sức mạnh lớn, thúc đẩy điện toán lượng tử.

Cuối tháng 12 năm ngoái, Google giới thiệu chip Willow với tốc độ không tưởng khi trong vòng 5 phút có thể hoàn toàn phép tính mà siêu máy tính nhanh nhất hiện mất 10 tỷ tỷ năm. Chip trang bị nhiều qubit hơn và giảm thiểu lỗi tính toán theo cấp số nhân, nhờ đó “chinh phục thử thách lớn nhất trong việc sửa lỗi lượng tử, điều mà toàn lĩnh vực theo đuổi gần 30 năm qua”, theo Hartmut Neven, người đứng đầu bộ phận Google Quantum AI.

Trung Quốc cũng đang có những tiến bộ đáng kể. Đầu tháng này, các nhà nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc (USTC) ra mắt nguyên mẫu máy tính lượng tử siêu dẫn, nhanh gấp triệu lần bộ xử lý Sycamore được Google giới thiệu năm ngoái. Theo Interesting Engineering, bộ xử lý lượng tử của USTC mang tên Zuchongzhi-3, gồm 105 qubit và 182 khớp nối, ưu việt trong các phép tính lấy mẫu mạch lượng tử ngẫu nhiên. Trong khi đó, Sycamore có 67 qubit.

Trong khi máy tính truyền thống dựa vào bit chỉ có hai trạng thái 0 hoặc 1, máy tính lượng tử sử dụng qubit với số trạng thái khả thi vô hạn. Về lý thuyết, mỗi qubit thêm vào giúp tăng gấp đôi công suất tính toán, cho phép máy tính lượng tử phân tích vô số khả năng cùng lúc, chỉ mất vài phút để giải quyết vấn đề mà máy tính cổ điển có thể mất hàng triệu năm. Điều này mở ra một loạt khả năng to lớn về nghiên cứu, y học, dự báo kinh tế cũng như nhiều lĩnh vực khác.

Khi ngày càng nhiều nguyên mẫu chip lượng tử xuất hiện và được giới thiệu là đột phá, nhiều người tin chúng sắp được ứng dụng trong đời thực. Tuy vậy, vẫn có những tranh cãi xung quanh vấn đề này.

“Khoảnh khắc ChatGPT của máy tính lượng tử đến sớm hơn bạn nghĩ”, tiến sĩ Chris Ballance, nhà đồng sáng lập kiêm CEO Oxford Ionics, nói với Quantum Insider. “Từ thành tựu của Google trong sửa lỗi cho đến các kỷ lục về hiệu suất gần đây, chúng ta hiện có thể trả lời ‘có’ cho câu hỏi cơ bản như: Liệu có thể xây dựng máy tính lượng tử mạnh mẽ và chính xác ở quy mô lớn không?, hay Liệu có thể sửa lỗi trong hệ thống lượng tử không?”.

Cũng theo Ballance, việc xây dựng máy tính lượng tử không còn dùng từ “nếu”, thay vào đó là “khi nào”. Năm 2025 sẽ diễn ra cuộc đua “ai đến đích trước” về lượng tử, thậm chí loại máy này sẽ rời phòng thí nghiệm tiến ra đời thực. Trước đây, các công ty cạnh tranh nhau về nghiên cứu và phát triển, nhưng giờ trọng tâm sẽ chuyển sang chế tạo những cỗ máy lớn và nâng cấp chúng ngày càng tốt hơn.

Một số chuyên gia dự đoán máy tính lượng tử sẽ kết hợp AI để tăng cường sức mạnh, thậm chí tạo ra các sản phẩm mà trước đó con người chưa thể làm được. “Công nghệ lượng tử đang nổi lên như một công cụ quan trọng để nâng cao hiệu quả của AI, trong khi AI đóng vai trò chính trong việc tích hợp giải pháp lượng tử vào các ứng dụng thực tế”, Enrique Lizaso Olmos, người đồng sáng lập kiêm CEO Multiverse Computing, nhận xét. “Mối quan hệ qua lại này cho phép cả hai công nghệ giải quyết các thách thức tương ứng của chúng hiệu quả hơn”.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khác hoài nghi về khả năng sớm ứng dụng thực tế của máy tính lượng tử. Theo Virginia Lorenz, giáo sư vật lý nguyên tử, phân tử và quang học tại Cao đẳng Kỹ thuật Grainger thuộc Đại học Illinois (Mỹ), cho biết vẫn còn nhiều rào cản kỹ thuật trên con đường tạo ra hệ thống hoàn chỉnh và có giá trị thương mại, tức hữu ích cho người bình thường, chứ không chỉ dành cho nhà khoa học.

“Điều nực cười là, quá trình đó đang cách xa chúng ta tới 25 năm”, ông Lorenz nói với Business Insider.

Dù Google, Amazon và Microsoft tuyên bố đạt đột phá lớn, giới nghiên cứu có chung quan điểm rằng vẫn tồn tại hai rào cản đối trong phát triển lĩnh vực lượng tử: khả năng mở rộng và sửa lỗi. Bên cạnh đó, lĩnh vực này chưa đồng thuận về cách tiếp cận, chứ chưa nói đến cách giải quyết cả hai vấn đề.

