Google sẽ hợp nhất Android và Chrome OS

Android và Chrome OS được phát triển song song nhiều năm qua, nhưng Google đang có kế hoạch tinh gọn các hệ điều hành của mình.

“Chúng tôi sẽ kết hợp Chrome OS và Android thành một nền tảng duy nhất”, Sameer Samat, chủ tịch hệ sinh thái Android tại Google, nói với TechRadar cuối tuần trước. Samat đang chịu trách nhiệm triển khai Android trên điện thoại, thiết bị đeo, thiết bị thực tế mở rộng (XR), TV và ôtô. Ông cũng bày tỏ sự quan tâm đến cách mọi người dùng laptop hiện nay và ám chỉ có thể bổ sung một hướng đi mới cho công việc của mình.

Sameer Samat, chủ tịch hệ sinh thái Android tại Google. Ảnh: Lance Ulanoff/Future

Sameer Samat, chủ tịch hệ sinh thái Android tại Google. Ảnh: Lance Ulanoff/Future

Việc hợp nhất hai hệ điều hành đã được đồn đoán nhiều tháng qua. Tháng 6/2024, Google thông báo ChromeOS sẽ được “phát triển dựa trên một phần lớn của nền tảng Android”. Tháng 11/2024, Android Authority cho biết, Google đang “chuyển Chrome OS sang Android” nhằm cạnh tranh với iPad. Laptop Chromebook hiện có thể chạy nhiều ứng dụng Android.

Năm nay, Android cũng tiến lại gần Chrome OS hơn với những tính năng mới như chế độ máy tính để bàn, cửa sổ có thể thay đổi kích thước và tăng cường hỗ trợ cho màn hình ngoài. Sự chuyển dịch sang một nền tảng thống nhất có thể trở nên rõ ràng hơn trong những tháng tới, khi các thiết bị Android XR ra mắt.

Verge nhận định, về lý thuyết, sự kết hợp giữa Android và Chrome OS có ý nghĩa lớn, giúp đẩy nhanh việc phát triển tính năng trên máy tính bảng, vốn tụt hậu so với iPadOS. Engadget cũng cho biết, đây là bước đi hợp lý khi Google muốn các thiết bị chạy trên hệ điều hành của mình, bao gồm cả sản phẩm bên thứ ba, hoạt động ăn khớp hơn với nhau, tương tự cách các sản phẩm Apple hoạt động hài hòa.

Tuy nhiên, theo Ars Technica, bất kỳ thay đổi lớn nào trong hệ sinh thái phần mềm của Google đều có thể gây ra những tác động tiêu cực. Nhiều laptop Chromebook đang dùng phần cứng x86 thay vì ARM, và việc hỗ trợ x86 của Android còn khá chập chờn. Với việc ARM ngày càng quan trọng trong các thiết kế laptop, bản cập nhật tương lai cho Chromebook có thể trở nên rắc rối.

Thu Thảo (Theo Verge, TechRadar)

https://vnexpress.net/google-se-hop-nhat-android-va-chrome-os-4914451.html

Robot NASA lập kỷ lục di chuyển trên Sao Hỏa

Robot Perseverance nắm giữ kỷ lục di chuyển hơn 411 m trong một lượt chạy trên bề mặt gồ ghề của Sao Hỏa, nhanh hơn bất kỳ robot thám hiểm nào khác.

Mô phỏng robot Perseverance lấy mẫu vật sao Hỏa. Ảnh: Phòng thí nghiệm quốc gia Idaho

Mô phỏng robot Perseverance lấy mẫu vật Sao Hỏa. Ảnh: Phòng thí nghiệm quốc gia Idaho

Theo NASA, ngày 19/6, robot thám hiểm 6 bánh Perseverance hoàn thành lượt chạy dài nhất trên hành tinh khác. Trong một lần di chuyển, robot tự hành này vượt qua 411 m trên bề mặt nhiều sỏi đá của Sao Hỏa.

Quãng đường có vẻ nhỏ, nhưng so với các robot Curiosity và Opportunity di chuyển cực chậm, tốc độ của Perseverance thực sự ấn tượng. Đó là vì Perseverance trang bị phần mềm tự lái, có thể xử lý và phân tích hình ảnh ngay cả khi bánh xe đang quay. Ngược lại, Curiosity và Opportunity cần dừng lại, chụp ảnh, sau đó xử lý thông tin trước khi quyết định con đường tốt nhất để tiến về phía trước. Khả năng di chuyển quãng đường dài hơn trong một ngày của Perseverance mở ra nhiều khả năng mới cho nghiên cứu khoa học trên hành tinh đỏ.

Từ sau khi hạ cánh trên Sao Hỏa năm 2021 và hoàn thành lượt chạy thử nghiệm đầu tiên, một chuyến đi hoàn hảo dài 6,5 m, robot Perseverance đã đi xa. Hành trình của nó bao gồm cuộc leo dốc ngoạn mục lên một miệng núi lửa và chuyến đi tự động dài nhất trên hành tinh khác (700 m).

