Khung pháp lý sẽ giúp xây dựng một hệ sinh thái tài sản số an toàn, minh bạch và phát triển bền vững. Các vấn đề liên quan đến hành lang pháp lý dù đã được bàn luận nhiều trong thời gian gần đây, nhưng hiện vẫn còn trong giai đoạn dự thảo.

Thách thức trong việc ban hành khung pháp lý phù hợp

Theo nhận định từ Phó giáo sư, Tiến sĩ Bình Nguyễn của Đại học RMIT Việt Nam, việc ban hành một khung pháp lý rõ ràng cho tài sản số là thách thức rất lớn. Không chỉ với Việt Nam, cả các quốc gia như Mỹ, Singapore, Thụy Điển vẫn đang tìm cách để cân bằng giữa phát triển và rủi ro dành cho doanh nghiệp.

“Với Việt Nam, chúng ta không thể kiểm soát được ngay toàn bộ mà phải chọn ra những lĩnh vực quan trọng nhất để nghiên cứu và ban hành luật, sau đó mở rộng ra toàn ngành. Việt Nam có thể ưu tiên khung pháp lý cho việc mua bán tài sản số, tiếp đến là phân biệt rõ ràng các loại tài sản, tránh rủi ro xảy ra. Đặc biệt là cần nhìn nhận về vấn đề stablecoin (tiền kỹ thuật số ổn định giá)”, Tiến sĩ Bình chia sẻ.

Bà Lynn Hoàng, Giám đốc Quốc gia Binance, đánh giá Việt Nam đã sẵn sàng để song hành cùng thế giới trong lĩnh vực tài sản số (Ảnh: Binance).

Trong khi đó, bà Lynn Hoàng, Giám đốc Quốc gia Binance, đánh giá điểm cộng đầu tiên là Việt Nam đã quyết định sẽ thí điểm về tài sản số. Đây là tiền đề quan trọng cho thấy Việt Nam đã sẵn sàng để song hành cùng thế giới trong lĩnh vực mới mẻ và giàu tiềm năng này.

“Tuy nhiên, từ dự thảo đến khi ra được những văn bản pháp lý cụ thể vẫn còn một quãng đường dài. Nếu khung pháp lý kiến tạo, Việt Nam sẽ giành được nhiều lợi thế quan trọng. Ngược lại, chúng ta có thể đánh mất cơ hội”, bà Lynn Hoàng chia sẻ.

Theo Giám đốc quốc gia Binance, blockchain không chỉ là công cụ dành riêng cho tài sản số mà có thể áp dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Nếu luật quá khắt khe, khả năng đổi mới sáng tạo của Việt Nam có thể bị kìm hãm, khiến chúng ta bị chậm chân.

Các chuyên gia đánh giá thách thức lớn nhất trong việc ban hành một khung pháp lý phù hợp cho tài sản số là khu vực, quốc gia phải tùy vào điều kiện thực tế để cân bằng các yếu tố về thu hút vốn đầu tư nước ngoài; luật cần hài hòa với thông lệ thế giới; kích thích người dùng tham gia; đặc biệt các công ty trong nước không bị “bỏ rơi”.

Bên cạnh đó, các yếu tố an toàn cần phải được đặt lên hàng đầu. Những tiêu chuẩn quốc tế về KYC (xác minh danh tính người dùng), AML (chống rửa tiền) là điều không thể bỏ qua.

“Dù chưa có khung pháp lý rõ ràng, Việt Nam vẫn nằm trong top đầu thế giới về lĩnh vực blockchain. Với lĩnh vực tài sản số, nếu cần chúng ta có thể đi chậm một chút để nghiên cứu và kiến tạo khung pháp lý phù hợp, dựa vào công nghệ để quản lý và phát triển, đảm bảo cân bằng được lợi ích của nhiều bên”, ông Giang Trần, Giám đốc Vườn ươm FPT, cho biết.

Cơ chế sandbox giúp thúc đẩy thị trường tài sản số

Trong Dự thảo Luật Công nghiệp Công nghệ Số, quản lý tài sản số và cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) là một trong những lĩnh vực cốt lõi được đề cập đến.

Theo dự thảo, tài sản số là tài sản vô hình, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo ra, phát hành, lưu trữ, chuyển giao, xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử và được pháp luật bảo hộ như quyền tài sản theo quy định pháp luật dân sự, sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan.

