Từ DeepSeek nghĩ về hướng đi cho khoa học công nghệ Việt Nam

Mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của DeepSeek – một công ty công nghệ của Trung Quốc, đã gây rung động thế giới ngay khi được công bố vào cuối năm 2024.
Đến nay nhìn lại sự kiện này, có thể nói về tổng thể nó phản ánh sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực AI toàn cầu. Trước hết, việc DeepSeek ra mắt mô hình AI R1 với chi phí huấn luyện thấp (được cho là vào khoảng 5,6 triệu USD) đã gây áp lực lớn lên các công ty AI hàng đầu của Mỹ, đặc biệt là Google và OpenAI.
Thứ hai, đây có thể được xem là một diễn biến khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ Trung Quốc. Việc DeepSeek ra mắt các mô hình AI không chỉ thu hút chú ý từ giới công nghệ quốc tế, mà còn gửi thông điệp mạnh mẽ về khả năng tự chủ và sáng tạo của Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh nước này đang bị áp đặt chính sách cấm vận chip AI tiên tiến nhất từ Mỹ.
Mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) của DeepSeek – một công ty công nghệ của Trung Quốc, đã gây rung động thế giới ngay khi được công bố vào cuối năm 2024 (Ảnh minh họa: MV).
Thứ ba, việc Trung Quốc thúc đẩy các công ty như DeepSeek ra mắt mô hình AI (hàng loạt công ty khác của Trung Quốc cũng đã công bố mô hình AI trong thời gian qua), có thể là một phần trong chiến lược dài hạn của Trung Quốc nhằm chiếm lĩnh thị trường AI và gia tăng ảnh hưởng trong các lĩnh vực quan trọng khác.
Để đánh giá chất lượng hoạt động của các hệ thống tính toán, người ta sử dụng một số phép thử theo những tiêu chuẩn nhất định gọi là benchmark (thước đo hiệu suất). DeepSeek đã tự công bố các kết quả benchmark của chính mình cho thấy hiệu suất của mô hình DeepSeek V3 vượt trội so với Llama 3.1 và Qwen 2.5 (hai mô hình do Meta và Baidu phát triển), đồng thời tương đương với GPT-4o và Claude 3.5 Sonnet (hai mô hình do OpenAI và Anthropic phát triển). Tuy nhiên, thông tin chi tiết về phương pháp thực hiện và chỉ số cụ thể các benchmark này chưa được công bố rộng rãi.
Để đánh giá chính xác về thông tin mà DeepSeek cung cấp, cần có thêm đánh giá độc lập và minh bạch từ các tổ chức hoặc cá nhân bên ngoài.
Amodei, giám đốc điều hành của Anthropic, đã bày tỏ nghi ngờ về việc DeepSeek chỉ tiêu hết 5,6 triệu USD cho việc huấn luyện mô hình AI của họ, vì con số này quá thấp so với chi phí huấn luyện các mô hình AI lớn ở các công ty công nghệ phương Tây, đặc biệt là so với OpenAI hoặc Google. Ông cho rằng việc huấn luyện một mô hình AI lớn, đặc biệt là một mô hình giống như R1 của DeepSeek, đòi hỏi một lượng tài nguyên tính toán khổng lồ, bao gồm hàng ngàn GPU (bộ xử lý), và chi phí cho việc này có thể rất cao.
Nếu DeepSeek huấn luyện được mô hình AI với chi phí thấp như nêu trên, có thể là do sự khác biệt trong cách tiếp cận công nghệ hoặc những chi phí ẩn chưa tiết lộ.
Nhớ lại, trước đây khi chúng tôi phát triển hệ thống dịch tự động tiếng Việt sang nhiều thứ tiếng khác nhau, một kỹ thuật đã được chúng tôi sử dụng là chưng cất dữ liệu (distillation). Kỹ thuật này cho phép sử dụng dữ liệu của các mô hình đã có từ trước, ví dụ như truy vấn các mô hình đó để lấy dữ liệu. Nhờ vậy chi phí huấn luyện dữ liệu được giảm thiểu. Thời gian qua có nhiều chuyên gia nghi vấn DeepSeek đã sử dụng kỹ thuật chưng cất dữ liệu?
Dù sao, thành công của DeepSeek cần được đánh giá cao và tiếp thu đúng đắn như một bài học về phát triển khoa học công nghệ.
Qua sự kiện DeepSeek, một số ý kiến cho rằng châu Á có thể phát triển khoa học công nghệ hoàn toàn độc lập, tách rời với việc học hỏi tri thức từ Mỹ và phương Tây. Theo tôi, chúng ta cần phải nhận thức rõ ràng mặc dù DeepSeek là một thành công vang dội, nhưng so với các trung tâm hàng đầu về AI trên thế giới, DeepSeek vẫn ở vị thế đi sau. Thành công của DeepSeek cũng là việc tiếp thu tinh hoa của thế giới chứ không phải đóng cửa tự nghiên cứu. DeepSeek đã sử dụng mã nguồn mở là tài sản trí tuệ chung của thế giới. Trong hoàn cảnh của những người đi sau về khoa học công nghệ, như Việt Nam chúng ta, việc tiếp thu tối đa tri thức của thế giới là yếu tố quyết định.
Điều quan trọng trong thành công của DeepSeek là tầm suy nghĩ và tinh thần dám nghĩ dám làm để tìm những giải pháp mới trong hoàn cảnh khó khăn. DeepSeek đã tiếp cận bài toán rất thực tiễn: làm thế nào để vừa giảm chi phí và thời gian huấn luyện, vừa giữ được chất lượng của mô hình AI, trong bối cảnh Trung Quốc gặp khó khăn khi tiếp cận những con chip AI hiện đại nhất.
Tinh thần dám nghĩ dám làm đó cho phép DeepSeek tạo ra được thành công tầm cỡ thế giới trong thời gian ngắn, mà không sợ bị chê là “nổ” hay “viển vông”. Sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc cũng có tính chất quyết định. Tôi nghĩ rằng hỗ trợ quan trọng nhất không phải là tài chính mà là tầm nhìn. Tầm nhìn của Trung Quốc về khoa học công nghệ được thể hiện trong lộ trình phát triển khoa học công nghệ nước này tới năm 2050. Với tầm nhìn tham vọng và mạch lạc của nhà nước, các doanh nghiệp, các nhà khoa học Trung Quốc có được chỗ dựa và sự tự tin trong nghiên cứu, phát triển.
Nhận thức chung từ tầm nhìn đã tạo được một văn hóa đổi mới sáng tạo và một hệ sinh thái hỗ trợ cho nhau. Không phải chỉ DeepSeek, riêng trong lĩnh vực AI, bên cạnh các công ty lớn như Alibaba, Baidu, Huawei, Trung Quốc còn có “6 con hổ trẻ” gồm các công ty như Zhipu AI, Moonshot AI, MiniMax, Baichuan Intelligence, StepFun và 01.AI.
Nhân đây, tôi muốn nói thêm là bên cạnh lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, nhiều ngành khác của Trung Quốc đang có bứt phá mạnh mẽ, như: năng lượng, khoa học vật liệu, ứng dụng thám hiểm đáy đại dương, nghiên cứu lõi Trái Đất, đặc biệt là tính toán lượng tử… Có thể nói toàn bộ nền khoa học công nghệ đã tạo ra một hệ sinh thái giúp lĩnh vực AI, các nhà khoa học công nghệ, doanh nghiệp khoa học công nghệ Trung Quốc phát triển.
Trong quá trình phát triển máy dịch tiếng Việt sang các thứ tiếng khác trước đây, chúng tôi đã không có được sự tự tin và hỗ trợ như vậy. Các cải tiến công nghệ của chúng tôi nếu được đánh giá đúng, được động viên và được hỗ trợ, lẽ ra đã có thể phát triển tiếp. Mặc dù cải tiến này không phải là kết quả để công bố tạp chí khoa học hay đem lại doanh thu ngay lập tức, nhưng có thể đem lại các tiến bộ công nghệ nhất định cho đất nước.
Bên cạnh bài học từ câu chuyện DeepSeek, tôi nghĩ rằng việc xây dựng các chương trình dự án lớn, với cơ chế triển khai đặc biệt như dự án Manhattan (dự án chế tạo bom nguyên tử) của Hoa Kỳ, sẽ đem lại một tầm nhìn xa cho khoa học công nghệ Việt Nam. Ở đây tôi không nói chuyện sản xuất bom nguyên tử, mà muốn nói rằng một dự án lớn, có tầm thời đại sẽ giúp chúng ta vượt qua những bài toán chuyên ngành manh mún, khó có tác động xã hội hay khó tạo ra được sản phẩm tầm cỡ.
Chúng ta kỳ vọng rằng, với Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, bức tranh toàn cảnh về khoa học công nghệ nước nhà sẽ ngày càng “sắc nét” hơn, tác động mạnh mẽ lên hệ thống giá trị, định hướng mục tiêu, đem lại sự hứng khởi và tự tin cho các nhà khoa học, các công ty công nghệ Việt Nam.
Tác giả: PGS. TS Nguyễn Ái Việt có hơn 20 năm giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ ở các nước châu Âu và Mỹ. Ông từng giữ chức Phó Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo Quốc gia về Công nghệ thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ).