Troy Nelson, nhà khoa học máy tính và giám đốc công nghệ tại công ty an ninh mạng lượng tử Lastwall, đánh giá giải pháp của các công ty hiện riêng lẻ và khó có tính ứng dụng đại trà. “Có rất nhiều thách thức phía trước”, Nelson nói.

Rahul Mahajan, Giám đốc công ty tư vấn công nghệ Nagarro, cho rằng chìa khóa cho sự tiến bộ thực sự trong công nghệ lượng tử không chỉ là đo lường hoặc quan sát hành vi của qubit. Thay vào đó, họ còn phải khiến chúng thực hiện phép tính phức tạp theo cách đáng tin cậy.

“Bước một là lưu trữ qubit và quan sát, bước thứ hai là chuyển đổi”, Mahajan nói. “Là con người, chúng ta tiến hóa. Trong hóa học, các phân tử tiến hóa. Thiên nhiên tiến hóa. Vì vậy, cần có các mô phỏng để máy tính lượng tử thực hiện và phải được kiểm soát, đó là yếu tố lớn và quan trọng tiếp theo”.

Ngay cả những tên tuổi công nghệ hàng đầu cũng nhận định phải hàng chục năm nữa máy tính lượng tử mới tiến vào đời thực. Jensen Huang, CEO Nvidia, dự đoán con người có thể phải đợi 20 năm để công nghệ lượng tử “trở nên hữu ích”. Oskar Painter của Amazon Web Services cũng dự đoán tương tự.

“Tôi nghĩ trong khoảng từ 10 đến 20 năm nữa, chúng ta sẽ có máy tính lượng tử thực tế, hữu ích”, Painter nói. “Nhưng chúng ta cũng cần có cách tiếp cận khiêm tốn và thực tế hơn đối với những gì phải làm trong tương lai”.

Bảo Lâm tổng hợp

Khi nào máy tính lượng tử thành hiện thực?

Bên trong Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh Việt Nam

Hệ thống mặt đất tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội, bao gồm anten đường kính 9,3 m trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh, sẵn sàng thu nhận tín hiệu, xử lý dữ liệu khi vệ tinh của Việt Nam bay vào quỹ đạo.

Trung tâm Vũ trụ Việt Nam (VNSC) tại Hòa Lạc được xây dựng trên diện tích 7,4 ha với hai khu vực chính: phía Bắc là khu phổ biến kiến thức vũ trụ, mở cửa cho công chúng, phía Nam gồm khu nghiên cứu và làm việc.

Tại đây hệ thống mặt đất gồm anten đường kính 9,3 m để thu nhận tín hiệu, Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh; Trung tâm xử lý dữ liệu vệ tinh đã hoàn thành từ tháng 11/2024.

PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc VNSC cho biết, tất cả hệ thống mặt đất đã sẵn sàng thu tín hiệu từ LOTUSat-1 của Việt Nam, đang chờ lịch phóng từ Nhật Bản.

Các kỹ sư Việt Nam tham gia quá trình chế tạo vệ tinh LOTUSat-1 tại Nhật Bản. Đây là vệ tinh công nghệ radar đầu tiên của Việt Nam, có trọng lượng 600 kg, với nhiều ưu điểm như phát hiện các vật thể kích thước từ 1 m trên mặt đất, khả năng quan sát cả ngày lẫn đêm. Vệ tinh sẽ chụp ảnh và cung cấp các thông tin chính xác giúp ứng phó với thảm họa thiên nhiên, biến đổi khí hậu, quản lý nguồn tài nguyên và giám sát môi trường.

Theo PGS Tuấn, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam không chỉ đóng vai trò quản lý và giám sát mà còn tham gia sâu vào các khâu then chốt nhằm tiếp nhận và từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ tiên tiến.

Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh có nhiệm vụ điều khiển vệ tinh để chụp ảnh, thu nhận, lưu trữ và phân tích dữ liệu từ vệ tinh.

Các cán bộ vận hành sẽ lên kế hoạch quan sát, điều khiển, chụp ảnh vệ tinh. Toàn bộ giao tiếp với vệ tinh được kết nối tại Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh Hòa Lạc.

Trong ảnh là anten cao 9,3 m sẽ có nhiệm vụ bám theo vệ tinh trên quỹ đạo để giao tiếp. Anten sẽ nhận thông tin và gửi lệnh điều khiển lên vệ tinh trên băng tần S và nhận dữ liệu ảnh từ vệ tinh gửi xuống ở băng tần X, tốc độ thu nhận dữ liệu lên tới hơn 800 Mbps.

Bà Nguyễn Thị Thảo, Phó giám đốc Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh cho biết, LOTUSat-1 sẽ bay mỗi ngày 15 vòng quanh Trái Đất, trong đó có 2 đến 4 lần đi qua Việt Nam. Một vệt quỹ đạo có thời gian tối đa khoảng 10 phút. Khi đó có thể kết nối LOTUSat-1 bằng anten này.

Anten có khối lượng khoảng 27 tấn, được thiết kế có thể hoạt động bình thường khi sức gió lên đến 80 km/h và chịu được sức gió 216 km/h khi không hoạt động. Độ chính xác chỉ hướng là 0.040 độ rms và độ chính xác bám vật thể là 0.015 độ rms.