Chuyến đi dài kỷ lục gần đây của nó liên quan đến các loại đá mà Percy đang thực hiện nhiệm vụ thu thập. Trong 1,5 tháng qua, robot tìm kiếm loại đá chứa đất sét trên cao nguyên Krokodillen, nằm trên ở sườn ngoài của vành miệng núi lửa Jezero. Nếu mẫu vật được phát hiện chứa khoáng chất “phyllosilicates”, điều đó có nghĩa nước có thể từng tồn tại dồi dào trong quá khứ xa xưa. Phyllosilicate cũng có thể lưu giữ dấu vết của vật liệu hữu cơ từ hàng tỷ năm trước.

“Nếu tìm thấy dấu hiệu sinh học tiềm năng ở đây, rất có thể nó sẽ thuộc về thời kỳ hoàn toàn khác và sớm hơn nhiều trong quá trình tiến hóa của sao Hỏa so với dấu hiệu tìm thấy năm ngoái ở miệng núi lửa với lớp đá ‘Cheyava Falls'”, Ken Farley, nhà khoa học trong dự án Perseverance, cho biết. “Đá ở Krokodillen hình thành trước khi miệng núi lửa Jezero được tạo ra, trong giai đoạn địa chất sớm nhất của Sao Hỏa, là một trong những loại đá cổ nhất trên hành tinh”.

Tuy nhiên, trên một số phần của cao nguyên, Perseverance tìm thấy loại đá chứa đất sét dễ vỡ khi xử lý. Việc chọn ra một mẫu vật rắn là rất quan trọng và vẫn còn 7 ống mẫu vật trống, theo Katie Stack Morgan, nhà khoa học dự án Perseverance. Cuối tháng 6, đội ngũ ở NASA quyết định để Perseverance quay trở lại địa điểm đã lấy mẫu vật trước đó có dấu hiệu đất sét rõ ràng nhất.

Trong số tất cả robot tự hành khám phá các hành tinh khác, robot Opportunity đã ở trên Sao Hỏa từ năm 2004, đi được tổng số km nhiều nhất là hơn 40 km. Nhưng với tốc độ hiện nay, không lâu nữa Perseverance sẽ dẫn đầu do nó đã đạt tổng quãng đường gần 36 km.

An Khang (Theo Science Alert, NASA)

Bên trong khu điều chế thuốc phóng xạ cho bệnh nhân ung thư

Thuốc phóng xạ F-18 FDG do Việt Nam sản xuất được sử dụng trong ghi hình PET/CT, giúp phát hiện sớm trong chẩn đoán, điều trị bệnh ung thư.

Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ, là cơ sở nghiên cứu, ứng dụng trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử, với thế mạnh là các công nghệ chiếu xạ, bức xạ, hóa phóng xạ, gia tốc và điện tử hạt nhân.

Đây là nơi đặt máy gia tốc cyclotron KOTRON 13MeV, dùng để nghiên cứu, sản xuất các đồng vị, dược chất phóng xạ. Máy gia tốc này do Chính phủ Hàn Quốc tặng Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ đại diện tiếp nhận.

Từ tháng 2/2023, sau nhiều năm xin cấp phép, máy gia tốc bắt đầu được Trung tâm sử dụng để sản xuất và cung cấp thuốc phóng xạ F-18 FDG cho các bệnh viện. Đây là loại thuốc phóng xạ dùng trong việc ghi hình PET/CT – phương pháp chẩn đoán hình ảnh kỹ thuật cao để điều trị các bệnh tim mạch, thần kinh và ung thư.

Từ nguyên liệu đầu vào, sau khoảng thời gian 2-2,5 giờ bắn chùm proton vào bia (chứa nước giàu O-18), đồng vị O-18 sẽ chuyển thành đồng vị F-18, và được chuyển qua module tổng hợp thuốc. Tại đây, trong quá trình tổng hợp thuốc phóng xạ, đồng vị F-18 sẽ được gắn với tiền chất mannose triflate và thủy phân để trở thành dược chất phóng xạ F-18 FDG. Trong ảnh là dược chất phóng xạ F-18 FDG đang được chia thành các liều nhỏ sau quá trình tổng hợp, tinh chế và lọc vô khuẩn.

Dược chất phóng xạ F-18 FDG được tiêm vào cơ thể người bệnh theo đường tĩnh mạch. F-18 FDG có thành phần cấu tạo tương tự đường glucose. Các tế bào ung thư bắt glucose nhiều hơn những tế bào bình thường. Khi vào trong cơ thể, F-18 FDG sẽ hấp thụ nhiều vào trong các tế bào ung thư, phát phóng xạ. Máy PET/CT ghi lại quá trình này, sau đó sử dụng một chương trình chuyển đổi thành hình ảnh, phục vụ cho việc chẩn đoán, điều trị bệnh.

Lọ dược chất phóng xạ F18-FDG sau khi sản xuất được đặt vào trong các container – một hộp nhỏ làm bằng vonfram với nắp khóa để bảo đảm an toàn phóng xạ cho các nhân viên y tế.

Tùy theo đơn đặt hàng, mỗi bệnh viện sẽ nhận về từ một đến hai container thuốc phóng xạ. Hiện Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội đang cung cấp thuốc phóng xạ cho 7 bệnh viện: Bệnh viện K cơ sở Tân Triều, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, Bệnh viện Quân đội 103, Bệnh viện Đại học Phenikaa, Bệnh viện Đa khoa Vinmec, Bệnh viện Mặt trời và Bệnh viện Hòa Bình ở Hải Dương.