Thành lập trung tâm ươm tạo bán dẫn để phát triển nguồn nhân lực

Trung tâm ươm tạo và phát triển bán dẫn được thành lập ngày 28/3, giúp sinh viên tiếp cận công cụ, phần mềm tiên tiến, bắt kịp các nhu cầu của doanh nghiệp.

Trung tâm Ươm tạo và phát triển bán dẫn (VSIC) và Không gian ươm tạo startup về bán dẫn được đặt tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) ở Cầu Giấy, Hà Nội. Nơi này đặt một số thiết bị cho việc thử nghiệm, thiết kế vi mạch, cùng hệ thống máy tính, phần mềm dùng trong thiết kế chip, nhằm tạo môi trường đào tạo nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy khởi nghiệp trong lĩnh vực bán dẫn. Dự án do NIC, FPT cùng một số công ty bán dẫn, như Alchip Technologies từ đảo Đài Loan thiết lập.

Tại buổi khai trương sáng 28/3, ông Nguyễn Đức Tâm, Thứ trưởng Tài chính, nhấn mạnh Việt Nam đang nổi lên như điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nhờ môi trường kinh doanh thuận lợi, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và nguồn lao động trẻ, năng động. Ông Tâm dẫn thống kê từ năm 2001 đến 2021 cho thấy ngành bán dẫn tăng trưởng trung bình 14% mỗi năm, đạt gần 600 tỷ USD năm 2023 và dự báo đạt một nghìn tỷ USD năm 2030.

Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Tâm phát biểu tại sự kiện ngày 28/3. Ảnh: Nguyễn Trang

Việc thành lập trung tâm VSIC, theo ông Tâm, là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện chủ trương, định hướng về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó thúc đẩy hợp tác công tư, mô hình “3 Nhà” là Nhà nước – Nhà trường – Nhà doanh nghiệp, để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam. Việc này góp phần hiện thực hóa mục tiêu đào tạo 50.000 kỹ sư bán dẫn tại Việt Nam năm 2030 và có 100 doanh nghiệp thiết kế chip, theo Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam.

“Sự hợp tác sẽ tạo dựng một hệ sinh thái và phát triển nguồn nhân lực bền vững, giúp Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn từng bước tiến cùng và vươn lên trong xu hướng công nghệ toàn cầu”, ông Tâm nói, đồng thời đánh giá cao việc một công ty nước ngoài là Alchip đã quyết định mở rộng hoạt động tại Việt Nam.

Ông Peter Teng, Phó chủ tịch Alchip Technologies, nhận định Việt Nam có cơ hội lớn trong lĩnh vực chip bán dẫn, gọi trung tâm mới “là cánh cửa dẫn dắt công ty đến với nguồn nhân lực kỹ thuật xuất sắc của Việt Nam”.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc NIC, cho biết trước đó đã cùng FPT triển khai nhiều dự án liên quan đến phát triển ngành bán dẫn. Năm 2024, họ cấp học bổng về thiết kế vi mạch và hỗ trợ kỹ thuật cho trên 40 trường đại học kỹ thuật tại Việt Nam, với sự tham gia từ nhiều đối tác như Cadence, Keysight, Tektronix, các trường như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Theo ông Huy, trung tâm mới sẽ tập trung ươm tạo, phát triển doanh nghiệp, công nghệ và nguồn nhân lực, tạo môi trường cho chuyên gia, kỹ sư, giảng viên, sinh viên nghiên cứu và tiếp cận công nghệ tiên tiến. “Từ đó Việt Nam từng bước làm chủ công nghệ và phát triển startup trong lĩnh vực bán dẫn”, ông nói.

Trong khi đó, ông Trần Đăng Hòa, Chủ tịch FPT Semiconductor, nói việc phát triển nhân lực bán dẫn tại Việt Nam hiện vẫn còn khoảng cách giữa việc đào tạo tại trường đại học so với nhu cầu của doanh nghiệp. Việc có các trung tâm như VSIC sẽ giúp thu hẹp khoảng cách. Ông cho biết FPT sẽ đồng hành cùng VSIC để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, giúp Việt Nam trở thành một trong những trung tâm bán dẫn năng động sáng tạo của khu vực, thúc đẩy hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam. Ngày 27/3, FPT cũng khai trương Trung tâm R&D về công nghệ cao và chip bán dẫn tại Đà Nẵng.

Lưu Quý

Thành lập trung tâm ươm tạo bán dẫn để phát triển nguồn nhân lực – Báo VnExpress Công nghệ

Hồ nhiệt đới lớn nhất thế giới chuyển màu xanh lá

Châu Phi– Hồ Victoria đang chuyển màu xanh lá do hiện tượng tảo nở hoa độc hại, một số khu vực thậm chí cạn oxy đến mức trở thành “vùng chết”.