Toàn bộ không gian Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc nhìn từ trên cao, được thiết kế theo hình dạng đảo quỹ đạo, đồng bộ các công trình phục vụ nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, thử nghiệm, vận hành và ứng dụng vệ tinh.

Giang Huy – Ngọc Linh

Bên trong Trung tâm điều khiển và vận hành vệ tinh Việt Nam

Đề xuất luật hóa quy định bảo vệ dữ liệu vị trí

Theo dõi vị trí bằng công nghệ phải có sự đồng ý của chủ thể và việc thu thập dữ liệu vị trí của người không liên quan bị cấm, theo dự luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Theo dự thảo luật được Bộ Công an xây dựng, dữ liệu vị trí được xác định qua dịch vụ định vị thuộc danh mục dữ liệu cá nhân nhạy cảm. Đây là loại thông tin khi bị xâm phạm sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, gắn liền với quyền riêng tư.

Cơ quan soạn thảo đề xuất nền tảng ứng dụng di động phải thông báo cho người sử dụng về việc sử dụng dữ liệu vị trí và có biện pháp ngăn chặn việc thu thập dữ liệu vị trí của tổ chức, cá nhân không liên quan.

Ngoài ra, dự luật cũng quy định không được dõi định vị qua thẻ nhận dạng tần số vô tuyến (RFID) và các công nghệ khác, trừ khi có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể hoặc khi có yêu cầu pháp luật. Hoạt động quảng cáo dựa trên hành vi và vị trí của người dùng phải áp dụng đầy đủ quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Một người dùng tại Việt Nam sử dụng ứng dụng bản đồ của Google. Ảnh: Tuấn Hưng

Đây là lần đầu tiên một văn bản luật quy định về việc bảo vệ và sử dụng dữ liệu vị trí của tổ chức, cá nhân. Bộ Công an nhận định nhiều người chưa có ý thức bảo vệ, dẫn đến tình trạng thông tin bị lộ trong quá trình chuyển giao, lưu trữ hoặc trao đổi. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp thu thập thừa dữ liệu cá nhân so với ngành nghề, sản phẩm, dịch vụ kinh doanh; thiếu cơ sở pháp lý khi thu thập dữ liệu cá nhân.

Các tổ chức này cũng không xác định được luồng xử lý như dữ liệu cá nhân được sử dụng như thế nào, vào mục đích gì, chuyển giao cho ai, tác động thế nào. Nhiều hoạt động chưa có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu. Ngược lại khi liên hệ, chủ thể cũng từ chối vì không biết tại sao các công ty này lại có dữ liệu của mình.

Điều đó cho thấy các quyền cơ bản của công dân đối với dữ liệu cá nhân chưa được bảo đảm, công dân chưa biết cách tự bảo vệ, khiếu kiện, phản đối, yêu cầu bồi thường thiệt hại khi có hành vi vi phạm pháp luật, xâm hại tới quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Bộ Công an nhấn mạnh việc bảo vệ dữ liệu cá nhân nhạy cảm cần được quy định cụ thể trong dự luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhằm đảm bảo hoạt động kinh doanh và thu thập dữ liệu của các tổ chức, cá nhân được thực hiện đúng pháp luật.

Dự Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 5 và dự kiến thông qua tại kỳ họp cuối năm.

Sơn Hà

Đề xuất luật hóa quy định bảo vệ dữ liệu vị trí-VNexpress

 

Các quốc gia chật vật tắt sóng 2G thế nào

Việt Nam là một trong những quốc gia thành công chuyển từ mạng 2G sang 4G và 5G, nhưng không phải nơi nào cũng vậy.

Tháng 11/2024, điện thoại “cục gạch” của bà Nguyễn Thị Quế đột nhiên ngừng hoạt động. Khi đó, các công ty viễn thông Việt Nam đang dần tắt sóng 2G. “Tôi định mua điện thoại mới, nhưng chưa có tiền”, người phụ nữ 73 tuổi bán trà đá tại một trạm xe buýt ở Hà Nội nói với Rest of World.

Cuối năm ngoái, Việt Nam là một trong số các thị trường mạnh tay cắt sóng 2G. Một số nhà mạng thực hiện chiến dịch tặng hoặc trợ giá điện thoại 4G cho người dùng 2G có thu nhập thấp. Kết quả, từ 18 triệu thuê bao 2G được ghi nhận tháng 1/2024, số lượng đã giảm mạnh còn 143.000 vào tháng 11 cùng năm. Điều này đưa Việt Nam vào hàng ngũ nói không với 2G, bên cạnh Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, UAE, Brunei, Thụy Sĩ, Costa Rica và Jamaica.

Một điện thoại của Nokia phổ biến tại Việt Nam, bị dừng sử dụng vì không hỗ trợ 4G. Ảnh: Lưu Quý

Theo dữ liệu do GSMA Intelligence, đơn vị nghiên cứu của GSMA – tổ chức phi lợi nhuận đại diện cho lợi ích của các nhà khai thác mạng di động trên toàn thế giới, có 61 quốc gia từ Mỹ, Brazil, Nam Phi đến Ấn Độ và Trung Quốc, đã lên kế hoạch hoặc khởi xướng quá trình đóng mạng 2G. Mục tiêu là tăng cường băng thông cho 4G và 5G bằng cách tái sử dụng phổ tần 2G hiện có, giúp giảm chi phí bảo trì, thúc đẩy tăng trưởng thuê bao và doanh thu.