Chính phủ sẽ quy định chi tiết loại hình, quản lý tài sản số và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản số hóa tùy thuộc vào điều kiện thực tiễn; biện pháp bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; phòng chống, ngăn chặn, hạn chế và xử lý các rủi ro liên quan đến tài sản số.

Cơ chế sandbox giúp tạo nên môi trường thuận lợi để thúc đẩy thị trường tài sản số (Ảnh: SCMP).

Ông Lê Sơn Phong, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng, cho biết với lợi thế về cơ chế, nguồn lực và hệ sinh thái rộng mở, thành phố sẽ triển khai cơ chế Sandbox cho các sáng kiến công nghệ đột phá, trong đó có cả lĩnh vực blockchain và tài sản số.

“Công nghệ không thể phát triển trong môi trường thiếu niềm tin, thiếu thể chế phù hợp và thiếu động lực đổi mới. Thành phố đang từng bước định hình vai trò kiến tạo để hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển bền vững”, ông Phong nói.

Ông Võ Đức Anh, đại diện Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Đổi mới Sáng tạo Đà Nẵng, tiết lộ Đà Nẵng đã phê duyệt cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho một dự án thanh toán bằng stablecoin.

“Mô hình này cho phép khách quốc tế du lịch đến thành phố có thể thanh toán bằng USDT. Dự án đã qua được vòng thẩm định đầu tiên, được trình qua nhiều cơ quan quản lý và sẽ tiếp tục thử nghiệm trước khi ứng dụng rộng rãi”, ông Đức Anh chia sẻ.

Trong khi đó, đại diện Binance cho rằng để Đà Nẵng thu hút thêm nguồn vốn quốc tế, cơ quan chức năng nên đồng hành cùng doanh nghiệp khi đưa ra hành lang pháp lý phù hợp. Đà Nẵng cũng có thể nghiên cứu và học tập mô hình của UAE về quản lý tài sản số khi nơi đây đã thu hút thêm hàng tỷ USD chỉ trong vòng một năm.

Robot hình người vốn chỉ là một sân chơi dành cho những gã khổng lồ công nghệ. Giờ đây, Việt Nam chính thức ghi tên mình vào cuộc đua  trong lĩnh vực này.

Vươn tầm thế giới

Mới đây, một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội cho thấy một robot hình người di chuyển bằng hai chân, với cánh tay linh hoạt vẫy chào. Điểm đặc biệt thu hút sự chú ý chính là logo Tập đoàn Vingroup và dòng chữ “VinMotion” trên ngực.

Điều này đã dấy lên hy vọng trong cộng đồng mạng xã hội về một sản phẩm “Make in Vietnam”, mang tính đột phá.

Không để dư luận đồn đoán, VinMotion (công ty thành viên của Vingroup) đã chính thức xác nhận và chia sẻ tầm nhìn của mình.

Theo Chủ tịch VinMotion Nguyễn Trung Quân, đây không chỉ là một dự án thử nghiệm mà là bước khởi đầu cho một chiến lược dài hạn, với tham vọng đưa robot “Make in Vietnam” vươn ra thị trường thế giới.

Điều này đã biến niềm tự hào ban đầu thành một kỳ vọng lớn lao về vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ công nghệ cao

“Robot hình người của chúng tôi là “Make in Vietnam” 100%, là kết quả của quá trình thiết kế, chế tạo và phát triển từ phần cứng tới phần mềm của đội ngũ kỹ sư VinMotion.

Dù mới thành lập vài tháng nhưng chúng tôi đã triển khai, cải tiến liên tục tới 5 phiên bản. Toàn bộ quy trình từ ý tưởng đến thành phẩm đều do đội ngũ VinMotion thực hiện”, Chủ tịch VinMotion chia sẻ.

Hé lộ đoạn video về robot của Tập đoàn Vingroup mô phỏng con người.

Nhìn nhận thực tế chúng ta phải thừa nhận rằng, Việt Nam đang bước vào một sân chơi không hề dễ dàng, nơi những “người khổng lồ” đã đi trước nhiều năm. Nhưng chúng ta hoàn toàn có hy vọng để bứt phá.

Cuộc đua của những người khổng lồ

Bối cảnh toàn cầu, cuộc đua robot hình người đang nóng hơn bao giờ hết.