Nhân viên sản xuất đặt container vào thùng chứa chống sốc để thuốc không bị xô lệch, va đập trong quá trình vận chuyển. Container, thùng chứa và phương tiện vận chuyển thuốc đều phải tuân theo quy chuẩn về an toàn bức xạ hạt nhân.

Dược chất phóng xạ F-18 FDG phải trải qua quy trình kiểm nghiệm nghiêm ngặt trước khi được giao tới các bệnh viện. Đây là thuốc tiêm tĩnh mạch nên các tiêu chuẩn phải tuân thủ theo dược điển.

Nhân viên kiểm nghiệm lấy mẫu thuốc phục vụ việc lưu thành phẩm.

Một phần của dược chất phóng xạ F18-FDG lưu lại Trung tâm để kiểm tra đối chứng.

Sĩ quan an toàn đo chỉ số phóng xạ vận chuyển của container và ghi lên nhãn cảnh báo trước khi dán lên thùng vận chuyển, sau đó chuyển giao cho nhân viên y tế.

Thời gian bán rã của thuốc phóng xạ F-18 FDG là 110 phút (thuốc tiêu hao mất một nửa sau mỗi 110 phút), do vậy việc bàn giao, vận chuyển thuốc phải diễn ra nhanh chóng để tránh hao hụt.

Anh Nguyễn Thế Trung, nhân viên Khoa Y học hạt nhân, Bệnh viện K cơ sở Tân Triều chuyển thùng chứa thuốc lên xe vận chuyển chuyên dụng đã được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp phép.

Với một máy PET/CT đang hoạt động, mỗi ngày Bệnh viện K cơ sở Tân Triều hai lần đến Trung tâm lấy thuốc để phục vụ cho khoảng 30 bệnh nhân. Theo anh Trung, chỉ khi có thuốc phóng xạ F-18 FDG, các bác sĩ mới có thể chụp PET/CT, từ đó đánh giá đúng giai đoạn bệnh trước khi điều trị, xác định khả năng đáp ứng thuốc và tình trạng tái phát, di căn của bệnh nhân ung thư.

Tại Việt Nam có Trung tâm Chiếu xạ Hà Nội và một số bệnh viện sử dụng máy gia tốc chủ động sản xuất dược chất phóng xạ có thời gian bán rã ngắn, phục vụ chẩn đoán ung thư. Việc chủ động sản xuất thuốc phóng xạ F-18 FDG sử dụng trong ghi hình PET/CT giúp phát hiện ung thư sớm và mang lại hiệu quả cao trong chẩn đoán, điều trị bệnh.

Ngọc Thành – Trọng Đạt

Ứng dụng VNeID có 43 tiện ích

Bộ Công an đã triển khai 43 tiện ích trên VNeID và dự kiến hoàn thiện tính năng trợ lý ảo trong thời gian tới để phục vụ người dân.

Chiều 14/7, thông tin được Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06 Bộ Công an) nêu tại lễ công bố các tiện ích trên ứng dụng định danh quốc gia – VNeID.

Theo đó, C06 đã đưa 6 nhóm giấy tờ lên VNeID, gồm: hơn 18,7 triệu giấy phép lái xe điện tử, 7 triệu đăng ký xe, 25 triệu thẻ bảo hiểm y tế và sổ sức khỏe điện tử, hơn 1 triệu giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, gần 582.000 phiếu lý lịch tư pháp.

C06 đánh giá, những tiện ích này giúp 2,5 triệu người dân được nhận chế độ an sinh xã hội qua tài khoản với số tiền hơn 24.000 tỷ đồng, 78% người được hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội với số tiền hơn 41.000 tỷ đồng qua tài khoản. Từ đó tiết kiệm khoảng 51 tỷ đồng chi phí đi lại cho người dân.

Các tiện ích trên ứng dụng VNeID. Ảnh: Phạm Dự

Các tiện ích trên ứng dụng VNeID. Ảnh: Phạm Dự

Thời gian qua C06 tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an phối hợp với đơn vị liên quan xây dựng Cẩm nang hướng dẫn tổng thể các nhiệm vụ của đơn vị cấp xã, cấp tỉnh và các ban, bộ, ngành Trung ương trên VNeID có tích hợp trợ lý ảo AI.

Trong cẩm nang có những tiện ích như tra cứu địa chỉ, trụ sở, công an xã, ủy ban xã, đảng ủy xã, hành chính công một cửa các cấp, danh mục thủ tục hành chính cấp xã và cấp tỉnh. Qua đây, người dân còn tra cứu được đơn vị hành chính cũ – mới trước – sau khi sáp nhập

Để kiểm tra thông tin cá nhân về “nơi ở” mới, người dân vào VNeID chọn mục “Ví giấy tờ” sẽ cho ra các thông tin về nơi đăng ký khai sinh, quê quán, nơi thường trú, nơi ở hiện tại.

Theo C06, các tiện ích này giúp người dân giảm nguy cơ bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức lợi dụng việc sắp xếp đơn vị hành chính mới. VNeID còn được tích hợp trợ lý ảo và hỏi đáp trả lời ngay về các vấn đề thủ tục hành chính.