Tuy nhiên, việc khai tử 2G cũng làm dấy lên mối nhiều lo ngại, đặc biệt sự tác động lớn đến người nghèo. Báo cáo The Mobile Economy 2024 của GSMA cho thấy hàng trăm triệu người vẫn sử dụng điện thoại 2G, khiến quyết định loại bỏ kết nối 2G trở nên phức tạp.

“Nếu xem xét các quốc gia như Việt Nam, Pakistan, Ấn Độ, những nơi muốn thu hút đầu tư, việc có mạng lưới chất lượng tốt (4G, 5G) rất quan trọng”, Jeanette Whyte, Giám đốc chính sách công khu vực châu Á – Thái Bình Dương của GSMA, nhận xét.

Trong khi đó, theo hãng nghiên cứu thị trường Counterpoint Research, trong giai đoạn 2019-2024, doanh số điện thoại cơ bản đã giảm từ 374 triệu xuống còn 200 triệu máy. Một cuộc khảo sát từ liên minh Alliance for Affordable Internet năm 2021 cũng cho thấy khoảng 2,5 tỷ người trên toàn thế giới vẫn dùng điện thoại cơ bản, chủ yếu ở châu Á và châu Phi, do khó tiếp cận smartphone. Giá các mẫu rẻ nhất vẫn có thể chiếm tới 30% thu nhập tháng của họ.

Mike Jensen, chuyên gia về di động của Hiệp hội Truyền thông Tiến bộ (Association for Progressive Communications), đánh giá hầu hết cơ quan quản lý viễn thông trên toàn thế giới nhất trí loại bỏ 2G. Tuy vậy, họ chưa thể xác định mốc thời gian do lo ngại những tác động tới người dùng, cũng như gây gián đoạn tạm thời cho mạng viễn thông.

Thực tế, một số quốc gia liên tiếp dời lịch cắt sóng 2G. Tháng 6/2022, Nam Phi đặt mục tiêu ngừng cung cấp 2G và 3G vào 30/6/2024. Nhưng sau đó, kế hoạch tiếp tục dời đến 30/3/2025. Tuy nhiên, mốc mới khả năng cao khó thực hiện do có nguy cơ loại trừ 20 triệu thuê bao khỏi mạng di động. Nhiều người dân ở đây trung thành với máy 2G vì giá rẻ chỉ 8 USD, trong khi người dùng smartphone cũng sở hữu điện thoại cơ bản làm thiết bị dự phòng do tỷ lệ cướp giật cao.

Tại Nigeria, kế hoạch cắt sóng 2G dự kiến diễn ra vào tháng 12 năm nay. Ghana và Ai Cập đặt mục tiêu vào năm 2030.

Ở Việt Nam, giải pháp không dừng ở việc tuyên truyền hay bán thiết bị giá rẻ. Nhà mạng thậm chí cử nhân viên đến những ngôi làng xa xôi, thuyết phục người dân đổi lên điện thoại 4G miễn phí, đồng thời cung cấp gói cước ưu đãi cho thuê bao. “Thành công của Việt Nam có thể nhờ vào sự sẵn có của điện thoại cơ bản có 4G, từ đó giúp thu hẹp khoảng cách giữa việc áp dụng công nghệ 4G”, nhà phân tích Shubham Nimkar của Counterpoint Research nhận xét.

Tại Ấn Độ, một số nhà mạng cung cấp máy 4G miễn phí, chẳng hạn Reliance với mẫu JioPhone có thể kết nối Internet. Theo TechCrunch, Reliance dự kiến ra mẫu JioPhone 5G năm nay. Tuy nhiên, một số chuyên gia đánh giá động thái của Reliance liên quan đến vấn đề kinh doanh nhiều hơn.

Theo Counterpoint Research, tại Ấn Độ, điện thoại 2G chiếm 73% trong tổng số 55-60 triệu điện thoại cơ bản được bán ra năm 2024, số còn lại là thiết bị 4G.

Một số công ty phát triển nền tảng cho điện thoại 4G nhằm giúp giá thiết bị rẻ hơn. Ví dụ năm 2023, công ty Đài Loan CloudMosa thử nghiệm Cloud Phone – công nghệ cho phép điện thoại cơ bản 4G truy cập tin tức và chạy ứng dụng phổ biến như TikTok, Facebook và YouTube. Một số thiết bị của HMD và Viettel đã chạy nền tảng này.

Shioupyn Shen, nhà sáng lập kiêm CEO CloudMosa, cho biết đến cuối 2024, hơn một triệu thiết bị hỗ trợ Cloud Phone có mặt trên thị trường toàn thế giới. Công ty đặt mục tiêu tăng trưởng lên 200 triệu thiết bị trong hai năm tiếp theo.