Tảo nở hoa độc hại đã biến một số khu vực của hồ Victoria thành “vùng chết”. Ảnh: MODIS Land Rapid Response Team/NASA GSFC

Victoria, hồ lớn nhất châu Phi và cũng là hồ nhiệt đới lớn nhất thế giới, nằm ở khu vực biên giới giữa 3 quốc gia Uganda, Kenya, Tanzania. Có tới hơn 47 triệu người đang sống dựa vào hồ nước này. Tuy nhiên, hồ đang đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng – nước hồ chuyển màu xanh lá, IFL Science hôm 29/3 đưa tin.

Màu sắc bất thường bắt nguồn từ sự gia tăng các hiện tượng tảo nở hoa độc hại (HAB) – cụ thể là do tảo lam hay vi khuẩn lam. Đây là kết quả của quá trình phú dưỡng, xảy ra khi một vùng nước dư thừa dưỡng chất, dẫn đến những sinh vật như thực vật và tảo phát triển bùng nổ.

Trong trường hợp hồ Victoria, phú dưỡng và HAB xuất hiện do hoạt động của con người đã đưa dưỡng chất vào nước hồ suốt hơn một thế kỷ. Nước thải sinh hoạt, nước thải nông nghiệp và công nghiệp đều liên quan đến vấn đề này. Ngoài ra còn có các sản phẩm từ hoạt động đốt rừng, đốt sinh khối và hoạt động công nghiệp được đưa vào khí quyển và đổ xuống hồ.

Biến đổi khí hậu cũng góp phần khiến hồ Victoria chuyển màu xanh lá. “Tảo nở hoa đang trở nên phổ biến hơn trên thế giới vì nhiệt độ tăng thúc đẩy tảo lam phát triển và mưa lớn hơn mang đến chất dinh dưỡng từ cảnh quan”, các nhà nghiên cứu từ Đại học Michigan và Đại học Bowling Green State giải thích.

Hàng triệu người dựa vào nguồn cung nước ngọt của hồ Victoria – hồ nước ngọt lớn thứ hai thế giới, chỉ sau hồ Superior ở Bắc Mỹ. Tuy nhiên, HAB khiến nước trở nên không an toàn.

Nghiên cứu mới của nhóm nhà khoa học từ Đại học Michigan và Đại học Bowling Green State cho thấy Microcystis, một loại tảo lam phổ biến ở vịnh Winam của hồ Victoria, đang tiết ra lượng lớn độc tố microcystin. “Đây là một độc tố gây tổn thương gan có thể giết chết gia súc gia cầm, động vật hoang dã và con người, đặc biệt là người có hệ miễn dịch không tốt. Tại vịnh Winam, độc tố này thường xuyên cao hơn mức giới hạn sức khỏe mà WHO đặt ra”, nhóm nghiên cứu giải thích.

Hồ Victoria cũng cung cấp thực phẩm cho con người, chủ yếu là cá. Tuy nhiên, HAB không chỉ tiết độc tố gây hại cho cá và động vật hoang dã khác mà còn có thể làm cạn kiệt oxy trong hồ.

Thực tế, một nghiên cứu gần đây chỉ ra, hiện tượng phú dưỡng gây ra những thay đổi lớn trong mạng lưới thức ăn ở vịnh Mwanza của hồ Victoria, trở thành một trong những yếu tố làm sụt giảm lượng cá. Tình hình thậm chí còn nghiêm trọng hơn ở một số khu vực khác của hồ, đặc biệt là các vùng sâu hơn. Một số nơi hiện thiếu oxy đến mức không còn khả năng duy trì sự sống.

Việc tìm hiểu thêm về loại tảo lam đằng sau HAB có thể giúp giới khoa học và các nhà hoạch định chính sách tìm ra cách giải quyết tốt nhất. Ví dụ, nghiên cứu của nhóm chuyên gia từ Đại học Michigan và Đại học Bowling Green State đã xác định loại tảo lam nào phổ biến nhất ở vịnh Winam, và loại nào đang tiết ra độc tố đáng lo ngại. Thông tin này có thể giúp nhà chức trách hiểu rõ hơn về những điều cần chú ý, sau đó cảnh báo người dân khi hiện tượng tảo nở hoa xuất hiện.

Việc phòng ngừa cũng rất quan trọng. Giải quyết biến đổi khí hậu sẽ cần nhiều nỗ lực, nhưng ở cấp độ địa phương, các nhà khoa học đề xuất cải tiến các chỉ dẫn, nâng cấp cơ sở hạ tầng dùng cho nông nghiệp và xử lý nước, trồng lại rừng, bảo vệ đất đai trước hoạt động của con người, để ngăn dưỡng chất dư thừa xâm nhập hồ Victoria.

Thu Thảo (Theo IFL Science)

Hồ nhiệt đới lớn nhất thế giới chuyển màu xanh lá – Báo VnExpress

Việt Nam – Áo hợp tác phát triển công nghệ bán dẫn

Các đơn vị của Việt Nam cùng với tập đoàn của Áo hợp tác tập trung ba trụ cột chính gồm nghiên cứu và phát triển công nghệ then chốt, đào tạo nhân lực, triển khai các dự án sản xuất thử nghiệm công nghệ bán dẫn.

Ngày 26/3, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cùng Đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ do Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương làm Trưởng đoàn đã chứng kiến Lễ ký bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) với Tập đoàn EVGroup. Đây là tập đoàn hàng đầu thế giới trong công nghệ liên kết wafer cho chip 3D và cảm biến, chuyên cung cấp thiết bị cho sản xuất bán dẫn.

Hai bên thống nhất sẽ thúc đẩy chương trình Nghiên cứu và Phát triển (R&D) đối với các công nghệ then chốt như chế tạo nano, đóng gói 3D và MEMS (Micro-Electro-Mechanical Systems – là các hệ thống tích hợp giữa cơ học và điện tử gồm các thiết bị như cảm biến, bộ truyền động và các thành phần cơ học nhỏ gọn được chế tạo bằng công nghệ vi mạch).

Về đào tạo, các đơn vị của Việt Nam và Áo cùng thiết kế chương trình chuyên sâu cho sinh viên, kỹ sư và nhà nghiên cứu nhằm nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật trong lĩnh vực bán dẫn.

Hai bên sẽ cùng nhau triển khai các dự án sản xuất và thử nghiệm nhằm đưa Việt Nam tiến gần hơn tới việc xây dựng nền công nghiệp sản xuất bán dẫn hiện đại.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương và Đoàn công tác chứng kiến lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa các đơn vị. Ảnh: HTQT

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương kỳ vọng hợp tác góp phần nâng cao năng lực ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam, mang lại giá trị trong đào tạo, nghiên cứu và phát triển, phù hợp với tầm nhìn dài hạn và định hướng phát triển bền vững của đất nước.

Ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ Thông tin đánh giá, với chuyên môn, năng lực của EVGroup và chính sách khuyến khích đầu tư vào bán dẫn trong nước, Việt Nam kỳ vọng sẽ tạo ra những kết quả cụ thể và vững chắc trong lĩnh vực này.

“Kết quả hợp tác sẽ tạo nên một tương lai mà các công nghệ bán dẫn tiên tiến đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các ngành công nghiệp trên toàn cầu”, Tổng Giám đốc điều hành Hermann Waltl, EVGroup nói.

