Chiều ngày 27/5, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) đã có buổi làm việc với các Viện nghiên cứu Quốc gia và Trường đại học hàng đầu của Cộng hòa Pháp. Đây là hoạt động bên lề trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam.

Tại buổi gặp, Phó Chủ tịch VAST, GS.TS Chu Hoàng Hà, đề xuất thúc đẩy các mô hình đào tạo tích hợp nghiên cứu, đồng hướng dẫn tiến sĩ, mở rộng trường khoa học quốc tế, hình thành các phòng thí nghiệm hợp tác, cũng như kết nối ba bên giữa viện, trường, doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Buổi làm việc giữa đại diện VAST và đoàn các viện, trường, trung tâm nghiên cứu đến từ Pháp, chiều 27/5. Ảnh: USTH

Nhiều nội dung hợp tác mới được xác lập trong buổi làm việc, thông qua việc ký kết các văn kiện hợp tác gồm: Kế hoạch hành động VAST với Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) giai đoạn 2025-2028; Biên bản ghi nhớ giữa VAST – Đại học Paris Cité; Kế hoạch hợp tác Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) với Viện Nghiên cứu vì sự phát triển Pháp (IRD) và Thỏa thuận triển khai dự án nghiên cứu chung giữa USTH, CNRS và Viện Khoa học vật liệu.

“Các thỏa thuận này phản ánh quyết tâm của hai bên trong việc đa dạng hóa nội dung, mở rộng đối tác hướng tới hình thành các chương trình chiến lược chung giữa Việt Nam và Pháp trong lĩnh vực khoa học – công nghệ – đào tạo nhân lực”, đại diện VAST nói.

Tại cuộc gặp, GS Antoine Petit, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp CNRS, đề xuất hai bên tập trung đào tạo nhân lực và thương mại hóa nghiên cứu. Một trong những ưu tiên GS Antoine Petit đề cập là hỗ trợ phát triển, chuyển giao các nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. “Mục tiêu để những kết quả đạt được trong nghiên cứu cơ bản và một phần nghiên cứu ứng dụng sẽ phát huy được giá trị”, ông Petit nói.

Phát biểu tại sự kiện, GS.VS Châu Văn Minh, Chủ tịch VAST nhắc lại thời điểm năm 1983, Việt Nam vẫn còn chịu cấm vận, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp (CNRS) là tổ chức khoa học phương Tây đầu tiên ký thỏa thuận hợp tác chính thức với một Viện nghiên cứu quốc gia của Việt Nam.

Từ đó đến nay, hai bên đạt được nhiều kết quả trong hợp tác nghiên cứu cơ bản, đào tạo nhân lực chất lượng cao, môi trường biển, năng lượng, trí tuệ nhân tạo và công nghệ vũ trụ…

Kết quả này cũng giúp VAST mở rộng quan hệ với nhiều đối tác lớn khác như Viện IRD, Trung tâm Nghiên cứu Vũ trụ quốc gia Pháp (CNES), Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Pháp (MNHN), Viện Nghiên cứu quốc gia về Khoa học và Công nghệ biển (IFREMER), Trung tâm hợp tác quốc tế về Nông nghiệp Pháp (CIRAD), và nhiều trường đại học hàng đầu như Paris 6, Paris-Saclay, Sorbonne.

GS Minh kỳ vọng hai bên tiếp tục những định hướng hợp tác mới, thiết thực hơn nữa, đặc biệt trong bối cảnh hai nước đang triển khai Kế hoạch hành động Việt Nam – Pháp nhằm hiện thực hóa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai quốc gia.

Phòng nghiên cứu khoa học vật liệu tại trường USTH, với sự tham gia của các chuyên gia Pháp và Việt Nam. Ảnh: USTH

Sáng cùng ngày, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thăm USTH, đơn vị trực thuộc VAST. Tại đây, ông Macron đã có buổi đối thoại với sinh viên, giảng viên và thể hiện cam kết của Chính phủ Pháp trong việc đồng hành phát triển USTH.

Lưu Quý

Việt Nam hợp tác với Pháp thương mại hóa kết quả nghiên cứu – Báo VnExpress

Quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực như fintech, thương mại điện tử và sản xuất, đang làm mở rộng “bề mặt” tấn công mạng. Báo cáo Ứng phó sự cố toàn cầu của Palo Alto Networks ghi nhận hơn 659.000 sự cố an ninh mạng tại Việt Nam năm 2024, trong đó 14,6% có liên quan đến mã độc tống tiền (ransomware).