Phạm Dự

Việt Nam sắp có thêm tuyến cáp quang đất liền

Tuyến cáp quang đất VSTN với dung lượng 2 Tbps dự kiến khai trương vào tháng 8, mở rộng kết nối Internet cho Việt Nam bên cạnh cáp quang biển.

“Tháng 8 sẽ triển khai, đưa vào sử dụng tuyến cáp quang đất nối Việt Nam, Lào, Thái Lan, Singapore, với dung lượng ban đầu 2 Tbps, sau đó tiến tới dung lượng tối đa 12 Tbps”, Thứ trưởng Phạm Đức Long cho biết tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm của Bộ Khoa học và Công nghệ, ngày 14/7.

Cáp quang đất là thành phần trọng trong hệ thống cáp kết nối Internet của Việt Nam, được đánh giá ổn định hơn, nhưng chi phí xây dựng cao hơn cáp quang biển, thường dùng để dự phòng. Năm 2023, khi 4 trong số 5 tuyến cáp biển gặp sự cố, đây trở thành con đường chính để kết nối Internet Việt Nam và thế giới.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long phát biểu tại Hội nghị Sơ kết 6 tháng của Bộ, ngày 14/7/2025. Ảnh: Lưu Quý

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Phạm Đức Long phát biểu tại Hội nghị Sơ kết 6 tháng của Bộ, ngày 14/7/2025. Ảnh: Lưu Quý

Số liệu về cáp quang đất liền tại Việt Nam chưa được công bố. Trong khi đó, cáp quang biển có tổng dung lượng khả dụng 54 Tbps, theo số liệu của Bộ Khoa học và Công nghệ hồi tháng 3, dung lượng sử dụng thực tế hơn 24 Tbps. Đến tháng 4, Viettel đưa vào hoạt động tuyến cáp biển ADC mới, có thể đạt 50 Tbps.

Trong báo cáo tháng 6, Phòng phát triển Hạ tầng – Cục Viễn thông đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ triển khai và đưa vào sử dụng thêm tối thiểu hai tuyến cáp quang đất liền quốc tế, đảm bảo tổng dung lượng cáp quang quốc tế trên đất liền đạt tối thiểu 15% tổng dung lượng kết nối của Việt Nam. Trong khi đó, tổng dung lượng thiết kế cáp quang trên biển lớn hơn 350 Tbps.

Việc triển khai cáp quang là một trong những nhiệm vụ của ngành Viễn thông, nhằm đảm bảo hạ tầng số hiện đại, dung lượng siêu lớn, băng thông siêu rộng ngang tầm các nước tiên tiến, theo tinh thần Nghị quyết 57. Tuyến cáp mới đi vào hoạt động là một trong những kết quả thể hiện sự thúc đẩy phát triển nhanh hạ tầng số thông qua tận dụng tối đa các chính sách đặc thù tại Nghị quyết 193 của Quốc hội.

Ngoài cáp quang biển và đất liền, ngành Viễn thông đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ triển khai số trạm 5G đạt tối thiểu bằng 50% số trạm 4G, dự kiến lắp đặt 68.457 trạm 5G, tương đương 57,5% của 4G, phủ sóng tới 90% dân số.

Việc cấp phép và triển khai thí điểm có kiểm soát dịch vụ viễn thông sử dụng vệ tinh quỹ đạo tầm thấp cũng có thể được triển khai trong quý IV. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng sẽ hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xây dựng tuyến cáp quang biển quốc tế đầu tiên do Việt Nam làm chủ, kết nối trực tiếp với Singapore, bảo đảm ký được thỏa thuận với đối tác vào đầu 2026.

Ngoài cáp quang đất mới, Thứ trưởng Phạm Đức Long cho biết trong tháng 8, một trung tâm dữ liệu tại khu Tân Thuận (TP HCM) sẽ được cấp phép, với tổng công suất thiết kế 20 MW, tăng 9% so với tổng công suất DC Việt Nam tính đến tháng 6.

Lưu Quý

26% dân số Việt Nam có thể tiếp cận 5G

Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy phát triển nhanh mạng 5G, hiện có 26% dân số Việt Nam có thể tiếp cận và mục tiêu đạt 90% vào cuối năm nay.

Báo cáo Sơ kết 6 tháng đầu năm của Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, một trong những điểm nhấn của ngành Viễn thông là thúc đẩy phát triển hạ tầng số quốc gia. Một trong số đó là việc triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G, cơ chế hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp. “Hiện tỷ lệ dân số có khả năng tiếp cận dịch vụ 5G là 26%”, báo cáo nêu.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, sau khi Nghị quyết số 193 “Thí điểm cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số” của Quốc hội được ban hành, hai nhà mạng đã gửi văn bản đăng ký tham gia. Nghị quyết cho phép thí điểm hỗ trợ kinh phí phát triển 5G, trong đó có việc hỗ trợ 15% chi phí thiết bị nếu nhà mạng triển khai thêm 20.000 trạm trước 31/12/2025.