“Nếu chính phủ, công ty viễn thông và ngành công nghệ bắt tay hợp tác, các kế hoạch sẽ khả thi và được đẩy nhanh hơn”, Brian Mahlangu, Phó chủ tịch sản phẩm của ngân hàng Absa (Nam Phi), nói trên Finextra. “Cùng với các biện pháp như thiết bị giá phải chăng, quá trình chuyển đổi có thể được thúc đẩy. Điểm cốt lõi của quá trình chuyển đổi này không chỉ là sự tiến bộ công nghệ, nó phải mang lại lợi ích cho người dùng”.

Kế hoạch tắt sóng 2G tại Việt Nam được chuẩn bị thời gian dài, trong đó có biện pháp như ngừng nhập khẩu máy 2G Only từ 2021, không cho phép nhập mạng mới với điện thoại 2G không có chứng nhận hợp quy. Theo Cục Viễn thông, việc dừng 2G sẽ thúc đẩy sử dụng 4G, đưa người dân lên môi trường số, tận hưởng dịch vụ tiên tiến như thanh toán điện tử, dịch vụ công trực tuyến, từ đó đẩy mạnh chuyển đổi số.

http://Các quốc gia chật vật tắt sóng 2g thế nào-VNexpressBảo Lâm (Theo Rest of World, TechCrunch)

 

Các quốc gia chật vật tắt sóng 2G thế nào-Vnexpress

Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật tổ chức Hội nghị Cộng tác viên về công tác tuyên truyền và triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW

Ngày 13/3/2025, tại Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hội nghị Cộng tác viên về triển khai tuyên truyền Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã diễn ra với sự tham gia của lãnh đạo Nhà xuất bản, các cán bộ chủ chốt cùng Nhóm nghiên cứu chuyên sâu Nghị quyết 57. Hội nghị khẳng định vai trò nòng cốt của Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật trong việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, có chức năng xuất bản phục vụ công tác quản lý nhà nước, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Với hệ thống xuất bản phẩm chất lượng cao, Nhà xuất bản đóng vai trò tiên phong trong việc truyền tải các nội dung khoa học – công nghệ, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao nhận thức cộng đồng về cách mạng công nghiệp 4.0

I. Tập trung đổi mới nội dung và phương thức tuyên truyền

Phát biểu khai mạc, Ông Bùi Minh Cường, Giám đốc – Tổng biên tập Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật nhấn mạnh vai trò then chốt của đội ngũ cộng tác viên trong việc đưa Nghị quyết 57-NQ/TW đi vào thực tiễn. Hội nghị đã thống nhất phương hướng, nội dung và giải pháp tuyên truyền hiệu quả nhằm lan tỏa tư duy đổi mới, thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ và nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân về chuyển đổi số trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0.

Ông Bùi Minh Cường, Giám đốc – Tổng biên tập Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật

Các đại biểu đã thảo luận về việc ứng dụng các nền tảng số, mạng xã hội và phương thức truyền thông đa kênh nhằm tối ưu hóa hiệu quả tuyên truyền. Việc kết hợp xuất bản phẩm truyền thống với các nội dung số hóa, tổ chức hội thảo chuyên đề, tọa đàm khoa học và chương trình xuất bản truyền thông tương tác là những giải pháp trọng tâm giúp đưa Nghị quyết 57 đến gần hơn với công chúng.

II. Phát triển nội dung phù hợp với đội ngũ Nhà khoa học và chuyên gia truyền thông

Một trong những nội dung quan trọng của hội nghị là thúc đẩy hợp tác và trao đổi chuyên môn giữa Nhà xuất bản với đội ngũ Nhà khoa học và chuyên gia truyền thông nhằm đảm bảo chất lượng nội dung, ứng dụng công nghệ trong xuất bản và nâng cao hiệu quả truyền thông nghị quyết. Trong bối cảnh thông tin đa chiều, những người làm công tác nghiên cứu và truyền thông cần có cách tiếp cận chuyên sâu, ứng dụng công nghệ số và phương pháp truyền thông hiện đại để tối ưu hóa việc lan tỏa thông tin. Nhà xuất bản sẽ mời các chuyên gia làm cố vấn hoặc giảng viên cho các chương trình bồi dưỡng kỹ năng xuất bản, truyền thông chính sách, giúp nâng cao chất lượng nội dung và định hướng phát triển phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Đồng thời, việc xây dựng mạng lưới chuyên gia truyền thông sẽ tạo điều kiện cho họ cùng tham gia vào các dự án nghiên cứu, xuất bản và truyền thông nghị quyết, từ đó tăng cường sự kết nối giữa lý luận và thực tiễn, đảm bảo nội dung truyền thông có giá trị ứng dụng cao và phù hợp với xu hướng phát triển của ngành.

 

III. Phối hợp nghiên cứu và triển khai các đề tài khoa học, đề tài về xuất bản sách KHCN và ĐMST

Nhóm nghiên cứu nhấn mạnh rằng, việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước mà còn cần sự tham gia của các đơn vị xuất bản, truyền thông, khoa học và công nghệ. Hội nghị khẳng định sự cần thiết của việc phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, đồng thời nhấn mạnh vai trò của Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật – đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, có chức năng xuất bản phục vụ công tác quản lý nhà nước, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, với vai trò là đơn vị xuất bản chuyên sâu về khoa học – công nghệ, sẽ chủ trì xây dựng các ấn phẩm nghiên cứu, chuyên khảo và tài liệu tham khảo nhằm hỗ trợ việc triển khai Nghị quyết một cách hiệu quả. Các xuất bản phẩm này không chỉ giúp phổ biến tri thức chuyên môn mà còn góp phần định hướng nhận thức, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

Các đại biểu tham dự Hội nghị.