Trong cuộc trao đổi với báo chí tuần này, ông Hoàng Quang Huy, Giám đốc Palo Alto Networks Việt Nam, nhận định bài toán an ninh mạng ở Việt Nam không chỉ nằm ở công nghệ mà còn phụ thuộc yếu tố con người. Người Việt không khác biệt so với các nước khác về nhận thức an ninh mạng, nhưng điểm nổi bật là tinh thần khám phá công nghệ mới rất cao. “Họ rất tò mò, hay khám phá, ví dụ cách ứng dụng để khai thác ChatGPT. Họ cũng thích chia sẻ trên dark web cách làm thế nào để sử dụng AI hack chỗ này chỗ kia”, ông nói.

Hoàng Quang Huy – Giám đốc Palo Alto Networks Việt Nam. Ảnh: Minh Sơn

Theo ông, tính cách này sẽ tác động tới tình hình an ninh mạng nói chung bởi thông tin có thể lan tràn với tốc độ rất nhanh. Ở khía cạnh khác, phần lớn nhân lực có năng lực cao về an ninh mạng của Việt Nam tập trung tại ngân hàng và công ty lớn, khiến doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn trong việc tìm người.

Ý thức về an toàn an ninh bảo mật hiện còn thấp, đặc biệt tại doanh nghiệp nhỏ. Để giải bài toán này, ông Huy khuyến nghị bộ phận CNTT tại các cơ quan, tổ chức cần làm việc với khối nhân sự nhằm tăng ý thức chung, đào tạo để nhân viên biết đâu là thông tin nhạy cảm, không được chia sẻ.

Simon Green, Chủ tịch khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Nhật Bản của Palo Alto Networks. Ảnh: Minh Sơn

Ông Simon Green, Chủ tịch khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Nhật Bản của Palo Alto Networks, cho biết Việt Nam đang trở thành thị trường hấp dẫn của các doanh nghiệp an ninh mạng nhờ quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ. Tuy vậy, việc đảm bảo an ninh mạng gặp phải nhiều thách thức khi AI không chỉ thúc đẩy đổi mới mà còn làm thay đổi toàn diện bối cảnh chung.

“AI cho phép rút ngắn thời gian viết mã độc từ 12 giờ xuống còn 15 phút, với chi phí sử dụng chỉ 200 USD/tháng, trong khi tội phạm mạng ngày càng hoạt động tinh vi, vượt qua biên giới các quốc gia, không chịu sự ràng buộc của luật pháp mà chỉ tập trung vào ý đồ của chúng”, ông nói.

Từ quan sát cá nhân, ông cho rằng, tất cả thiết bị như điện thoại, máy tính hay dữ liệu trên đám mây đều có nguy cơ bị tấn công, với độ nghiêm trọng ngày càng gia tăng. Các vụ tấn công gần đây cũng không còn theo kiểu “nằm vùng” nhiều tháng, nhiều năm như trước, mà chỉ trong vài phút, dữ liệu đã có thể bị truy xuất và đánh cắp.

Trong bối cảnh đó, việc triển khai các nền tảng bảo mật thông minh sử dụng AI là xu hướng tất yếu. “Giải pháp bảo mật không thể tiếp cận theo phương thức truyền thống, phải dùng AI để vận hành theo thời gian thực”, ông nhận định.

Trọng Đạt

‘Người Việt tò mò, thích chia sẻ cách hack lên mạng’ – Báo VnExpress

Tại sự kiện kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam hôm 16/5, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng “những nhà khoa học công nghệ có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước, của nhân loại phải được tôn vinh muôn đời”. Theo đó khu tưởng niệm này của Việt Nam sẽ giống như các quốc gia có nghĩa trang danh nhân, nghĩa trang nhà khoa học nổi tiếng.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất ý tưởng xây dựng khu tưởng niệm, vinh danh các nhà khoa học Việt Nam, tại sự kiện kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ 2025. Ảnh: Giang Huy

Ý tưởng này thu hút sự quan tâm từ cộng đồng khoa học, được nhiều chuyên gia đánh giá là “cần thiết, mang ý nghĩa tinh thần và giáo dục sâu sắc”.