Trên nền tảng đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đặt mục tiêu thúc đẩy phát triển nhanh mạng 5G, phấn đấu trong năm 2025 triển khai số trạm 5G đạt tối thiểu bằng 50% số trạm 4G. Dự kiến đến hết năm 2025, số trạm 5G có thể đạt hơn 68.000, tương đương 57,5% số trạm 4G hiện nay và phủ sóng tới 90% dân số.

ValuesTỷ lệ dân số có thể tiếp cận với mạng 5G7474101011262690909999Không 5G5GTháng 6/2025Tháng 12/2025 (dự kiến)2030 (dự kiến)0255075100VnExpressTháng 6/2025● Không 5G: 74

Việc 5G tăng độ phủ cũng giúp tốc độ Internet di động tại Việt Nam tăng mạnh, và cải thiện thứ hạng trên bảng xếp hạng thế giới. Từ khi là nhà mạng đầu tiên thương mại hóa 5G vào tháng 10 năm ngoái, tốc độ Internet tại Việt Nam tăng từ 71 Mbps lên 146 Mbps, thứ hạng từ 44 lên top 20, theo thống kê của Ookla Speedtest.

Theo thống kê từ i-Speed của Trung tâm Internet Việt Nam, tốc độ data di động trung bình QII/2025 của Việt Nam đạt 75,19 Mbps, trong đó Viettel dẫn đầu với 83,6 Mbps, tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo sau là VNPT với 70,71 Mbps, MobiFone 52,47 Mbps.

MobiFone cho biết sẽ tiếp tục thúc đẩy thương mại hóa 5G thông qua việc phát triển hệ sinh thái các sản phẩm và dịch vụ. Nhà mạng này dự kiến tiếp tục mở rộng vùng phủ sóng 5G tại các đô thị lớn, khu công nghiệp trọng điểm, và từng bước đưa 5G vào phục vụ người dân ở nông thôn, hướng tới mục tiêu triển khai 5G toàn quốc.

Viettel hiện đạt 8 triệu thuê bao 5G, cũng đặt mục tiêu phủ sóng 5G toàn quốc với việc triển khai thêm hơn 22.000 trạm phát sóng, nâng số trạm lên gần 29.000 trong năm nay. Sau khi trúng thầu băng tần 700 MHz, nhà mạng này tiếp tục phát triển mạng lưới, đưa vùng phủ 4G đã vượt vùng phủ 2G trước đây.

Một trạm 5G Make in Vietnam được trưng bày tại Ngày hội Khoa học và Công nghệ 2025. Ảnh: Anh Dũng

Một trạm 5G Make in Vietnam được trưng bày tại Ngày hội Khoa học và Công nghệ 2025. Ảnh: Anh Dũng

Mở rộng vùng phủ, phổ cập 5G là một trong những nhiệm vụ năm nay của ngành viễn thông. Tại hội nghị Sơ kết 6 tháng đầu năm 2025, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh hạ tầng số là hạ tầng chiến lược tại Việt Nam quan trọng sánh ngang giao thông và điện, để phục vụ cho chuyển đổi số. “Phủ sóng 5G sâu và rộng toàn quốc là nhiệm vụ cấp bách từ nay đến cuối năm, với tốc độ di động tối thiểu 100 Mbps, Internet cáp quang tối thiểu phải đạt 200 Mbps”, ông yêu cầu.

Lưu Quý

Vinh danh tập thể, cá nhân đạt thành tích về khoa học công nghệ

Bộ Khoa học và Công nghệ trao bằng khen cho tập thể, cá nhân đạt thành tích trong lĩnh vực khoa học công nghệ, sáng 14/7.

Lễ vinh danh diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm, định hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức.

Các tập thể nhận bằng khen của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng vì thành tích trong triển khai chính quyền địa phương hai cấp, gồm: Cục Chuyển đổi số Quốc gia, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, Công ty FPT, Phòng Dịch vụ số (Cục Chuyển đổi số Quốc gia), Công ty Công nghệ thông tin VNPT, Tổng công ty Giải pháp Doanh nghiệp Viettel, Trung tâm Dịch vụ Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo Viettel. Nhiều cá nhân cũng nhận được bằng khen của Bộ trưởng về hoạt động này.Thứ trưởng Phạm Đức Long (người thứ năm từ bên trái) trao bằng khen của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cho các tập thể có nhiều thành tích trong triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Ảnh: TTTT

Thứ trưởng Phạm Đức Long (giữa) trao bằng khen của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cho tập thể có thành tích trong triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Ảnh: TTTT

Sáu lãnh đạo được vinh danh vì thành tích chỉ đạo xây dựng 5 luật và triển khai chính quyền địa phương hai cấp, gồm ông Nguyễn Phương Tuấn – Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội, cùng các Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, Phạm Đức Long, Lê Xuân Định, Hoàng Minh, Bùi Hoàng Phương.