Năm 1972, Áo là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Âu thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Năm ngoái, Việt Nam và Áo đã kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến tháng 5/2023, Áo đứng thứ 44 trong số 143 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 41 dự án trị giá 148 triệu USD. Khoảng 6.000 người Việt đang sinh sống tại Áo.

Thế Sơn

Việt Nam – Áo hợp tác phát triển công nghệ bán dẫn – Báo VnExpress

AI đang thay đổi cách trồng trọt ở Trung Quốc

Trồng trọt thông minh dựa vào AI đang mở ra tiềm năng phát triển những siêu vụ mùa chịu được biến đổi khí hậu, cho năng suất cao, có thể định nghĩa lại an ninh lương thực toàn cầu.

Drone tiến hành hoạt động kiểm soát dịch bệnh và sâu bệnh ở Nam Thông, Giang Tô. Ảnh: VCG

Sự xâm nhập của trí tuệ nhân tạo (AI) vào nông nghiệp đang biến đổi tương lai lương thực, theo CGTN. Tại Đại hội Hạt giống 2025 diễn ra từ ngày 20 đến 23/3 ở thành phố Tam Á, tỉnh Hải Nam, trồng trọt thông minh trở thành chủ đề trung tâm. Hơn 40 nhà triển lãm trưng bày những công nghệ tiên tiến và các chủng hoa màu hàng đầu, nêu bật trồng trọt dựa trên AI đang biến đổi từ lý thuyết tới thực tiễn như thế nào. Màn hình kỹ thuật số tại sự kiện minh họa hàng loạt đột phá mới nhất, từ phân tích gene bằng AI tới hệ thống theo dõi trang trại dựa trên đám mây.

Những chuyên gia ở sự kiện nhấn mạnh trồng trọt thông minh đang biến đổi các phương pháp truyền thống thành nông nghiệp chính xác, cung cấp giải pháp để vượt qua hạn chế tài nguyên, tăng cường tự lực trong ngành công nghiệp hạt giống, đảm bảo vị trí chiến lược của Trung Quốc trong thị trường hạt giống toàn cầu.

Li Jiayang, học giả ở Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) giới thiệu khái niệm “lai tạo thông minh các chủng cây thông minh”, nhấn mạnh tiềm năng tích hợp AI, công nghệ sinh học và công nghệ thông tin để phát triển hoa màu tự động thích nghi với thách thức môi trường.

Qian Qian, một học giả CAS khác, đề cập tới độ phức tạp của đặc tính của hoa màu. Theo ông, sức mạnh máy tính và thuật toán cao cấp sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ quan hệ giữa gene và đặc tính của hoa màu. Khác với trồng trọt quy mô nhỏ, trồng trọt thông minh ứng dụng cách tiếp cận công nghiệp hóa, tận dụng tài nguyên để tích hợp những đặc điểm ưu việt một cách hiệu quả.

Trồng trọt dựa trên AI đang mang lại nhiều kết quả. Ví dụ, ở Tập đoàn hạt giống quốc gia Trung Quốc, các nhà nghiên cứu sử dụng hệ thống đám mây để theo dõi từ xa cánh đồng, thu thập dữ liệu thời gian thực về sức khỏe và sự phát triển của hoa màu. Điều này cho phép nhà khoa học giải quyết vấn đề nhanh chóng và tối ưu hóa quá trình nhân giống. Một đột phá đáng chú ý nằm trong lĩnh vực phát triển lúa lai. Thông thường, chuyên gia nhân giống kiểm tra hàng nghìn cách kết hợp để tìm ra một giống lúa lai ưu việt. Hiện nay. Phân tích gene bằng AI dự đoán những cách kết hợp năng suất cao trước khi bắt đầu thử nghiệm thực địa.

Một cột mốc khác là sự ra đời của “Fengdeng”, mô hình ngôn ngữ lớn tập trung vào hạt giống, chủ yếu phát triển bởi Phòng thí nghiệm quốc gia Yazhou ở Tam Á. Nền tảng AI này cung cấp kiến thức chuyên gia về nhân giống, gieo trồng và xu hướng công nghiệp, trang bị cho nông dân và nhà nghiên cứu kiến thức sâu rộng.

Tuy nhiên, lĩnh vực trồng trọt thông minh ở Trung Quốc vẫn còn một số thách thức cần vượt qua, ví dụ tập dữ liệu rời rạc hạn chế khả năng của AI trong dự đoán và thiết kế chủng hoa màu ưu việt.

An Khang (Theo CGTN)

AI đang thay đổi cách trồng trọt ở Trung Quốc – Báo VnExpress

Internet vệ tinh của Musk được ‘thí điểm có kiểm soát’ tại Việt Nam

Dịch vụ Internet vệ tinh Starlink của SpaceX được thí điểm triển khai trong 5 năm, tối đa 600.000 thuê bao, đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, an ninh

Quyết định của Chính phủ, ký ngày 23/3, cho phép SpaceX, công ty do Elon Musk sáng lập, thí điểm có kiểm soát trong việc triển khai dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp, “không giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp hoặc tỷ lệ đóng góp của nhà đầu tư nước ngoài”.

Theo đó, thời gian thí điểm kinh doanh dịch vụ sẽ được thực hiện trong 5 năm kể từ ngày doanh nghiệp thành lập tại Việt Nam, nhưng phải kết thúc trước ngày 1/1/2031. Việc triển khai có thể được thực hiện trên toàn quốc, với các loại hình dịch vụ viễn thông gồm: Dịch vụ cố định vệ tinh như truy nhập Internet, kênh thuê riêng cho các trạm thu, phát sóng di động; Dịch vụ di động vệ tinh như truy cập Internet trên biển, trên máy bay.

Hai ăng-ten thu phát sóng Internet vệ tinh Starlink thử nghiệm tại Hòa Lạc (Hà Nội), tháng 10/2023. Ảnh: Lưu Quý

Ngoài quy định về tần số sử dụng, quyết định của Chính phủ cũng đưa ra yêu cầu và điều kiện thí điểm, như số lượng thuê bao tối đa 600.000, đồng thời phải đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, an ninh. Trong đó, nhà cung cấp phải đặt Trạm cổng mặt đất (Trạm Gateway) trên lãnh thổ Việt Nam, bảo đảm tất cả lưu lượng do thuê bao vệ tinh tạo ra trên lãnh thổ Việt Nam đều phải đi qua Trạm Gateway này và kết nối vào mạng viễn thông công cộng trong nước; bảo đảm thông tin, dữ liệu của người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam được lưu trữ tại Việt Nam; thực hiện các yêu cầu về ngăn chặn nguồn phát tán mã độc, tấn công mạng, thông tin xấu độc.

Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an xây dựng cơ chế giám sát việc tuân thủ pháp luật, các yêu cầu, điều kiện triển khai thí điểm, đồng thời hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện hoạt động kinh doanh dịch vụ viễn thông của SpaceX.

SpaceX, tỷ phú Elon Musk chưa đưa ra thông tin nào về việc này.