Các cơ quan báo chí, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp công nghệ sẽ cùng hợp tác để:

  • Nghiên cứu, làm rõ vai trò của các nhà xuất bản trong triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, từ đó đề xuất giải pháp triển khai hiệu quả vào thực tế.
  • Truyền thông, xuất bản nhấn mạnh vai trò của Nghị quyết số 57-NQ/TW trong xu hướng phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam nhằm xác định những cơ hội, thách thức và định hướng chiến lược.
  • Xây dựng các phương thức phổ biến thông qua xuất bản phẩm khoa học và đổi mới sáng tạo, giúp thông tin khoa học trở nên dễ hiểu, gần gũi và có tính ứng dụng cao.
  • Phát triển đội ngũ nhà khoa học đáp ứng yêu cầu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong xuất bàn và nhấn mạnh các lĩnh vực quan trọng như kinh tế, giáo dục, y tế và quản trị công.

IV. Cam kết đồng hành, lan tỏa thông tin chính thống

Kết luận hội nghị, lãnh đạo Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật khẳng định, công tác tuyên truyền Nghị quyết số 57-NQ/TW không chỉ là nhiệm vụ của các cơ quan xuất bản, báo chí, truyền thông, mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Đội ngũ cộng tác viên sẽ tiếp tục là cầu nối quan trọng, giúp thông tin chính thống đến gần hơn với người dân, tạo sự đồng thuận và hành động thống nhất trong thực hiện chủ trương của Đảng.

Hội nghị khép lại với cam kết từ các đại biểu về việc đẩy mạnh tuyên truyền một cách sáng tạo, hiệu quả, góp phần đưa Nghị quyết số 57-NQ/TW vào đời sống một cách thiết thực nhất.

 

Vụ nổ tàu Starship ảnh hưởng thế nào tới khai thác Mặt Trăng?

Hai vụ nổ tàu Starship liên tiếp trong các thử nghiệm gần đây của SpaceX có thể khiến tiềm năng khai thác tài nguyên trên Mặt Trăng trở nên xa xôi hơn.

Starship thực hiện chuyến bay thử thứ 8 hôm 6/3 từ cơ sở Starbase của SpaceX. Ảnh: CNN

Tàu vũ trụ Starship ở tầng trên tên lửa cùng tên của SpaceX xoay tròn mất kiểm soát khi cất cánh từ Texas hôm 6/3. Phương tiện mất liên lạc với đội điều khiển trên mặt đất, rơi xuống từ không trung và phát nổ, gây gián đoạn hoạt động của một số sân bay ở Nam Florida. Đây là chuyến bay thứ hai liên tiếp tàu Starship phát nổ khi bay lên cao, có thể đánh dấu một bước thụt lùi lớn. Với mỗi chuyến bay thử của Starship, toàn bộ ngành công nghiệp vũ trụ đều theo dõi sát sao. Công cuộc khai thác tài nguyên trên Mặt Trăng đang thu hút nhiều sự quan tâm và các chuyên gia vũ trụ cho rằng hoạt động này đòi hỏi một tên lửa Starship hoạt động đầy đủ, theo Business Insider.

Leroy Chiao, cựu phi hành gia NASA từng cố vấn cho SpaceX trong 12 năm, mô tả Starship là “điều thú vị nhất” từ thời Apollo và xây dựng Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Eric Berger, tác giả hai cuốn sách về SpaceX, cũng chung nhận định. Theo ông, đây là phiên bản tên lửa lớn tái sử dụng hoàn toàn có thể chở người tới Mặt Trăng và là thiết kế thực sự táo bạo.

Dù Mặt Trăng không phải điểm đến yêu thích của Elon Musk với Starship, đây có thể là mục tiêu kinh doanh lớn nhất của tên lửa này. Đó là vì nó được thiết kế để chở trang thiết bị siêu nặng tới Mặt Trăng, hạ cánh trên bề mặt thiên thể và phóng trở về Trái Đất.

Trên hết, cả hai tầng của tên lửa đều có thể tái sử dụng, giúp giảm mạnh chi phí bay vũ trụ, theo Brendan Rosseau, nghiên cứu sinh giảng dạy ở Trường kinh doanh Harvard hiện nay làm việc cho đối thủ Blue Origin của SpaceX. Khả năng đẩy hàng siêu nặng với chi phí thấp đi là điều mà nhiều công ty cần để thực hiện kế hoạch chinh phục Mặt Trăng thông qua vận hành du lịch và khai thác mỏ, chẳng hạn hai công ty ở Texas đã đưa tàu vũ trụ tới Mặt Trăng gần đây. Nhiệm vụ Blue Ghost của Firefly Aerospace hạ cánh trên Mặt Trăng hôm 2/3, chở đầy thí nghiệm nhằm kiểm tra bề mặt và đất Mặt Trăng. Intuitive Machines hạ cánh trên Mặt Trăng lần thứ hai hôm 6/3. Tàu đổ bộ Athena của công ty chở một mạng di động và thí nghiệm khoan.