PGS.TS Nguyễn Trung Minh, Tổng Giám đốc Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, đánh giá ý tưởng phù hợp trong bối cảnh khoa học công nghệ ngày càng được đề cao, nhất là sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57 khẳng định vai trò then chốt của lĩnh vực.

“Tôi cảm thấy rất phấn khởi khi nghe đề xuất”, PGS Minh nói, thêm rằng để khu tưởng niệm thực sự mang tầm vóc và trở thành động lực phát triển khoa học, cần có văn bản chính thức để thực hiện”, ông nói.

Theo ông Minh, danh sách nhà khoa học được vinh danh nên được xây dựng bài bản, khách quan, dựa trên hệ thống tiêu chí rõ ràng và có sự tham vấn rộng rãi từ chính giới khoa học.

Ông cho rằng các tiêu chí lựa chọn không nên cứng nhắc, bởi đóng góp của nhà khoa học cần được nhìn nhận một cách phù hợp theo từng giai đoạn lịch sử. “Thời chiến, có người chỉ công bố được vài công trình cũng đã rất quý. Còn thời bình, điều kiện tốt hơn thì tiêu chí phải cao hơn. Không thể so sánh tuyệt đối”, PGS.TS Nguyễn Trung Minh lý giải.

Về hình thức, theo ông Minh, không nên xây dựng nghĩa trang cho các nhà khoa học, bởi điều này liên quan đến nguyện vọng cá nhân và gia đình. “Chỉ nên có khu tưởng niệm mang tính biểu tượng, gia đình không cần đến thăm viếng thường xuyên”.

GS.TS Nguyễn Anh Trí, Đại biểu Quốc hội khóa XIV, XV bày tỏ sự đồng tình với ý tưởng Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề cập. “Nó rất đúng, cần làm và có ý nghĩa”, ông nói.

Gần 20 năm trước, GS.TS Nguyễn Anh Trí là người đã khởi xướng xây dựng Công viên di sản các nhà khoa học Việt Nam tại Hòa Bình, nhằm tri ân những người làm khoa học. Từ kinh nghiệm của bản thân, ông Trí khuyến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ nên chuẩn bị kỹ về mặt nội dung, cách thức triển khai để tránh những hiểu nhầm không đáng có.

“Khi bắt đầu làm Công viên di sản, có người tưởng tôi xin đất để dựng bia như Văn Miếu, hoặc sợ lấy đất làm chuyện khác. Rất may có những nhà khoa học tin tưởng nên tôi mới đi được đến đích. Kinh nghiệm đó cho thấy mọi việc cần phải được thảo luận kỹ, minh bạch và tạo được đồng thuận xã hội”, ông chia sẻ.

GS.TS. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí. Ảnh: Phạm Thắng

Giáo sư Trí cho rằng, tính trường tồn là yếu tố quan trọng nhất nếu muốn khu tưởng niệm trở thành nơi có giá trị lâu dài. “Tôi tin rằng nếu được tổ chức tốt, đây sẽ là nơi các nhà khoa học cảm thấy tự hào, muốn đến thăm và đóng góp”, ông nhận định.

Giáo sư Trí mong ý tưởng xây dựng khu tưởng niệm phải là nguyện vọng chung giới khoa học, với sự tham gia của Đảng, Nhà nước, chứ không chỉ là ý định riêng của Bộ Khoa học và Công nghệ. Để làm được điều đó, Bộ cần tổ chức hội thảo, tọa đàm với sự tham gia của đông đảo nhà khoa học, xây dựng kế hoạch bài bản và tích hợp chuyển đổi số trong quá trình triển khai.

Nhiều nhà khoa học kỳ vọng, nếu được thực hiện đúng hướng, khu tưởng niệm không chỉ là nơi vinh danh người đã khuất mà còn có vai trò giáo dục, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần trọng tri thức trong xã hội.

Trong buổi công bố quyết định và gắn biển đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2 của Trường trung học phổ thông chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội hôm 19/5, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng nhắc lại ý tưởng này. Ông mong muốn những học sinh của trường sau này sẽ thành những danh nhân, nhà khoa học xuất sắc, đóng góp cho sự phát triển của đất nước và nhân loại và sẽ có mặt trong Khu tưởng niệm và vinh danh những danh nhân, nhà khoa học kiệt xuất của Việt Nam, mà Bộ Khoa học và Công nghệ đang đề xuất xây dựng..

Trọng Đạt

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất xây khu tưởng niệm, vinh danh các nhà khoa học Việt