Thí điểm triển khai mạng viễn thông vệ tinh sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp là một trong những điều được nêu tại Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Starlink là dự án của SpaceX, sử dụng mạng lưới hàng nghìn vệ tinh quay quanh Trái Đất ở quỹ đạo tầm thấp (LEO) để truyền tín hiệu, giúp kết nối những khu vực xa xôi, khó tiếp cận mà cáp quang truyền thống không thể phục vụ hiệu quả. SpaceX đã phóng hơn 7.000 vệ tinh và đang lên kế hoạch phóng thêm 12.000 vệ tinh năm nay. Công ty công bố, tính đến tháng 9/2024 có hơn 4 triệu thuê bao đăng ký trên toàn cầu.

Starlink cũng từng được đưa về thử nghiệm tại Việt Nam trong sự kiện đổi mới sáng tạo hồi tháng 10/2023. Khi đó, tốc độ đo thử ở khu vực Hòa Lạc (Hà Nội) khoảng 200 Mbps. Trên bản đồ của Starlink, một số nước Đông Nam Á như Singapore, Indonesia đã triển khai dịch vụ. Để sử dụng dịch vụ, người dùng cần mua bộ thiết bị gồm ăng-ten, router, cáp kết nối giá 549 USD, cùng phí thuê bao hàng tháng tùy quốc gia và khu vực.

Lưu Quý

Internet vệ tinh của Musk được ‘thí điểm có kiểm soát’ tại Việt Nam – Báo VnExpress Công nghệ

Internet vệ tinh của Musk đang được sử dụng thế nào

Người dùng trên thế giới, nhất là ở vùng sâu vùng xa, thích thám hiểm hoặc muốn trải nghiệm, đăng ký Starlink để kết nối Internet dù giá đắt đỏ.

Starlink là dự án của SpaceX, công ty do Elon Musk sáng lập năm 2002. Hệ thống sử dụng mạng lưới hàng nghìn vệ tinh quay quanh Trái Đất ở quỹ đạo tầm thấp (LEO) để truyền tín hiệu. Dù có chi phí đắt đỏ và tốc độ chưa cao bằng cáp quang, Starlink phát huy hiệu quả khi giúp đưa Internet tới những khu vực xa xôi, khó tiếp cận mà cáp quang truyền thống không thể lắp đặt, hoặc duy trì kết nối trong sự cố, thiên tai.

Tại Coconino, Bắc Arizona (Mỹ), trước 2021, nhiều gia đình phải chạy đôn chạy đáo tìm nơi có wifi để con cái hoàn thành bài tập hoặc học trực tuyến. “Mọi thứ không hề dễ dàng, nhưng nếu không làm vậy, học sinh có nguy cơ tụt hậu”, một người cho hay. “Đó là lý do khi 80 bộ Starlink được tặng cho cộng đồng vào năm 2021, các gia đình háo hức xếp hàng để đưa Internet về nhà. Giờ đây, nhiều hộ đã có kết nối cần thiết cho con em mình học tập”.

Chính phủ Rwanda cũng cải thiện hệ thống giáo dục của đất nước khi triển khai Internet đến hơn 500 trường học – thách thức lớn do cơ sở hạ tầng Internet truyền thống với việc kéo cáp quang tốn kém và khó lắp đặt ở vùng xa xôi. Viện Tony Blair về Thay đổi toàn cầu, tổ chức phi lợi nhuận do cựu thủ tướng Anh thành lập, nhận thấy Starlink chính là giải pháp và tài trợ 50 bộ thiết bị để phục vụ mục tiêu của Rwanda. Tương tự, các trường học ở Haiti nhận 8 bộ Starlink và 400 mẫu máy tính Chromebook cho phục vụ học tập do quỹ từ thiện Renand tài trợ.

Vào tháng 7/2021, miền tây nước Đức trải qua thảm họa thiên nhiên nghiêm trọng khi lũ lụt kỷ lục tàn phá Ahrweiler, Euskirchen, Eschweiler, Stolberg và Erftstadt. Khoảng 1.300 người được báo mất tích. Nhưng sau khi các nhóm quản lý khủng hoảng địa phương nhận 100 bộ thiết bị kết nối Internet vệ tinh do công ty SpaceX và Tesla tài trợ, liên lạc được khôi phục và số người mất tích giảm xuống còn dưới 200, theo Guardian.

Kozue Tobo, nghệ nhân đồ nội thất Nhật Bản, sử dụng Starlink kết nối với bên ngoài khi sống trong rừng sâu để lấy cảm hứng thiết kế. Ảnh: Starlink

Không chỉ thông qua các tổ chức, Starlink cũng đang dần phổ biến với người dùng cá nhân.

Kozue Tobo, nghệ nhân đồ nội thất, chuyển đến thị trấn Oguni ở quận Aso, tỉnh Kumamoto, Nhật Bản bốn năm trước để sống và làm việc giữa một khu rừng để tìm cảm hứng cho công việc. Với Starlink, Kozue có thể kết nối với người thân, khách hàng. Trong khi đó, Florence Komen sống tại trang trại cà phê ở vùng núi Iten (Kenya) với độ cao hơn 2.400 mét. Đây cũng là điểm tập luyện của nhiều người chạy bộ, cả nghiệp dư và chuyên nghiệp. Do đó, cô cùng chồng điều hành một khu nghỉ dưỡng nhỏ, nơi thu hút du khách và vận động viên muốn tận hưởng không khí trong lành và luyện tập chạy đường dài.

“Nơi đây khó tiếp cận Internet với cáp quang truyền thống, do đó Starlink là giải pháp duy nhất để chúng tôi giữ liên lạc với khách, cũng như cung cấp cơ hội học tập cho con cái và giải trí”, Komen kể trong bài viết gửi đến Starlink Stories – trang web của Starlink chuyên đăng trải nghiệm người sử dụng dịch vụ.

Các nhà thám hiểm cũng đang tận dụng Internet vệ tinh Starlink để khám phá các vùng đất mới. Với thiết bị được kết nối Internet liền mạch, họ có thể ghi lại cảnh núi lửa phun trào ở Iceland hay bay cao trên dãy núi Dolomite của Italy – nơi con người khó đặt chân đến.

Starlink cũng được sử dụng trong chiến sự, nơi cơ sở hạ tầng mạng truyền thống thường xuyên bị tàn phá, như ở Ukraine. Hiện diện từ đầu năm 2022, 12.000 bộ thiết bị đầu cuối Starlink đã được gửi đến để thay hệ thống truyền dẫn tín hiệu bị phá hủy. Việc có mặt của Starlink được đánh giá đặc biệt quan trọng khi giúp các hệ thống không người lái, như drone có thể vận hành tốt.

Tại Đông Nam Á, các quốc gia sử dụng dịch vụ Internet vệ tinh Starlink gồm Philippines, Malaysia, Indonesia và Đông Timor, trong khi ở Singapore chỉ phục vụ doanh nghiệp. Trong đó, Indonesia được đánh giá hưởng lợi nhiều nhất do đặc trưng của đất nước “vạn đảo” khiến việc triển khai các dịch vụ Internet thông thường gặp khó. Theo East Asia Forum, Starlink đã kết hợp với Bộ Y tế Indonesia triển khai hỗ trợ dịch vụ y tế từ xa, tư vấn và theo dõi bệnh nhân trực tuyến, cũng như cung cấp quyền truy cập vào dịch vụ chăm sóc chuyên khoa cho những người sống ở các vùng xa xôi. Đồng thời, nó cũng cho phép nhập dữ liệu số nhanh hơn khi tiêm chủng, sàng lọc bệnh không lây nhiễm và theo dõi sức khỏe trẻ em.