Cả hai nhiệm vụ đều hướng tới kiểm tra công nghệ chủ chốt để khai thác mỏ trên Mặt Trăng, dù Athena bị đổ kềnh về một bên, không thu thập đủ ánh sáng Mặt Trời và kết thúc nhiệm vụ sớm. Để khai thác băng nước và khoáng sản trên Mặt Trăng, các công ty cần vận chuyển thiết bị nặng tới như máy móc, theo Steve Altemus, giám đốc điều hành Intuitive Machines. “Bạn sẽ cần mang khối lượng hàng lớn hơn tới Mặt Trăng để duy trì sự tồn tại bền vững của con người ở đây. Có nhiều yếu tố cần đảm bảo con người có thể sống lâu dài trên Mặt Trăng”, Altemus said.

Starship có thể chở 110 tấn hàng hóa tới Mặt Trăng, theo chủ tịch kiêm giám đốc tài chính của SpaceX, Gwynne Shotwell. Con số đó lớn gấp 15 lần Kính viễn vọng không gian James Webb và bằng 1/4 trạm ISS. So với nó, tên lửa Saturn V phóng trong các nhiệm vụ Apollo chỉ chở được 50 tấn hàng.

SpaceX sẽ cần chứng minh Starship có thể hoàn thành những gì công ty hứa hẹn. Tính đến nay, hệ thống phóng này đã bay vào không gian vài lần. Tên lửa đẩy Super Heavy quay trở lại Trái Đất nguyên vẹn, được thu hồi bởi cặp đũa gắp trên tháp phóng. Tàu Starship từng bay trở lại từ không gian và đáp xuống đại dương. Hạ cánh trên mặt đất là bước chủ chốt trong quá trình phát triển của phương tiện. Đó là cách SpaceX tái chế hệ thống phóng Starship trong tương lai.

NASA lên kế hoạch để Starship chở phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2027. Hồi tháng 9 năm ngoái, Musk từng chia sẻ Starship có thể thực hiện chuyến bay chở người đầu tiên tới sao Hỏa trong 4 năm nữa. Cả NASA và SpaceX đều đặt mốc thời gian quá lạc quan cho mục tiêu và nhiều lần phải dời lịch. “Chúng ta không biết Starship sẽ đi tới đâu. Có thể nó sẽ không bao giờ tái sử dụng hoàn toàn. Có thể họ sẽ không bao giờ thành công trong việc tái sử dụng nhanh tầng trên”, Berger nói.

An Khang (Theo Business Insider)

Vụ nổ tàu Starship ảnh hưởng thế nào tới khai thác Mặt Trăng? – Báo VnExpress

Kính viễn vọng không gian sắp phóng của NASA có gì đặc biệt?

Các nhà khoa học hào hứng trông đợi kính viễn vọng SPHEREx, dự kiến phóng bằng tên lửa Falcon 9 từ Căn cứ Lực lượng Vũ trụ Vandenberg ngày 4/3.

Mô phỏng kính viễn vọng SPHEREx. Ảnh: NASA/JPL-Caltech

“Tôi hứng thú nhất với tính chất toàn bầu trời của kính viễn vọng – SPHEREx sẽ quan sát toàn bộ bầu trời”, Keighley Rockcliffe, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Maryland, cho biết. Thêm vào đó, SPHEREx còn được thiết kế để làm như vậy với độ nét chưa từng có, tạo nên bức tranh toàn cảnh giúp giới khoa học giải quyết câu hỏi về nguồn gốc vũ trụ, thiên hà và những thành phần thiết yếu của sự sống rải rác trong dải Ngân Hà.

Một mục tiêu khoa học then chốt của SPHEREx là xác định vị trí những thành phần cơ bản của sự sống bên trong “đám mây phân tử” – vùng khí bụi rộng lớn nơi sao và hành tinh hình thành. Để phục vụ mục tiêu này, kính viễn vọng trang bị một máy quang phổ giống như lăng kính để “nhìn” ở những bước sóng vô hình với mắt người, giúp soi sáng hàng triệu ngôi sao và thiên hà cho các nhà khoa học bằng hơn 100 màu hồng ngoại. “Đây là chìa khóa cho việc tìm kiếm nước và phân tử, hợp chất liên quan đến sự sống khác”, Rockcliffe cho biết.

Dù từng phát hiện nhiều phân tử hữu cơ phức tạp trong môi trường liên sao và đĩa tiền hành tinh, con người vẫn chưa biết nhiều về mức độ dồi dào của các khối xây dựng hữu ích, theo nhà sinh học vũ trụ Manasvi Lingam từ Viện Công nghệ Florida. Điều này đồng nghĩa, giới khoa học không rõ chính xác cách phân tử nước đông lạnh được chuyển từ đám mây liên sao đến đĩa tiền hành tinh, nơi chúng sẽ nhập vào các hành tinh mới chào đời. “SPHEREx có thể nâng cấp dữ liệu, giúp đưa ra dự báo tốt hơn về khả năng tồn tại sự sống trên những thế giới đó”, Lingam nói.