Tại Mỹ, “ngôi sao” sáng nhất là robot Optimus do Công ty Tesla nghiên cứu và phát triển, dưới sự dẫn dắt của tỷ phú Elon Musk.

Nó không chỉ gây kinh ngạc với những bước nhảy mượt mà, còn hứa hẹn sẽ thay thế con người trong các công việc nhàm chán, từ việc nhà như nấu ăn, làm vườn đến các công việc phức tạp trong nhà máy.

Hiện sản phẩm này có thể thực hiện những điệu nhảy cực kỳ ấn tượng. Từ các động tác múa ba lê đến nhảy theo phong cách hiện đại, Optimus đã chứng tỏ sự linh hoạt của mình.

Video được Tesla chia sẻ cho thấy, robot có khả năng giữ thăng bằng tuyệt vời, thậm chí có thể đứng bằng một chân mà không mất cân bằng.

Ông chủ Elon Musk khẳng định, đây sẽ là một trong những sáng tạo quan trọng nhất, có khả năng học hỏi từ thế giới thực và trở thành đối trọng chính của Mỹ trước sự trỗi dậy của Trung Quốc.

Robot Optimus khoe khả năng phân loại pin (Ảnh: ST).

Dĩ nhiên Trung Quốc là “tay chơi” không hề kém cạnh, quốc gia này không xem robot là một sản phẩm đơn lẻ, mà là chiến lược quốc gia.

Đối mặt với tình trạng dân số già hóa, quốc gia tỷ dân coi robot hình người là chìa khóa vàng để giải quyết bài toán thiếu hụt lao động, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc người già.

Sự kiện 21 robot cùng tham gia cuộc thi bán marathon ở Bắc Kinh, dù còn nhiều trục trặc, đã cho thấy tham vọng và quyết tâm to lớn của nước này trong việc dẫn đầu thế giới về robot hình người vào năm 2027.

Bên cạnh đó, nhiều công ty khác tại Trung Quốc đang ngày đêm nghiên cứu, phát triển và nâng cấp những thế hệ robot với khả năng cải thiện đáng kể.

Robot hình người của Elon Musk “khoe” kỹ năng vũ đạo mượt mà.

Điển hình như ở ngoại ô Thượng Hải, hàng chục robot hình người của công ty AgiBot hiện có thể thực hiện các tác vụ lặp đi lặp lại như gấp áo phông, làm bánh sandwich và mở cửa.

Có thể thấy, trong những năm gần đây, robot hình người Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ đáng kể về sự nhanh nhẹn, bao gồm khả năng nhào lộn, chạy bán marathon và thậm chí chơi bóng đá.

Những đột phá trong việc phát triển “bộ não” robot sẽ cho phép những cỗ máy này chuyển đổi từ những thiết bị trình diễn đơn thuần thành những công nhân tự học và có năng suất cao, có khả năng cách mạng hóa năng lực sản xuất toàn cầu.

Sự góp mặt của Việt Nam, dù là một “tân binh”, nhưng với sự hậu thuẫn của một tập đoàn kinh tế – công nghệ lớn như Vingroup, cho thấy một sự tự tin và tầm nhìn chiến lược.

Theo vị chủ tịch VinMotion, những kết quả tới hiện tại của robot hình người “Make in Vietnam” là quả ngọt kế thừa tích lũy nhiều năm kinh nghiệm của đội ngũ lãnh đạo và chuyên gia đầu ngành của VinMotion.

Đặc biệt, VinMotion sẽ khó có được những sản phẩm hiện tại nếu không có sự hỗ trợ mạnh mẽ, toàn diện từ Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng và hệ sinh thái Vingroup.

Các chuyên gia nhận xét, nếu xem robot là một cơ thể, thì “trái tim” và “bộ não” của nó chính là trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Generative AI).

Đây chính là yếu tố tạo ra bước nhảy vọt, biến những cỗ máy từ chỗ chỉ thực hiện các lệnh lập trình sẵn trở thành những thực thể có khả năng tự chủ hoạt động.

Chúng có thể học hỏi từ môi trường xung quanh, quan sát hành động của con người và tự suy luận để giải quyết những vấn đề chưa từng gặp.

Bộ não AI này được kết nối với một “hệ thần kinh” phức tạp chính là mạng lưới cảm biến (camera, LiDAR, cảm biến lực…), mang lại khả năng nhận thức không gian sâu sắc.