Theo số liệu của Starlink, dịch vụ Internet vệ tinh của công ty hiện có mặt ở trên 125 quốc gia và vùng lãnh thổ. Số lượng người sử dụng trên toàn thế giới đã tăng lên hơn 5 triệu tính đến hết tháng 2 và công ty đang tiếp tục mở rộng thị trường.

Starlink cũng từng được đưa về thử nghiệm tại Việt Nam trong sự kiện đổi mới sáng tạo hồi tháng 10/2023. Khi đó, tốc độ đo thử ở khu vực Hòa Lạc (Hà Nội) khoảng 200 Mbps.

SpaceX cho biết đã phóng hơn 7.000 vệ tinh và đang lên kế hoạch phóng thêm 12.000 vệ tinh năm nay. Giá của dịch vụ Starlink không rẻ. SpaceX hiện có bốn gói cước, chia thành loại cố định và di động, gồm gói Standard giá 120 USD/tháng, tốc độ tải xuống 25-100 Mb/giây, tải lên 5-20 Mb/giây; gói Priority giá 140-500 USD/tháng, tốc độ tải xuống 40-200 Mb/giây, tải lên 8-25 Mb/giây; gói Mobile giá 50-165 USD/tháng, tốc độ tải xuống 5-50 Mb/giây, tải lên 5-25 Mb/giây; và gói Mobile Priority đắt nhất với 250-5.000 USD/tháng, tốc độ tải xuống 40-220 Mb/giây, tải lên 8-25 Mb/giây.

Mức giá trên chưa bao gồm chi phí thiết bị, bắt đầu từ 349 USD. Khác với những đơn vị khác như Hughesnet và Viasat tính phí lắp đặt (từ 100 USD), Starlink hỗ trợ miễn phí. Cuối năm ngoái, SpaceX cũng triển khai gói Starlink Mini với giá 599 USD kèm gói cước 50-165 USD mỗi tháng. Thiết bị có thể bỏ trong ba lô, cho phép dùng thử 30 ngày không cần hợp đồng. Starlink cũng đảm bảo dữ liệu tốc độ cao kể cả khi di chuyển hơn 100 dặm/giờ.

Các gói cước của Starlink có “dữ liệu không giới hạn”, nhưng sẽ có thêm “dữ liệu ưu tiên”. Chẳng hạn, tùy chọn Priority đi kèm với 40 GB, 1 TB hoặc 2 TB “dữ liệu ưu tiên”, với tốc độ truy cập nhanh hơn, ít bị nghẽn mạng hơn. Nhưng khi hết phần dữ liệu này, người dùng phải quay về tốc độ của gói Standard.

Bên cạnh đó, người dùng có thể vẫn phải chịu tình trạng “bóp” băng thông trong giờ cao điểm. Công ty của Elon Musk thậm chí áp dụng “phí tắc nghẽn”, thường từ 100 USD cho một số khu vực có nhu cầu tăng cao hơn những nơi khác.

Starlink hiện nhà cung cấp Internet vệ tinh duy nhất đạt tốc độ đến 220 Mb/giây. Dù vậy, đây là con số lý tưởng. Thực tế, tốc độ trung bình thấp hơn. Dữ liệu gần nhất từ Ookla năm 2023 cho thấy người dùng Starlink tại Mỹ trải nghiệm tốc độ tải xuống và tải lên là 65 và 10 Mb/giây. Dịch vụ Starlink cũng chưa đạt chuẩn băng thông rộng do FCC đặt ra, vốn định nghĩa băng thông rộng là 100 Mb/giây tải xuống và 20 Mb/giây tải lên.

Tuy nhiên, theo Cnet, dù chưa có thống kê cụ thể của năm 2024 và đầu 2025, tốc độ băng thông hiện được cải thiện. Năm ngoái, Musk cũng viết trên X rằng số liệu của Ookla “hoàn toàn sai lầm” và “Starlink đã vượt xa tốc độ đó”, nhưng ông không tiết lộ cụ thể.

Dù đắt đỏ và tốc độ thấp hơn so với Internet truyền thống như cáp quang hay mạng di động, Starlink vẫn được nhiều nơi trên thế giới lựa chọn để kết nối vùng sâu vùng xa, hải đảo hay các vùng chiến sự. “Starlink là một sự bổ sung thú vị và rất cần thiết cho bối cảnh Internet đã hạn chế từ lâu ở vùng sâu vùng xa. Dù dịch vụ chậm hơn và đắt hơn nhiều nhà cung cấp khác, nhưng tiềm năng về tốc độ tương đối cao, độ trễ thấp, dữ liệu không giới hạn là các yếu tố giúp dịch vụ này ngày càng được mở rộng trên toàn cầu thời gian tới”, Cnet bình luận.

Bảo Lâm tổng hợp

Internet vệ tinh của Musk đang được sử dụng thế nào – Báo VnExpress Công nghệ

Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Cơ hội đột phá phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống người dân