Năm lãnh đạo nhận bằng khen của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ  (người thứ tư từ bên trái) nhờ thành tích chỉ đạo xây dựng năm luật và triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Ảnh: TTTT

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ (giữa) trao bằng khen cho 6 lãnh đạo với thành tích chỉ đạo xây dựng 5 luật và triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Ảnh: TTTT

Bộ Khoa học và Công nghệ cũng trao bằng khen của Bộ trưởng cho các tập thể, cá nhân có đóng góp trong việc xây dựng Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng (người thứ tư từ bên trái) trao bằng khen cho các tập thể có nhiều thành tích trong công tác xây dựng năm luật. Ảnh: TTTT

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng (giữa) trao bằng khen cho các tập thể có nhiều thành tích trong công tác xây dựng năm luật. Ảnh: TTTT

Các tập thể được trao bằng khen vì có nhiều đóng góp trong việc xây dựng 5 luật thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ, gồm: Vụ Pháp chế, Vụ Khoa học kỹ thuật và công nghệ, Vụ Kế hoạch – Tài chính, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân.

Thứ trưởng Phạm Đức Long (người thứ ba từ bên trái) trao bằng khen của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cho các cá nhân có thành tích trong công tác xây dựng năm luật. Ảnh: TTTT

Thứ trưởng Hoàng Minh (thứ hai bên phải) trao bằng khen của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ cho các cá nhân có thành tích trong công tác xây dựng 5 luật. Ảnh: TTTT

Ngoài ra, 11 cá nhân thuộc các cơ quan Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp cùng cán bộ công chức, viên chức Bộ Khoa học và Công nghệ cũng được trao bằng khen của Bộ trưởng nhờ những đóng góp trong việc soạn thảo các luật mới.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được đánh giá không chỉ cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57 mà còn thể hiện tầm nhìn, khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường thông qua phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Lần đầu tiên đổi mới sáng tạo được đặt ngang hàng với khoa học công nghệ, thể hiện sự thay đổi căn bản trong tư duy phát triển.

Luật Công nghiệp công nghệ số điều chỉnh toàn diện các lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, bán dẫn, AI, tài sản số, với chính sách ưu đãi đặc biệt cho các dự án trọng điểm trong lĩnh vực. Lần đầu tiên chương trình Make in Viet Nam được quy phạm hóa, thúc đẩy thiết kế, sản xuất trong nước và chuyển giao công nghệ.

Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) tạo lập khung pháp lý toàn diện, phù hợp với hướng dẫn của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA). Luật xác định điện hạt nhân là chiến lược quốc gia, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, giảm phát thải carbon.

Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật đánh dấu sự đổi mới toàn diện trong tư duy và phương thức quản lý lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường và chất lượng.

Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa chuyển căn bản từ quản lý hành chính sang quản lý theo rủi ro, từ phương thức tiền kiểm sang hậu kiểm dựa trên dữ liệu và công nghệ, từ cơ chế khuyến khích sang ràng buộc trách nhiệm, minh bạch và có chế tài xử lý nghiêm.

Trọng Đạt.

https://vnexpress.net/vinh-danh-tap-the-ca-nhan-dat-thanh-tich-ve-khoa-hoc-cong-nghe-4914113.html

Người Việt có thể dùng Internet vệ tinh Starlink trong năm nay

Internet vệ tinh Starlink có thể được cấp phép để chính thức triển khai dịch vụ tại Việt Nam trong Quý 4.

Thông tin được Thứ trưởng Phạm Đức Long chia sẻ tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm của Bộ Khoa học và Công nghệ, sáng 15/7. Theo Thứ trưởng, Việt Nam sẽ cấp phép và triển khai thí điểm có kiểm soát dịch vụ viễn thông sử dụng vệ tinh quỹ đạo tầm thấp (LEO) cho doanh nghiệp.

“Bộ Khoa học và Công nghệ đặt mục tiêu ngay sau khi doanh nghiệp hoàn tất thủ tục đầu tư, thành lập pháp nhân tại Việt Nam, sẽ được cấp phép để có thể chính thức triển khai dịch vụ trong quý IV”, ông Long nói.

SpaceX hiện là doanh nghiệp gần nhất trong việc cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh. Công ty này sở hữu Starlink, hệ thống Internet vệ tinh quỹ đạo thấp, với 6.750 vệ tinh bay ở độ cao 550 km. Dịch vụ đã có mặt tại hơn 125 quốc gia và vùng lãnh thổ, với 5 triệu người dùng.

Do vệ tinh quỹ đạo thấp bay ở độ cao 550 km, thấp hơn nhiều so với vệ tinh địa tĩnh – 35.000 km. Khoảng cách này giúp dịch vụ Internet vệ tinh giảm độ trễ, mang lại tốc độ truyền dữ liệu tốt hơn so với Internet vệ tinh truyền thống.

Trong lần cung cấp thử nghiệm giới hạn tại Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam, năm 2023, Starlink cho tốc độ tải về đạt khoảng 150-190 Mbps. Internet di động tại Việt Nam hiện có tốc độ trung bình đường xuống đạt 146 Mbps, theo Ookla. Trong khi đó, Internet cố định trung bình đạt 203 Mbps.

Gian hàng trưng bày của Starlink tại Ngày hội đổi mới sáng tạo Việt Nam. Ảnh: Trọng Đạt

Gian hàng trưng bày của Starlink tại Ngày hội đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2023. Ảnh: Trọng Đạt

Hồi tháng 4, SpaceX đã nhận giấy phép triển khai thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh từ Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc. Doanh nghiệp này được cho là đang tiến hành đặt trạm cổng mặt đất (trạm Gateway) tại Đà Nẵng để đảm bảo các yêu cầu thiết lập dịch vụ tại Việt Nam.

Tại họp báo tháng 6 của Bộ Khoa học và Công nghệ, trả lời câu hỏi về tiến độ triển khai của Starlink, ông Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Viễn thông cho hay: “SpaceX đang thực hiện các thủ tục thành lập doanh nghiệp, đăng ký đầu tư với Bộ Tài chính. Sau khi hoàn tất các thủ tục, bước tiếp theo, công ty này sẽ cần xin giấy phép về viễn thông”.

Khi quá trình hoàn tất, Việt Nam sẽ là quốc gia thứ năm tại Đông Nam Á có Internet vệ tinh Starlink, sau Philippines, Malaysia, Indonesia và Timor Leste. Theo chuyên gia Đoàn Quang Hoan, Phó chủ tịch Hội Vô tuyến – Điện tử Việt Nam, nguyên Cục trưởng Tần số vô tuyến điện, Internet vệ tinh có thể nhanh chóng phủ toàn bộ vùng lõm sóng tại Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Hoan đánh giá sự xuất hiện của dịch vụ Internet vệ tinh sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến thị trường viễn thông trong nước, do tỷ lệ vùng lõm sóng hiện còn rất nhỏ, chủ yếu tại vùng núi, hải đảo, những nơi không có điện lưới.

Trọng Đạt

Trung Quốc khai thác uranium từ mỏ đá sa thạch

Dự án khai thác uranium tự nhiên lớn nhất của Trung Quốc sản xuất thùng uranium đầu tiên bằng phương pháp hòa tan tại chỗ.

Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC) thông báo kết quả hôm 12/7. Hoạt động khai thác này thuộc dự án lớn nhất trong nước mang tên “National No 1 Uranium”. Dự án khởi động vào năm ngoái tại bồn địa Ordos thuộc khu vực Nội Mông ở phía bắc, có trữ lượng uranium tự nhiên lớn nhất ở Trung Quốc.

Theo Xinhua, cột mốc này đánh dấu phương pháp khai thác “xanh, an toàn, thông minh và hiệu quả”. Dự kiến, đột phá mới sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh của Trung Quốc trong sản xuất uranium, hỗ trợ thúc đẩy an ninh năng lượng và đóng góp vào mục tiêu chuyển đổi rộng lớn hơn trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Khu vực khai thác uranium thuộc dự án  National No 1 Uranium. Ảnh: CGTN

Khu vực khai thác uranium thuộc dự án “National No 1 Uranium”. Ảnh: CGTN

Lần đầu tiên, Trung Quốc chuyển trung tâm sản xuất uranium từ tỉnh Giang Tây ở miền trung sang các khu vực phía bắc đất nước. Trước đây, khai thác uranium tập trung vào mỏ núi lửa và đá granite gần Lạc An, Giang Tây, nhưng trong hai thập kỷ qua, nhiều mỏ uranium sa thạch lớn được phát hiện ở miền bắc Trung Quốc, đặc biệt là Nội Mông. Năm 2023, Trung Quốc công bố 10 phát hiện uranium lớn ước tính hơn 2,8 triệu tấn, trong đó có 6 mỏ nằm ở Nội Mông.

Những mỏ này từng bị coi là “vô dụng” không có tiềm năng kinh tế do hạn chế về kỹ thuật. Tuy nhiên, công nghệ hòa tan tại chỗ tiên tiến hiện nay giúp vượt qua thách thức, biến nguồn tài nguyên trước đây không thể tiếp cận thành nguồn cung cấp khả thi cho nhu cầu năng lượng hạt nhân của Trung Quốc.

Yuan Xu, chủ tịch Tập đoàn Uranium Quốc gia Trung Quốc, công ty con của CNNC, cho biết dự án đại diện cho kỷ nguyên mới trong khai thác uranium ở nước này. Dự án kết hợp các biện pháp bảo vệ môi trường nghiêm ngặt, máy móc điều khiển từ xa để giảm rủi ro cho công nhân, phân tích dữ liệu thông minh để hướng dẫn hoạt động, cải tiến quy trình nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả. Dự án được xây dựng trong thời gian kỷ lục, chỉ mất một năm từ khi khởi công đến khi hoàn thành.

Không giống mỏ sa thạch ở phía bắc, trữ lượng uranium ở Giang Tây phong phú hơn nhưng nằm trong đá granite, đòi hỏi phương pháp khai thác và xử lý truyền thống. Ngược lại, mỏ sa thạch thường chứa nồng độ uranium thấp và phân tán hơn, khiến việc khai thác không kinh tế nếu sử dụng công nghệ cũ. Theo chuyên gia từ Tập đoàn Uranium Quốc gia Trung Quốc, trong phương pháp hòa tan tại chỗ, dung dịch được bơm vào tầng quặng dưới lòng đất qua giếng khoan, hòa tan uranium trực tiếp, sau đó chất lỏng giàu uranium được bơm lên mặt đất để xử lý.

Trong khi phương pháp hòa tan bằng axit hoặc kiềm truyền thống gây thiệt hại môi trường đáng kể, phương pháp mới sử dụng hỗn hợp carbon dioxide – oxy, giảm thiểu phần lớn tác hại. Quy trình này không cần đào hầm, không gây hại cho hệ sinh thái và không thải chất phóng xạ.

An Khang (Theo Interesting Engineering, SCMP)

Xây dựng đề án trọng dụng nhân tài khoa học công nghệ

Chính phủ vừa giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng đề án trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao cho khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trình Thủ tướng trong tháng 9.

Đây là nhiệm vụ nhằm cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, khẳng định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược trong giai đoạn tới. Đề án sẽ tập trung thu hút chuyên gia đầu ngành, xây dựng môi trường thuận lợi để nhân tài phát huy năng lực trong các lĩnh vực mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, vật liệu mới.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6, Chính phủ cũng giao Bộ Nội vụ phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu chính sách thu hút nhân lực khoa học công nghệ trong và ngoài nước. Hai bộ sẽ sớm trình nghị định về học bổng cho người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt và công nghệ chiến lược.

Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn nhân lực khoa học công nghệ. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2024, chỉ 9% và 12% thí sinh nhập học đại học vào các ngành Công nghệ kỹ thuật, Máy tính và Công nghệ thông tin. Trong khi đó, Phó giáo sư Trần Đình Phong (Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội) nhận định lực lượng nghiên cứu hiện tại chỉ đáp ứng một nửa mức trung bình của các nước thu nhập trung bình cao.

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày 2/7, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu khẩn trương hoàn thiện chính sách thu hút và trọng dụng chuyên gia đầu ngành. Các tiêu chí, chế độ đãi ngộ và cơ chế làm việc riêng cho đội ngũ “kiến trúc sư trưởng” của các sáng kiến đột phá quốc gia cần sớm được định hình trong Chiến lược nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh nhân tài là yếu tố then chốt để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trí tuệ con người chỉ thực sự bộc lộ khi đối diện với những thách thức lớn – và chính “việc lớn” sẽ trở thành thỏi nam châm thu hút người tài.

Theo ông, lãnh đạo không nên chờ đợi nhân tài xuất hiện mà cần chủ động tìm kiếm, mời gọi và tạo điều kiện để họ đảm đương những nhiệm vụ khó, nhiều kỳ vọng. Để làm được điều đó, nhà nước phải kiến tạo môi trường đủ rộng mở – nơi các mô hình mới được thử nghiệm (sandbox), các ý tưởng sáng tạo được chấp nhận rủi ro, và người tài được tự do thể hiện năng lực.

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tham quan Ngày khoa học công nghệ Việt Nam 2025. Ảnh: Giang Huy

Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng và Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng tham quan Ngày khoa học công nghệ Việt Nam 2025. Ảnh: Giang Huy

Thiếu chuyên gia đầu ngành, tổng công trình sư

Theo dự thảo báo cáo giám sát của Quốc hội, Việt Nam đang thiếu vắng các “tổng công trình sư” – những người có vai trò dẫn dắt chiến lược trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, bán dẫn, công nghiệp quốc phòng. Nguyên nhân xuất phát từ hệ thống đào tạo còn nặng tính đại trà, thiếu trường đào tạo tinh hoa, nhiều ngành khoa học cơ bản không thu hút được người học vì đòi hỏi sự hy sinh và ít có cơ hội thăng tiến.

Thống kê cho thấy có tới 30% sinh viên tốt nghiệp đại học không làm việc đúng chuyên ngành. Cơ sở vật chất lạc hậu, đội ngũ nhà giáo hạn chế về chuyên môn, chương trình đào tạo khó chuyển giao theo chuẩn quốc tế cũng là rào cản nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Ngoài ra, Việt Nam cũng thiếu các doanh nghiệp công nghệ cao quy mô lớn để dẫn dắt thị trường lao động và định hướng đào tạo. Cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt, trong khi cơ chế đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn để giữ chân người tài.

Đoàn giám sát đề nghị Chính phủ sớm giao một cơ quan chuyên trách quản lý nhân lực chất lượng cao trong cả khu vực công và ngoài công lập, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu nhân lực, lựa chọn ngành ưu tiên và dự báo nhu cầu lao động chiến lược.

Theo Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Tạ Văn Hạ, nhà khoa học tài năng không chỉ cần chế độ đãi ngộ mà cần môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp, tự do sáng tạo và cơ chế đánh giá công bằng. “Những người làm việc bằng sức của nhiều người nhưng không được đề bạt sẽ mất động lực. Thi đua khen thưởng cũng phải đổi mới để giữ chân nhân tài”, ông nói.

Ông Hạ cũng cho rằng cần đổi mới toàn diện trong phát hiện, đào tạo, sử dụng và phát huy người tài – không để họ bị kìm hãm bởi các quy định cứng nhắc hoặc các tiểu tiết hành chính. “Đây là tinh hoa của đất nước, số lượng không nhiều. Nhà nước cần có định hướng rõ ràng để ưu tiên thu hút, trước hết là người Việt Nam trong nước, sau đó đến Việt kiều và chuyên gia quốc tế”, ông nhấn mạnh.

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57, khẳng định phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu và đưa đất nước phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới.

Vũ Tuân – Sơn Hà