Cùng với đó là một “hệ cơ-xương” ưu việt, cho phép robot di chuyển linh hoạt trên nhiều địa hình và thực hiện các thao tác tinh xảo với đôi tay khéo léo.

Sự kết hợp đồng bộ này mở ra một kỷ nguyên mới, nơi robot không chỉ là công cụ, mà là “đồng nghiệp số” sống và sinh hoạt cùng với chúng ta.

Rõ ràng, đối với một quốc gia đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa như Việt Nam, tiềm năng này vô cùng to lớn.

Trong các nhà máy lắp ráp điện tử, dệt may, chế biến gỗ, robot hình người có thể đảm nhận các công việc lặp đi lặp lại, đòi hỏi sức bền và độ chính xác cao, giải phóng con người khỏi những công việc nhàm chán và nguy hiểm.

Trong ngành logistics và thương mại điện tử đang bùng nổ, chúng là lời giải cho bài toán tối ưu hóa kho bãi và giao hàng.

Đặc biệt, trong tương lai robot hình người hứa hẹn sẽ thay thế con người trong những môi trường làm việc khắc nghiệt như khai thác hầm mỏ, xử lý sự cố rò rỉ chất nguy hiểm ra môi trường. Đồng thời, có thể chăm sóc người già hay phụ giúp việc nhà.

Việc giá thành một sản phẩm robot giảm mạnh, từ 250.000 USD (năm 2022) xuống còn 150.000 USD (năm 2023) và mục tiêu đầy tham vọng của Tesla là 20.000 USD đã báo hiệu một sự thay đổi kiến tạo.

Trung Quốc ngày càng có bước phát triển vượt bậc về robot hình người (Ảnh: ST).

Khi chi phí sở hữu ước tính chỉ khoảng 5 USD/giờ, robot đang trên đà trở thành một giải pháp lao động hiệu quả và kinh tế hơn đáng kể so với con người trong nhiều tác vụ.

Đây vừa là cơ hội vàng để bứt phá năng suất, vừa là thách thức đòi hỏi sự tái cấu trúc sâu sắc thị trường lao động trong tương lai không xa.

Thách thức cho Robot “Make in Vietnam”

Sự ra mắt của robot VinMotion là một khởi đầu đầy hứa hẹn, nhưng con đường phía trước còn rất nhiều chông gai. Việc chế tạo một robot hình người là cực kỳ phức tạp, đòi hỏi trình độ cao về cơ khí chính xác, điện tử và đặc biệt là phần mềm AI.

Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với thung lũng Silicon (Hoa Kỳ), vốn có thế mạnh tuyệt đối về AI hay với Trung Quốc – quốc gia có nền tảng và tốc độ phát triển phần cứng vô cùng ấn tượng.

Bên cạnh đó, để có thể cạnh tranh về giá, Việt Nam cần xây dựng một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và đạt được quy mô sản xuất lớn. Đây là bài toán khó khi các đối thủ như Tesla đã có sẵn hệ sinh thái sản xuất khổng lồ của mình.

Giống như các nhà phát triển khác, robot hình người sẽ phải đối mặt với các câu hỏi hóc búa về tính đạo đức như quyền riêng tư cá nhân khi robot thu thập dữ liệu, nguy cơ thiên vị trong thuật toán AI và các mối đe dọa về an toàn vật lý nếu máy móc gặp trục trặc.

Dù vậy, việc Việt Nam dấn thân vào lĩnh vực này mang một ý nghĩa to lớn. Nó không chỉ thúc đẩy ngành công nghiệp công nghệ cao trong nước, thu hút nhân tài, mà còn khẳng định khát vọng và năng lực của người Việt trong việc làm chủ những công nghệ phức tạp nhất.

Sự xuất hiện của robot “Make in Vietnam” không nên được nhìn nhận như một điểm đến, mà là điểm khởi đầu của một hành trình dài.

Với tham vọng vươn ra thế giới, đây sẽ là một chặng đường đầy thử thách, đòi hỏi sự đầu tư chiến lược, kiên trì nghiên cứu và phát triển. Nhưng “cú chào” đầu tiên này đã cho thấy, Việt Nam không đứng ngoài cuộc chơi, mà sẵn sàng trở thành một phần của tương lai công nghệ toàn cầu.