Phát biểu tại Hội nghị chuyên đề “Quốc hội số và ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong chuyển đổi số của Quốc hội” ngày 19/3/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, việc phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là cơ hội lớn để Việt Nam không chỉ bứt phá về kinh tế mà còn cải cách toàn diện các ngành nghề và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.
Theo Bộ trưởng, mục tiêu của Việt Nam không chỉ là phát triển công nghệ mà còn là làm chủ và ứng dụng các công nghệ tiên tiến của thế giới trong các lĩnh vực chiến lược. Điều này sẽ giúp tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và cạnh tranh trong tương lai.
Động lực phát triển trong thời đại 4.0 
Tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã chia sẻ những điểm nổi bật trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, liên quan đến đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đồng thời đưa ra các khuyến nghị cho Quốc hội trong việc xây dựng và phát triển Quốc hội số.
Bộ trưởng cho rằng, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chính là những động lực quan trọng giúp Việt Nam phát triển vượt bậc trong thời đại 4.0. Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang chuyển mình nhanh chóng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc. Việc thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam có thể nâng cao năng lực cạnh tranh, không chỉ ở khu vực mà còn trên toàn cầu.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội nghị.
KH&CN là nền tảng, tạo ra tri thức và công cụ, trong khi đổi mới sáng tạo đóng vai trò cầu nối, chuyển hóa những tri thức và công cụ đó thành các sản phẩm và giải pháp thực tiễn có giá trị. Chuyển đổi số, với sứ mệnh tạo ra môi trường và công cụ để nhanh chóng hiện thực hóa các ý tưởng, sẽ thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế – xã hội. Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh, ba yếu tố này phải gắn kết chặt chẽ và tạo ra một hệ sinh thái phát triển đồng bộ, giúp Việt Nam không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn từng bước khẳng định vị thế trên trường quốc tế thông qua xuất khẩu công nghệ, đổi mới sáng tạo và sản phẩm khoa học.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, việc phát triển các ngành công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển bền vững của Việt Nam mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ KH&CN toàn cầu. Điều này không chỉ tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế mà còn giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình và hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao.
Bộ trưởng đưa ra ví dụ về “Quốc hội số”, mô hình quản trị hiện đại dựa trên các ứng dụng công nghệ số, AI và dữ liệu lớn, giúp Quốc hội hoạt động minh bạch, hiệu quả và dễ dàng tiếp cận hơn. Quốc hội số sẽ không chỉ giúp cải thiện hiệu quả công việc của các đại biểu mà còn nâng cao sự tham gia của công dân vào các quyết định chính trị, tạo ra nền tảng quản trị quốc gia minh bạch, hiệu quả và thân thiện hơn với người dân.
Bộ trưởng nhấn mạnh, đây là bước đi tất yếu trong quá trình chuyển đổi số quốc gia, giúp Việt Nam bắt kịp kỷ nguyên số và xây dựng một hệ thống quản trị linh hoạt, thông minh. Để xây dựng Quốc hội số thành công, cần một chiến lược dài hạn, quy tắc quản lý chặt chẽ, quy định bảo mật thông tin và đảm bảo quyền tiếp cận cho mọi công dân.
Đưa thể chế pháp lý thành lợi thế phát triển
Nghị quyết số 57-NQ/TW đặt mục tiêu đến năm 2030, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số giúp Việt Nam trở thành nước thuộc nhóm đầu trong số các nước có thu nhập trung bình cao. Trình độ công nghệ, đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp đạt mức trung bình thế giới. Một số lĩnh vực KH&CN đạt trình độ thế giới.
Cụ thể, với chuyển đổi số chúng ta đặt mục tiêu thuộc nhóm 3 Đông Nam Á, top 50 thế giới, công nghệ AI và một số lĩnh vực công nghiệp công nghệ số thuộc nhóm 3 Đông Nam Á, 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm các nước tiên tiến. Hoàn thành việc xây dựng đô thị thông minh thuộc các thành phố trực thuộc Trung ương. Thu hút thêm 3 Big Tech đặt trụ sở, đầu tư, nghiên cứu phát triển tại nước ta. Việt Nam thành điểm sáng về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.
Toàn cảnh Hội nghị Quốc hội số và ứng dụng công nghệ AI trong chuyển đổi số của Quốc hội.
Bộ trưởng cho biết, cần thực hiện quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương trong môi trường số, xây dựng, kết nối và chia sẻ đồng bộ cơ sở dữ liệu quốc gia, ngành, vùng, địa phương, sàn giao dịch dữ liệu, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, và công nghiệp văn hóa số đạt chuẩn quốc tế. Mục tiêu là vươn lên nhóm đầu thế giới về an ninh và an toàn không gian mạng cũng như dữ liệu.
Để thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, Bộ trưởng đã chỉ ra các nhiệm vụ và giải pháp cụ thể, bao gồm nâng cao nhận thức, đột phá về đổi mới tư duy, và quyết tâm chính trị mạnh mẽ. Bộ trưởng cho rằng, người đứng đầu trực tiếp phụ trách khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cần coi đây là nhiệm vụ thường xuyên của các tổ chức. Kết quả phát triển trong các lĩnh vực này sẽ là tiêu chí đánh giá cán bộ, đồng thời cần bố trí phù hợp số lượng cán bộ chuyên môn về khoa học kỹ thuật và chuyển đổi số trong cấp ủy.
Đối với công tác tuyên truyền, giáo dục, Bộ trưởng cho rằng, cần thực hiện phong trào học tập số, bình dân học vụ số, phong trào khởi nghiệp sáng tạo; nêu cao tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc…
Trong bài phát biểu, Bộ trưởng không chỉ đưa ra những phân tích về vai trò của KH&CN, mà còn chỉ rõ rằng thể chế là yếu tố quyết định sự thành công của quá trình phát triển này. Dù KH&CN có tiềm năng lớn, nếu không có một thể chế thuận lợi, các nghiên cứu và sáng kiến sẽ không thể được triển khai hiệu quả. Bộ trưởng cho rằng, hiện tại, thể chế vẫn đang là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, nhưng với các cải cách mạnh mẽ, thể chế có thể trở thành một lợi thế cạnh tranh quan trọng. Bộ trưởng đề xuất, việc cải cách thể chế là yêu cầu cấp thiết, từ việc đơn giản hóa thủ tục hành chính đến việc tạo ra cơ chế tài chính linh hoạt để khuyến khích các nghiên cứu, sáng kiến công nghệ.
Đặc biệt, cần thí điểm cái mới để nhân rộng; đồng thời chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm, độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, sandbox; quỹ đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo, ươm tạo công nghệ và chuyển đổi số, thì cơ chế là chấp nhận “có cái được, có cái mất”. Cùng với đó, cần tiếp tục thu hút có hiệu quả mọi nguồn lực đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ngân sách cho nghiên cứu khoa học, công nghệ thực hiện theo cơ chế Quỹ, bảo đảm chi tiêu tập trung, có trọng tâm, trọng điểm…
Tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW là “quản lý theo mục tiêu, không quản lý theo cách làm, là trao quyền tự chủ và trách nhiệm cho người làm, chấp nhận rủi ro và đánh giá dựa trên hiệu quả tổng thể, là người làm được hưởng lợi từ thành quả lao động và sáng tạo”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Để đạt được những mục tiêu này cần tập trung vào 5 nguyên tắc chính: Lượng hóa nhiệm vụ thành mục tiêu và chỉ tiêu cụ thể; Giao nhiệm vụ cho người đứng đầu trực tiếp chỉ đạo; Phân bổ nguồn lực hợp lý để triển khai các nhiệm vụ; Xây dựng công cụ đo lường kết quả thực hiện trực tuyến theo quý/năm và định kỳ đánh giá, công khai kết quả; và Kết quả thực hiện sẽ là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt là đối với người đứng đầu.
Bộ trưởng khẳng định, với sự quyết tâm chính trị mạnh mẽ cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và người dân Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia dẫn đầu về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong tương lai.