Bằng cách lập bản đồ toàn bộ bầu trời, kính viễn vọng NASA trị giá 488 triệu USD này cũng có thể hé lộ sự phân bố và tính chất hóa học của bụi liên sao, vốn chưa được hiểu rõ dù hiện diện phổ biến trong mọi quan sát thiên văn.

Một mục tiêu quan trọng khác của SPHEREx là tìm hiểu quá trình vật lý bí ẩn đã thúc đẩy vũ trụ phình rộng gần như tức thời, chỉ trong một phần tỷ đầu tiên của một phần nghìn tỷ của một phần nghìn tỷ giây sau vụ nổ Big Bang – hiện tượng được gọi là “vũ trụ giãn nở”. “Chúng tôi không hiểu các quá trình vật lý đơn giản vì nó liên quan đến quy mô năng lượng vượt xa mọi thứ chúng tôi có thể thăm dò trên Trái Đất”, Olivier Dore, nhà khoa học tham gia nhiệm vụ SPHEREx, chia sẻ.

Dore cho biết, SPHEREx sẽ lập bản đồ 3D về cách hơn 450 triệu thiên hà phân bố, giúp hé lộ các tín hiệu tinh tế – những gợn sóng được khuếch đại trong quá trình giãn nở và in hằn vào cấu trúc quy mô lớn của vũ trụ – giúp truy dấu đến những khoảnh khắc đầu tiên của vũ trụ. Kính viễn vọng dự kiến lập bản đồ toàn bộ bầu trời 4 lần trong hai năm tới, cho phép giới khoa học quan sát những vùng vũ trụ chưa từng thấy trước đây.

Thu Thảo (Theo Space)

Kính viễn vọng không gian sắp phóng của NASA có gì đặc biệt? – Báo VnExpress

Tàu biển lai máy bay điện lần đầu thử nghiệm chở người

Tàu lượn biển Viceroy Seaglider có thể chạy trên mặt nước với cánh ngầm hoặc bay ở độ cao cách mặt nước 9 – 18 m.

Tàu biển lai máy bay điện Viceroy Seaglider thử nghiệm chở người. Video: Regent Craft

Startup Mỹ Regent Craft thực hiện thành công thử nghiệm chở người đầu tiên với nguyên mẫu tàu lượn điện kích thước đầy đủ, chứng minh ý tưởng của công ty về một loại tàu vượt đại dương mới, New Atlas hôm 10/3 đưa tin. Tàu lượn biển Viceroy Seaglider tận dụng hiệu ứng cánh sát đất (WIGE) – phương tiện có cánh chịu ít lực cản khí động học hơn khi ở gần bề mặt mà nó đang bay phía trên, ví dụ như mặt đất hoặc mặt nước.

Với nhiều cánh quạt đẩy gắn trên cánh dài, Viceroy Seaglider hứa hẹn có thể chở 12 hành khách và hai thành viên phi hành đoàn, hoặc 1.600 kg hàng hóa, vượt quãng đường ít nhất 300 km với tốc độ hành trình 300 km/h. Phương tiện này bay ở độ cao rất thấp, cách mặt nước chỉ 9 – 18 m.

Regent Craft đã nhận được sự chấp thuận từ lực lượng Tuần duyên Mỹ để thử nghiệm nguyên mẫu kích thước đầy đủ của Viceroy vào tháng 9 năm ngoái, và giờ đã thực hiện thành công. Nguyên mẫu này có cùng kích thước với phiên bản sản xuất trong tương lai, dài 16,8 m với sải cánh 19,8 m. Con tàu có thể nổi trên mặt nước, lướt phía trên sóng bằng cánh ngầm và bay sát mặt nước với hiệu ứng cánh sát đất.

Thử nghiệm mới là kết quả của nhiều năm phát triển tàu lượn biển kể từ khi Regent Craft thành lập vào năm 2020. Công ty mất hai năm để chế tạo và cho một nguyên mẫu có kích thước bằng 1/4 kích thước thật cất cánh. Nguyên mẫu kích thước đầy đủ cũng đã trải qua nhiều tháng thử nghiệm các hệ thống khác nhau như động cơ, pin và phần mềm điều khiển phương tiện trước khi chạy trên biển.

Thử nghiệm mới cho phép Regent Craft tiến gần hơn đến việc đưa phương tiện vận tải ven biển tốc độ cao chạy bằng điện này ra thị trường. Công ty cũng đang xây một cơ sở sản xuất lớn tại Rhode Island, dự kiến khánh thành vào năm sau.

Regent Craft hiện đã nhận được đơn đặt hàng từ nhiều nơi trên thế giới với tổng giá trị hơn 9 tỷ USD và tin rằng đội tàu của mình sẽ sớm chở khách giữa những hòn đảo nhiệt đới, vận chuyển hàng hóa, hỗ trợ ứng phó với tình huống khẩn cấp. Công ty cũng đang hợp tác với Thủy quân lục chiến Mỹ để nghiên cứu các ứng dụng hậu cần và phòng thủ biển.

Thu Thảo (Theo New Atlas)

Tàu biển lai máy bay điện lần đầu thử nghiệm chở người – Báo VnExpress