 

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN

Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Cơ hội đột phá phát triển kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống người dân

Tăng cường nghiên cứu KH&CN vì tương lai bền vững của nguồn nước, khí tượng và năng lượng

Hưởng ứng Ngày Nước Thế giới (22/3), Ngày Khí tượng Thế giới (23/3) và Chiến dịch Giờ Trái đất (thứ Bảy cuối cùng của tháng 3), Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã không ngừng đẩy mạnh tuyên truyền, nghiên cứu và phát triển công nghệ nhằm giải quyết những thách thức về nước, khí hậu và năng lượng. Những nỗ lực này không chỉ góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của Việt Nam.
Năm 2025, Ngày Nước Thế giới được Liên Hợp Quốc phát động với chủ đề “Bảo tồn các dòng sông băng”, nhấn mạnh vai trò của băng và tuyết trong hệ thống khí hậu và chu trình thủy văn toàn cầu. Cùng với đó, Ngày Khí tượng Thế giới mang thông điệp “Chung tay vì hệ thống cảnh báo sớm toàn diện”, kêu gọi sự hợp tác giữa các quốc gia để nâng cao năng lực cảnh báo thiên tai. Chiến dịch Giờ Trái đất với chủ đề “Chuyển dịch xanh, tương lai xanh” tiếp tục thúc đẩy mô hình kinh tế xanh và lối sống bền vững.
Các dòng sông băng là mối quan tâm hàng đầu trước những diễn biến phức tạp của biến đổi khí hậu. Ảnh: UNWater
Trước những tác động phức tạp của biến đổi khí hậu, đặc biệt là tình trạng sông băng tan chảy, nguồn nước suy giảm, thiên tai gia tăng và việc sử dụng những nguồn năng lượng chưa hiệu quả cùng với việc nâng cao nhận thức và ứng dụng KH&CN là điều kiện tiên quyết để hướng tới phát triển bền vững.
Bộ KH&CN đã quản lý và phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng nhiều đơn vị liên quan đẩy mạnh triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia và các chương trình khác… nhằm góp phần giải quyết các vấn đề về nguồn nước, bảo vệ vùng đất ngập nước, giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy kinh tế xanh, tuần hoàn và bền vững, tiết kiệm năng lượng, bảo tồn đa dạng sinh học, góp phần thúc đẩy thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ môi trường trong phạm vi lưu vực sông, phạm vi quốc gia và phạm vi toàn cầu… nâng cao nhân lực, tiềm lực KH&CN vùng.
Đồng thời, Bộ KH&CN đã xây dựng và triển khai một số chính sách cụ thể nhằm hỗ trợ quản lý và bảo vệ môi trường như: Chính sách nghiên cứu, ứng dụng, phát triển và chuyển giao công nghệ, trong đó hỗ trợ phát triển KH&CN lĩnh vực công nghiệp môi trường; bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu; cảnh báo và dự báo tai biến thiên nhiên và sự cố môi trường biển, ứng phó với biến đổi khí hậu ở vùng biển Việt Nam phục vụ phát triển bền vững kinh tế biển… thông qua các Chương trình KH&CN cấp quốc gia như: Chương trình KC.06/21-30 “Nghiên cứu, ứng dụng và phát triển công nghệ tiên tiến phục vụ ngành công nghiệp môi trường”, Chương trình “Nghiên cứu KH&CN phục vụ bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu” – KC.08/21-30, Chương trình KC.14/21-30 “Nghiên cứu KH&CN phục vụ bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước”, Chương trình KC.15/21-30 “KH&CN ứng phó với biến đổi khí hậu phục vụ phát triển bền vững ĐBSCL giai đoạn đến năm 2030”…
Ngoài ra, thực hiện Quyết định số 562/QĐ-TTg ngày 25/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017-2025 (Chương trình 562), năm 2024, Bộ KH&CN đã tổ chức triển khai 08 nhiệm vụ về Khoa học biển.
Thời gian tới, Bộ KH&CN tiếp tục bám sát vào nội dung của các Nghị quyết, khung Chương trình do Thủ tướng Chính phủ và Bộ KH&CN phê duyệt như: tiếp tục triển khai các nhiệm vụ, cụm nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia nhằm giải quyết tổng thể các vấn đề lớn như bảo tồn đa dạng sinh học biển, bảo vệ tài nguyên và môi trường biển, phòng và chống sạt lở, xâm nhập mặn,..; triển khai các nhiệm vụ nghiên cứu gắn với nhu cầu phát triển kinh tế biển của các địa phương có biển, đảo và gắn với doanh nghiệp; ứng dụng công nghệ mới vào quan trắc khí tượng thủy văn; thúc đẩy chuyển đổi năng lượng sạch, tiết kiệm năng lượng, phát triển công nghệ năng lượng tái tạo, mô hình sản xuất xanh; tăng cường đào tạo và phát triển nguồn nhân lực biển, đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các nước có thế mạnh về KH&CN biển trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ hiện đại vào các ngành kinh tế biển, bảo vệ môi trường, phòng, chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng… Qua đó, từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong bảo vệ tài nguyên nước, khí hậu và năng lượng, hướng tới một tương lai phát triển bền vững.

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN

Tăng cường nghiên cứu KH&CN vì tương lai bền vững của nguồn nước, khí tượng và năng lượng

Họp Ban Chỉ đạo Đề án “Tuyên truyền về chủ trương và nhiệm vụ phát triển điện hạt nhân”

Chiều ngày 20/3/2025, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án “Tuyên truyền về chủ trương và nhiệm vụ phát triển điện hạt nhân” đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo triển khai Đề án.
Toàn cảnh họp Ban Chỉ đạo triển khai Đề án.
Tại cuộc họp, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đã công bố quyết định thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc thực hiện Đề án. Theo đó, thành viên Ban chỉ đạo và Tổ giúp việc Đề án gồm các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ngành, đơn vị, địa phương và các cơ quan liên quan, như: Ủy ban KH&CN Môi trường Quốc hội, Bộ KH&CN, Bộ Công thương, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tỉnh ủy Ninh Thuận, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng Quốc gia.
Thay mặt thường trực Tổ giúp việc, đồng chí Lê Thị Ngân, Phó Vụ trưởng, Vụ KH&CN, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đã trình bày tóm tắt các nội dung, kế hoạch hoạt động và phương thức thông tin, tuyên truyền chủ trương, nhiệm vụ phát triển điện hạt nhân; cơ chế phối hợp công tác, dự thảo phân công trách nhiệm các thành viên Ban Chỉ đạo, Tổ giúp việc xin ý kiến Ban Chỉ đạo.
Phát biểu tại cuộc họp, đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án khẳng định, phát triển điện hạt nhân là một trong những chỉ đạo lớn, kịp thời, mang tầm chiến lược của Đảng nhằm đa dạng hóa nguồn cung năng lượng, đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết tại COP26, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững đất nước. Việc phát triển điện hạt nhân là vấn đề lớn, đại sự quốc gia, do đó, sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất giữa Trung ương và địa phương, giữa các cơ quan bộ, ngành, giữa các thành viên Ban Chỉ đạo, các thành viên Tổ biên tập sẽ giúp cho công tác tuyên truyền chủ trương, nhiệm vụ phát triển điện hạt nhân của Đảng và Nhà nước kịp thời và hiệu quả.
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Đề án phát biểu.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định phát biểu tại cuộc họp.
Việc triển khai Đề án nhằm tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng đối với nhiệm vụ phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam và tiếp tục nghiên cứu điện hạt nhân Ninh Thuận nhằm tạo sự thống nhất cao trong Đảng, sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân đối với chương trình điện hạt nhân; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp cũng như các tổ chức, cá nhân và cộng đồng xã hội về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của chương trình điện hạt nhân đối với sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Với tinh thần trách nhiệm cao, các đại biểu đã trực tiếp thảo luận, đóng góp ý kiến xác đáng về nội dung của các dự thảo Đề án; chia sẻ thông tin thực tiễn trong việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân tại Việt Nam và công tác chuẩn bị xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận.

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN