Đồng hồ nguyên tử của viện JILA có thể chỉ lệch một giây sau 30 tỷ năm nhờ khả năng tính giờ cực chính xác.
Mạng quang học được dùng để đo ánh sáng phản chiếu từ nguyên tử. Ảnh: K. Palubicki/NIST
Các nhà khoa học ở viện nghiên cứu JILA của Mỹ phát triển một loại đồng hồ nguyên tử quang học mới chính xác đến mức có thể đo những tác động nhỏ nhất, theo dự đoán từ thuyết tương đối tổng quát của Einstein. Đồng hồ này có thể giúp định nghĩa một giây chính xác hơn, dẫn tới phát hiện những mỏ khoáng sản mới dưới lòng đất, Interesting Engineering hôm 2/7 đưa tin.
Đồng hồ nguyên tử thường sử dụng vi sóng để xác định độ dài của một giây. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy chiếu ánh sáng khả kiến vào nguyên tử có thể giúp đếm giây chính xác hơn do sóng ánh sáng có tần số cao hơn. Đồng hồ nguyên tử quang học có thể lệch một giây sau 30 tỷ năm so với đồng hồ sử dụng vi sóng. Tuy nhiên, để đạt độ chính xác này, đồng hồ cần đo được phần cực nhỏ của một giây.
Thay vì dùng chùm ánh sáng khả kiến, nhóm nghiên cứu ở JILA sử dụng mạng lưới ánh sáng gọi là mạng quang học để đo hàng chục nghìn nguyên tử cùng lúc. Cách này cung cấp cho đồng hồ nguyên tử nhiều dữ liệu hơn để đo chính xác một giây. Dù phương pháp mạng quang học từng được sử dụng trước đây, các nhà nghiên cứu JILA thực hiện phép đo theo cách tương đối mới, góp phần giảm hai nguồn lỗi là laser đo nguyên tử và tác động của nguyên tử đâm vào nhau khi chúng bị nén chặt.
Theo thuyết tương đối tổng quát của Einstein, lực hấp dẫn ảnh hưởng tới thời gian. Trường hấp dẫn mạnh làm chậm dòng thời gian. Đồng hồ do JILA phát triển đủ nhạy để đo tác động của lực hấp dẫn tới việc tính giờ ở cấp dưới milimet.
Máy tính lượng tử dựa vào các đặc điểm của nguyên tử và phân tử để tiến hành phép tính phức tạp. Do đồng hồ JILA có thể đo chính xác, nhóm nghiên cứu lên kế hoạch sử dụng nó trong lĩnh vực vi mô, nơi thuyết tương đối tổng quát giao cắt với cơ học lượng tử, để đo thay đổi trong dòng thời gian do ảnh hưởng của lực hấp dẫn. Đồng thời, độ chính xác của đồng hồ có thể giúp nhà khoa học tính giờ qua khoảng cách cực lớn trong không gian. “Nếu chúng ta muốn hạ cánh tàu vũ trụ trên sao Hỏa một cách chuẩn xác, chúng ta cần đồng hồ chính xác gấp nhiều lần so với hệ thống GPS”, Jun Ye, nhà vật lý ở JILA, cho biết.
JILA là viện liên kết giữa Viện tiêu chuẩn và công nghệ quốc gia Mỹ (NIST) và Đại học Colorado Boulder. Nhóm nghiên cứu sẽ công bố phát hiện trên tạp chí Physical Review Letters.
Từ 30.000 đồng một cân đỗ xanh, nhà khoa học tìm cách nghiên cứu thiết bị làm giá sạch, mang về doanh thu hàng trăm tỷ đồng.
Thông tin được TS Đỗ Ngọc Chung, Công ty TNHH Giải pháp năng lượng toàn diện, chia sẻ tại hội nghị “Kết nối chủ thể quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng IPPlatform với các chủ thể của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo khu vực miền Bắc”, do Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức hôm 3/7.
TS Chung (44 tuổi) cho hay kết quả khoa học chỉ thực sự có ý nghĩa, giá trị khi được đưa vào ứng dụng và thị trường chấp nhận. Tuy nhiên không nhiều người biết cách để biến tài sản trí tuệ thành sản phẩm, tạo thành tiền cho tác giả và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Được biết đến là một startup thành công với nhiều sản phẩm hữu ích, anh Chung chia sẻ kinh nghiệm thực tế về hành trình nâng tầm giá trị cây giá đỗ thu lợi nhuận hàng trăm tỷ đồng.
Ý tưởng sáng tạo thiết bị trồng giá đỗ được bắt đầu từ những năm 2013 với mong muốn sản xuất giá sạch và loại bỏ việc sử dụng hóa chất. Khác với thiết bị làm rau giá trên thị trường, sản phẩm của TS Chung hoàn toàn tự động và không dùng điện. Thiết bị cũng được thiết kế có không khí đối lưu tốt tăng nồng độ oxy, giải phóng CO2 và nhiệt độ nhanh hơn, cho ra rau giá sạch, ngon ngọt hơn.
Ban đầu khi mang thiết bị ủ giá sạch đi gọi vốn đều bị “lắc đầu” do nghiên cứu nhỏ bé không đầu tư. Để thỏa sức với những thử nghiệm nghiên cứu mới, nhà khoa học trẻ sáng lập công ty theo đuổi hướng kinh doanh sản xuất thiết bị làm giá cho hộ gia đình. Chỉ sau 3 năm, công ty có doanh thu vài chục tỷ đồng.
Thiết bị làm giá đỗ sạch của TS Đỗ Ngọc Chung. Ảnh: NVCC
Anh tìm mọi cách đưa sản phẩm ra thị trường thông qua cải tiến quy mô thiết bị, tự mang sản phẩm nghiên cứu đi tiếp thị. “Nếu không dựa vào công nghệ, không đổi mới sáng tạo, khi sản phẩm bão hòa trên thị trường, doanh nghiệp sẽ chết”, anh nói. Đây là lý do, TS Chung tiếp tục nghiên cứu đưa ra sản phẩm mới như kim chi giá, trà vỏ đỗ xanh hay kombucha, đều được tận dụng từ chính nguồn nguyên liệu giá đỗ sạch. Việc tạo sản phẩm có giá trị hơn và chạm nhu cầu khách hàng giúp tăng giá trị hàng hóa theo cấp số nhân, đem lại lợi nhuận tiền tỷ.
Hiện công nghệ cùng các bằng sở hữu trí tuệ của TS Chung đã có trên nền tảng IPPlatform (nền tảng dữ liệu và dịch vụ sở hữu công nghiệp). Anh cho hay “thiết bị ngay khi ra thị trường đã có 5 đơn vị làm nhái”, do đó anh khuyến nghị cần đăng ký bảo hộ nhằm “tự bảo vệ mình”. “Tiến sĩ giá đỗ” cũng gợi ý cần đăng ký sở hữu trí tuệ ngay khi có ý tưởng, phân tích tiềm năng thị trường, để tạo tiền đề cho thử nghiệm và đưa sản phẩm thương mại hóa. Bên cạnh đó cần kết nối các đơn vị triển khai và linh hoạt mô hình tiếp thị sản phẩm.
Tại hội nghị, các chuyên gia, nhà khoa học từ Viện nghiên cứu, trường đại học cũng chia sẻ kinh nghiệm trong nhận dạng tài sản trí tuệ phục vụ hoạt động khởi nghiệp. Hoạt động hỗ trợ ươm tạo và đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển giao tri thức, công nghệ sản phẩm khoa học cũng được nêu.
Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ Tạ Quang Minh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Kim Bách
Ghi nhận các ý kiến đóng góp, TS Tạ Quang Minh, Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết hội nghị đã kết nối chủ thể quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng IPPlatform với các vườn ươm, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, doanh nghiệp, các đầu tư thuộc hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó tiếp nhận yêu cầu tư vấn khởi nghiệp, bảo hộ tài sản trí tuệ.
TS Minh cho hay IPPlatform cung cấp các thông tin liên quan đối tượng sở hữu trí tuệ đang nộp đơn đăng ký và bảo hộ tại Việt Nam. Qua đó giúp kết nối nhằm đưa tài sản trí tuệ vào hoạt động doanh nghiệp. Ông đánh giá cao các ý kiến tại hội thảo, nhấn mạnh việc kết nối các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ với các doanh nghiệp, vườn ươm sẽ giúp khai thác tốt nhất tài sản trí tuệ, thúc đẩy thương mại hóa, định giá tài sản trí tuệ.
Ứng dụng công nghệ trong trồng lan hồ điệp, sâm bố chính hay nuôi tôm công nghệ cao giúp tăng giá trị sản phẩm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.
Báo cáo của Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh tại buổi làm việc hôm 28/6 dẫn nhiều kết quả cho thấy nhiều sản phẩm chủ lực của địa phương nâng cao năng suất, chất lượng nhờ ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới, góp phần tăng giá trị, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.
Thông qua các nhiệm vụ nghiên cứu giúp từng bước làm chủ được công nghệ chọn tạo các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt thích ứng rộng vào sản xuất.
Theo Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh, nhiều mô hình sản xuất lan hồ điệp, sâm bố chính (hay còn gọi là sâm báo, sâm thổ hào), ứng dụng công nghệ cao cho năng suất tốt. Tại các hộ nuôi tôm càng xanh cũng ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, bể xi măng, ao bạt… mang lại hiệu quả kinh tế.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái (thứ tư từ phải qua) cùng đoàn công tác tham quan mô hình nông nghiệp công nghệ cao sản xuất lan hồ điệp tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh, ngày 28/6. Ảnh:TTTT
Lan hồ điệp
Mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ sản xuất hoa lan hồ điệp thuộc Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2025 của Chính phủ.
Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh cho biết, dự án trồng lan hồ điệp có diện tích 2.500 m2 tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà, do Công ty TNHH Trí Đức Hà Tĩnh thực hiện từ cuối năm 2022. Mô hình được đầu tư công nghệ tự động hóa trong sản xuất, trong đó có thiết bị tự động đo (bằng cảm biến) và điều chỉnh ánh sáng, độ ẩm không khí, độ ẩm giá thể theo thông số tiêu chuẩn kỹ thuật. Quy mô đầu tư nhà giàn, công nghệ ban đầu là hơn 7,5 tỷ đồng (chưa tính chi phí sản xuất và giống).
Nhờ ứng dụng công nghệ, trong vụ sản xuất đầu tiên năm 2023, có hơn 60.000 cây lan hồ điệp phát triển tốt, tỷ lệ nảy ngồng đạt 100%, trong đó hơn 97% ngồng hoa đạt chất lượng loại 1 đã cho ra nụ, trổ bông. Lợi nhuận ước tính đạt trên 3 tỷ đồng.
Cây sâm bố chính
Dự án Ứng dụng khoa học công nghệ trong mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính (Hibiscus sagittifolius Kurz) tại huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh do Công ty TNHH Bio Green STC chủ trì thực hiện. Dự án trồng thử nghiệm cây sâm bố chính triển khai từ đầu năm 2024 với diện tích 1 ha, hướng mục tiêu tạo tiền đề để mở rộng diện tích, thay thế các loại cây trồng kém hiệu quả ở địa phương.
Dự án đã xây dựng mô hình ươm cây giống, trồng, chăm sóc cây sâm bố chính tại Hà Tĩnh, đặc biệt được triển khai trên diện tích đất cát bạc màu. Công nghệ được áp dụng là quy trình trồng trọt theo tiêu chí GAP – quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt.
Theo thông tin thuyết minh dự án, sau 5 tháng, hiện cây sâm bố chính phát triển tốt, phù hợp với điều kiện địa phương. Dự kiến năng suất đạt 5 tấn/ha, lợi nhuận bước đầu đạt trên 500 triệu đồng.
Thứ trưởng Trần Hồng Thái (bên phải) cùng đoàn công tác kiểm tra tại mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính tại huyện Thạch Hà. Ảnh: TTTT
Nuôi tôm thâm canh công nghệ cao
Trước đây việc nuôi tôm thâm canh công nghệ cao chỉ áp dụng tại các vùng nuôi trên cát, có điều kiện thuận lợi như huyện Cẩm Xuyên, Nghi Xuân. Hiện nay tại các huyện Lộc Hà, Kỳ Anh, Can Lộc đã chú trọng áp dụng công nghệ mới để tăng cao hiệu quả nuôi trồng. Một số mô hình được áp dụng như nuôi trong bể tròn nổi, nuôi trong nhà, nuôi thâm canh 2 giai đoạn, 3 giai đoạn tuần hoàn, nuôi an toàn sinh học theo quy trình VietGAP.
Trong đó mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật kể đến là nuôi tôm công nghệ cao 3 giai đoạn. Mô hình này gồm 1 giai đoạn ương dưỡng, 2 giai đoạn nuôi. Hệ thống ao nuôi được thiết kế 3 ao (gồm ao ươm, ao nuôi giai đoạn 1 và ao nuôi giai đoạn 2) với diện tích 1.500 – 1.800 m2/ao, hình tròn hoặc vuông bằng khung sắt mạ kẽm để chống gỉ, lót bạt HDPE xung quanh. Người nuôi áp dụng công nghệ vi sinh, diệt khuẩn và tảo để làm sạch môi trường ao nuôi. Ngoài ra, công nghệ lọc nước tuần hoàn (RAS), kỹ thuật nuôi tôm hiện đại cũng được hộ dân sử dụng.
Theo số liệu từ Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh, tính đến tháng 12/2023, tỉnh có gần 630 ha nuôi tôm thâm canh công nghệ cao (tăng gần 30 ha so với năm 2021), có 40 hộ/cơ sở nuôi có bể ương gièo (có mái che trong nhà) với số lượng 320 bể, thể tích trên 90.000m3 đáp ứng điều kiện cho nuôi tôm thâm canh 3 giai đoạn.
Nhờ ứng dụng công nghệ, tôm nuôi ít dịch bệnh, lớn nhanh cho năng suất vượt trội đạt 10-20 tấn/ha/vụ trong ao đất, 20-30 tấn/ha/vụ trên cát hoặc bể tròn nổi, bể vuông có mái che.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái đánh giá, có nhiều yếu tố tổng hợp đã góp phần mang lại thành tựu cho tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, xã hội trên địa bàn tỉnh trong thời gian gần đây, trong đó “quan trọng nhất là sự thay đổi tư duy, tầm nhìn của các cấp Lãnh đạo tỉnh trong việc đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực chính của tăng trưởng kinh tế”, ông nói. Các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ của Hà Tĩnh, “góp phần thực hiện việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng”. Huyền Anh
15 chuyên gia, nhà khoa học của Hàn Quốc hiến kế giúp Việt Nam phát triển lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo khi tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Ngày 1/7, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Hàn Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và có buổi làm việc với các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.
TS Chang Joon-Yeon, Phó chủ tịch Viện Khoa học và công nghệ Hàn Quốc (KIST), cho biết từ năm 1978, Chủ tịch Tập đoàn Samsung khi đó đã tới Viện KIST để tìm hiểu việc đầu tư vào công nghệ bán dẫn. Chính phủ Hàn Quốc rất quan tâm đến lĩnh vực này và đã đầu tư vào Trung tâm nghiên cứu về bán dẫn.
“Việc đào tạo các chuyên gia, nhà khoa học rất quan trọng. Nếu không có ý chí của Chính phủ và các nhà đầu tư đặt quyết tâm vào lĩnh vực này thì không thể có được thành công về bán dẫn”, ông Chang nói.
GS Lim Jung-Wook, Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Viện Nghiên cứu điện tử viễn thông (ETRI), cho rằng Việt Nam có lợi thế nguồn nhân lực ưu tú. Để thúc đẩy phát triển ngành bán dẫn, cần rất nhiều thời gian đầu tư, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực ưu tú. Ông Lim và nhiều nhà khoa học cùng băn khoăn về kế hoạch đào tạo và sử dụng nguồn chất xám từ sinh viên được đào tạo về bán dẫn của Việt Nam.
Giáo sư Jeong Moon-seok, Đại học Hanyang, thì cảnh báo nguy cơ nhiều quốc gia đang cố gắng hút nguồn nhân lực bán dẫn của nhau bằng nhiều chính sách hấp dẫn.
Các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc phát biểu tại buổi ăn trưa làm việc với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: Nhật Bắc
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho rằng việc hợp tác với KIST và rộng hơn với Hàn Quốc trong lĩnh vực AI phụ thuộc rất nhiều vào thế mạnh và lĩnh vực nghiên cứu của mỗi bên. Viện KIST có nhiều kinh nghiệm trong phát triển các công nghệ AI và một số công nghệ đã được Chính phủ và doanh nghiệp Hàn Quốc sử dụng, như Viện nghiên cứu về AI và Robot.
Những lĩnh vực hai bên có tiềm năng hợp tác bao gồm các công nghệ AI trong thị giác máy tính và đồ họa máy tính; Các công nghệ AI trong y tế và công nghệ y sinh học; AI cho nhà máy thông minh; AI cho chính phủ điện tử, đô thị thông minh; AI trong lĩnh vực chip bán dẫn…
Bộ trưởng Đạt cho biết, theo Hiệp định của hai Chính phủ, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc VKIST đã xây dựng và vận hành, bắt đầu giải quyết được nhiều bài toán của doanh nghiệp ở Việt Nam. VKIST sẽ đóng vai cầu nối trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển ngành bán dẫn giữa Việt Nam với các đối tác Hàn Quốc nói chung và với Viện KIST nói riêng.
Trong thời gian tới, thừa hưởng những kết quả đạt được của dự án VKIST giai đoạn 1, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chỉ đạo Viện VKIST tập trung nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực bán dẫn. Các lĩnh vực được ưu tiên nghiên cứu gồm các chip mô phỏng não người có hiệu năng cao, mạng nơ ron nhân tạo dựa trên khoa học thần kinh, tính toán lượng tử quy mô lớn và kết nối bảo mật, điện tử học spin, các công nghệ linh kiện quang tử tốc độ cao. “Đây cũng là thế mạnh của Hàn Quốc và cũng là lĩnh vực có nhiều tiềm năng hợp tác của hai nước”, Bộ trưởng Đạt nói.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tại cuộc ăn trưa, tọa đàm. Ảnh: Nhật Bắc
Trả lời GS Lim Jung-Wook, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ nói lĩnh vực bán dẫn cạnh tranh khốc liệt, trong đó việc dẫn đầu ngành đòi hỏi phải có thời gian và chiến lược đáng kể. Hiện nay, ngành công nghiệp bán dẫn đang ở thời điểm cần có bước nhảy vọt về công nghệ mới. Vì vậy, việc đảm bảo các công nghệ mới thông qua R&D (sáng tạo để tạo ra kiến thức, công nghệ, sản phẩm mới hoặc cải tiến các sản phẩm hiện có) là vô cùng quan trọng ở Việt Nam.
“Tôi hiểu rằng Việt Nam có rất nhiều cá nhân tài năng và điều quan trọng là nuôi dưỡng những tài năng này và giúp họ phát triển thành chuyên gia bán dẫn. Nếu có kế hoạch dài hạn quốc gia liên quan đến vấn đề này, xin GS Lim giới thiệu cho tôi”, Bộ trưởng Đạt đề nghị.
Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Thủ tướng đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng xây dựng chiến lược về bán dẫn. Cách đây 4 năm Bộ Khoa học và Công nghệ đã hoàn thiện chiến lược về AI. “Đường đi vạch ra tương đối rõ, có tầm nhìn, mục tiêu, quan điểm rõ ràng. Chúng tôi đang tập trung cơ chế chính sách để thu hút bán dẫn và AI, với những chính sách ưu đãi nhất hiện nay để hấp dẫn và cạnh tranh hơn nữa với các nhà đầu tư”, ông Dũng thông tin.
Theo ông, trong vài ngày tới Chính phủ sẽ xem xét phê chuẩn về đề án đào tạo nhân lực bán dẫn. Trong số 50.000 nhân lực từ nay tới năm 2030, có 15.000 người trong lĩnh vực thiết kế và 35.000 cho các ngành khác, trong đó có 5.000 kỹ sư cho AI. Việt Nam có 30 trường đại học và đang có kế hoạch đào tạo nâng cấp 1.300 giảng viên để đào tạo 50.000 nhân lực bán dẫn.
“Tôi đề nghị các doanh nghiệp, trường đại học Hàn Quốc hỗ trợ các suất học bổng để chúng tôi gửi sinh viên sang đào tạo, hiện thực hóa nguồn nhân lực chất lượng cao”, Bộ trưởng Dũng nói.
Các nhà khoa học Hàn Quốc trong cuộc ăn trưa tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Bộ trưởng Việt Nam. Ảnh: Nhật Bắc
Ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch, Tổng giám đốc Viettel, mong muốn được hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn và AI với các doanh nghiệp Hàn Quốc. Ông nói Viettel có đủ tiềm lực, có cơ chế chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ, có khả năng nghiên cứu sản xuất chip; có nguồn lực hệ sinh thái về công nghiệp công nghệ cao, công nghệ số; có khách hàng lớn chính là người dân Việt Nam và 10 quốc gia đã đầu tư; có hệ thống dữ liệu hạ tầng số; năng lực tài chính mạnh.
Theo ông Thắng, Viettel đã hợp tác với các tập đoàn Samsung, Hanwha, SK… nhưng “vẫn chưa tương xứng với quy mô hiện nay”. Do đó, Viettel mong muốn được đón các nhà khoa học, chuyên gia Hàn Quốc làm việc và trao đổi cụ thể, nhất là có thêm hợp tác về y tế, giáo dục với các tập đoàn Hàn Quốc.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn các ý kiến tâm huyết của các đại biểu; đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc tiếp tục đóng góp ý kiến giúp Việt Nam xây dựng chiến lược, cơ chế chính sách ưu đãi đủ sức cạnh tranh, thu hút đầu tư và nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng ngành bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.
Ông khẳng định phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là yêu cầu khách quan, xu thế chung của thế giới. Cùng với thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, Việt Nam xác định phải tập trung phát triển các ngành mang lại giá trị cao, nhất là các ngành mới nổi như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi thông tin với các nhà khoa học Hàn Quốc. Ảnh: Nhật Bắc
Nhấn mạnh đến chủ trương và quyết tâm của Chính phủ trong việc phát triển bán dẫn và AI, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách và đề án trong lĩnh vực này. Đại dịch Covid-19 đã cho thấy lỗ hổng y tế của các nước, đòi hỏi phát triển trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn trong lĩnh vực y tế.
“Trong cuộc làm việc với lãnh đạo Hàn Quốc vào ngày mai, chúng tôi sẽ đề xuất hợp tác liên Chính phủ trong hai ngành quan trọng này, dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến của Hàn Quốc”, Thủ tướng nói.
Ngành công nghiệp bán dẫn của Hàn Quốc đóng vai trò quan trọng trong phát triển nền kinh tế thứ 12 thế giới, với mức đóng góp 8% GDP quốc gia và đạt doanh thu 129 tỷ USD xuất khẩu, Hàn Quốc đã trải qua những bước phát triển lâu dài từ cách đây hơn 50 năm.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng phu nhân thăm chính thức Hàn Quốc từ 30/6 đến 3/7 theo lời mời của Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo và phu nhân.
Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng Bộ Doanh nghiệp vừa & nhỏ và Khởi nghiệp Hàn Quốc (MSS) ký bản ghi nhớ hợp tác phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, chiều 2/7.
Bản ghi nhớ gồm 10 điều khoản về hợp tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực và các lĩnh vực liên quan khác. Hai bên sẽ hợp tác trao đổi thông tin, tổ chức hội thảo, hội nghị, triển lãm, nghiên cứu chung và đào tạo nguồn nhân lực.
Theo ghi nhớ này, hai Bộ sẽ tạo điều kiện để đào tạo, hướng dẫn nhân viên trẻ của các bên về công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới; trao đổi thông tin về các phương pháp, tài liệu nghiên cứu, xuất bản phẩm, tư liệu giảng dạy, tài liệu tham khảo liên quan đến công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới.
Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng với MSS sẽ thúc đẩy K-Tech cho việc trao đổi và đào tạo nguồn nhân lực; trao đổi doanh nhân, nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên và chuyên gia cho hệ sinh thái khởi nghiệp của cả hai bên. Các sự kiện song phương về công nghệ và sáng tạo sẽ được tổ chức, cùng nhau thiết lập cơ sở hạ tầng, hỗ trợ đầu tư và kết nối trung tâm sáng tạo, giúp đỡ các startup.
“Việc ký kết bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Khoa học và Công nghệ và MSS là một bước tiến quan trọng nâng cao hợp tác, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp và trao đổi nguồn nhân lực giữa hai nước”, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho hay.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck Soo chứng kiến lễ trao Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển và trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và MSS. Ảnh: Nhật Bắc
Trước đó hồi tháng 6/2023, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-Yeol, Bộ Khoa học và Công nghệ và MSS đã ký Ý định thư về hợp tác thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp và trao đổi nguồn nhân lực. 4 tháng sau, MSS ra mắt Trung tâm Khởi nghiệp Hàn Quốc (K-Startup Center – KSC) tại Hà Nội. Hai bên đã có nhiều hoạt động hợp tác kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Trong bối cảnh Việt Nam và Hàn Quốc tăng cường hợp tác sâu rộng quan hệ “Đối tác chiến lược toàn diện”, Bộ Khoa học và Công nghệ (đầu mối là Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học công nghệ) đã trao đổi với MSS (đầu mối là Youth Policy Division) về việc ký Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển và trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp.
Gần đây, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ đã đẩy mạnh hợp tác với các đối tác quốc tế, đặc biệt là Hàn Quốc. Các nội dung hợp tác gồm đào tạo, nâng cao năng lực, chia sẻ tri thức, đổi mới sáng tạo mở. Tháng 8/2022, Cục đã cùng Cục thương mại thành phố Seoul ký kết ý định thư về Hợp tác khoa học và công nghệ.
Theo đó Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) hợp tác với Seoul Startup Hub để tạo ra không gian hỗ trợ vận hành Chương trình khởi nghiệp toàn cầu của Việt Nam – Hàn Quốc, thúc đẩy xúc tiến thương mại, kết nối thị trường khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo. Hai bên sẽ phát hiện và ươm mầm các doanh nghiệp công nghệ vượt trội; hoạch định sử dụng AI, robot… trong tương lai; tổ chức tọa đàm với các đại diện doanh nghiệp startup, lãnh đạo doanh nghiệp Hàn Quốc muốn mở rộng thị trường sang Việt Nam và ngược lại để tìm kiếm các ý tưởng chính sách mới.
Tháng 10/2023, tại sự kiện ra mắt Trung tâm K-Startup (KSC) tại Hà Nội, Cục đã ký kết hợp tác với Cơ quan Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp Hàn Quốc (KOSME), đồng thời tham gia sáng kiến mạng lưới các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo do KSC khởi xướng. KSC và Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp cũng phối hợp chặt chẽ trong các hoạt động Techfest Quốc gia, xúc tiến hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo Hàn Quốc tìm hiểu, khám phá thị trường tại Việt Nam.
Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ đang trao đổi tiến tới ký kết hợp tác với Quỹ Đổi mới sáng tạo Hàn Quốc (Innopolis) thuộc Bộ Khoa học và ICT Hàn Quốc về học hỏi, nâng cao năng lực thương mại hóa, xây dựng và phát triển các mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo mở cho Việt Nam.
Đầu năm 2024, Cục phối hợp với một số tập đoàn của Hàn Quốc triển khai các hoạt động về đổi mới sáng tạo mở và đổi mới sáng tạo xã hội như: Tham gia Chương trình Shinhan Square Bridge đưa các startup Việt Nam nổi bật của Techfest tìm hiểu thị trường Hàn Quốc thông qua khóa nâng cao năng lực cả trực tuyến và trực tiếp tại Hàn. Cục cũng cử cán bộ tham dự chương trình Tăng tốc toàn cầu Bridge to Korea tại Incheon, Hàn Quốc; gặp mặt, làm việc, giới thiệu đối tác với đoàn doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ và một số đại diện của Korea Association of Technology Holdings (KOTRA giới thiệu)…
Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng phu nhân đang trong chuyến thăm Hàn Quốc từ 30/6 đến 3/7. Đây là chuyến thăm chính thức Hàn Quốc đầu tiên của lãnh đạo cấp cao Việt Nam kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện tháng 12/2022. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tham gia tháp tùng Thủ tướng.
Mới đây, trên fanpage Facebook chính thức, Phanbook đã cảnh báo sách “Những ngày cuối của dòng Mekong hùng vĩ” do đơn vị này liên kết xuất bản bị làm giả và bán công khai trên MXH.
Phanbook cho biết rằng trang Facebook Giang Book đang rao bán nhiều ấn bản làm giả sách do Phanbook liên kết xuất bản.
Cụ thể, bài đăng trên trang Facebook chính thức Phanbook cho biết bản làm giả sách Những ngày cuối của dòng Mekong hùng vĩ do đơn vị này liên kết với Nhà xuất bản Phụ Nữ ấn hành bị rao bán công khai trên trang Giang Book.
Trong các hình ảnh đối chiếu, Phanbook chỉ rõ những khác biệt của sách thật và sách giả: sách thật có bìa tay gấp, cững cáp, màu nền trắng ngà, chữ in mặt sau rõ nét trong khi sách giả không có bìa tay gấp, bìa trắng sáng, chữ in mặt sau mờ nhòe; bìa tay gấp trong sách thật có thông tin kèm hình ảnh in màu của tác giả; sách thật có giá bìa công khai ở mặt sau còn sách giả không có.
Một số đặc điểm phân biệt sách thật – sách giả trong bài đăng của Phan Book.
Qua các dấu hiệu nhận biết này, độc giả nếu cầm trực tiếp và chú ý thì hoàn toàn có thể phân biệt sách thật – sách giả. Tuy nhiên, người bán hàng là một người bán trên mạng xã hội, dễ dàng lấy hình ảnh sách thật hoặc chụp sách giả thì nhìn qua cũng khó lòng phân biệt được qua ảnh.
Trong bài đăng, Phanbook cũng chia sẻ hình ảnh đoạn trao đổi đặt hàng với Facebook Giang Book.
Trả lời Tri Thức – ZNews, đại diện Phanbook cho biết để “nghi vấn” đến “phát hiện” sách giả thì không khó, vì đơn vị kia ngang nhiên chạy quảng cáo các đầu sách in lậu, bán với giá thấp hơn hẳn giá bìa (cụ thể Những ngày cuối của dòng Mekong hùng vĩ bán với giá 199.000 đồng so với giá bìa sách thật 298.000 đồng). Trong vai khách hàng, đại diện Phanbook mua được sách và đối chiếu chất lượng, chất liệu và kỹ thuật in ấn, phát hiện và khẳng định đây đúng là sách giả.
Ngoài cuốn sách kể trên, Phanbook cũng cảnh báo 3 tựa sách khác của đơn vị này bị làm giả và bán trên trang Giang Book là Bí mật nhà bếp (Athony Bourdain), Rock Hà Nội, Bolero Sài Gòn (Jason Michael Gibbs), Kinh tế học Phật giáo (Kai Rowhardt). Theo đại diện Phanbook, do nhà bán đã cảnh giác hơn nên hiện đơn vị chưa có được bản sách in lậu của 3 cuốn trên.
Vị này cũng cho biết rằng Phanbook đang tiến hành xác minh thêm một số chứng cứ, thu thập thêm thông tin để phối hợp với đối tác bản quyền quốc tế; từ đây thông tin kịp thời đến cơ quan chức năng. Hành động này nhằm bảo vệ quyền lợi kinh doanh hợp pháp; góp tiếng nói truyền thông bảo vệ môi trường văn hóa sở hữu trí tuệ lành mạnh.
Song trên hết, đơn vị kỳ vọng độc giả sớm nhận được thông tin để chọn lựa sách thật, có bản quyền, tránh mua phải sách lậu, kém chất lượng qua trang của nhà bán Giang Book và một số nhà bán tương tự. Vị đại diện khẳng định: “Cần tẩy chay và loại khỏi thị trường những trang bán sách vì lợi nhuận mà vi phạm pháp luật, chà đạp văn hóa bản quyền và phản bội khách hàng của mình”.
Thời gian qua, nhiều đơn vị phát hành cũng lên tiếng trên mạng xã hội về việc sách do đơn vị mình phát hành bị làm giả, đồng thời hướng dẫn độc giả cách phân biệt sách thật, sách giả. Đơn cử có trường hợp các cuốn sách Văn minh trà Việt, Thư cho em, 72 bí kíp cho thị trường chứng khoán Việt Nam bị làm giả. Độc giả nên lựa chọn mua sách ở những nhà bán uy tín và “bỏ túi” những mẹo phân biệt sách thật – sách giả cơ bản để bảo vệ quyền lợi của mình.
Theo thời gian, các kỹ sư đã phát triển nhiều phương pháp xây dựng đường hầm giúp quá trình xây dựng tiết kiệm nhân lực và an toàn hơn.
Đường hầm Old Elbe bên dưới sông Elbe ở thành phố Đức Hamburg. Ảnh: Wellknownwoody
Khiên đào đường hầm
Đường hầm dưới nước vẫn là một thách thức cho tới năm 1818 kỹ sư người Anh – Pháp Marc Isambard Brunel sau khi theo dõi lớp vỏ ngoài của con hà cho phép nó đục xuyên qua lớp gỗ, Brunel áp dụng quy tắc và tăng kích thước thành khiên đào đường hầm.
Trong trường hợp này, đây là một khoang đúc bằng gang hình chữ nhật khổng lồ với mặt khiên tỳ lên thành đất và mở ra đều đặn để công nhân có thể đào lớp đất mềm bên ngoài. Mặt khiên sau đó sẽ đẩy về phía trước bằng kích vít và quá trình lặp lại. Lớp vỏ bảo vệ của đường hầm được xây bằng gạch ở khoảng trống mới đục đẽo phía sau. Phương pháp này dẫn tới sự ra đời của đường hầm dưới nước đầu tiên xây dưới sông Thames ở London, hoàn thành năm 1842. Những đường hầm sau đó dưới sông Thames cải tiến phương pháp thông qua điều áp không khí ở mặt trước khiên để ngăn ngập lụt trong lúc xây dựng.
Ngày nay, khiên đào hầm vẫn được sử dụng, nhưng thay có hình trụ và thường sản xuất từ thép. Thép cũng được dùng để tạo những vòng đỡ cho đường hầm. Những biến thể hiện đại cũng tận dụng kích thủy lực để đẩy mặt khiên về phía trước. Nhưng khi cỗ máy không di chuyển, có thể tiếp cận khu vực ở mặt trước khiên thông qua một cánh cửa. Nhằm bảo vệ công nhân làm việc bên trong, mặt khiên cũng có nắp che chắn.
Máy đào hầm
Đào xuyên qua lớp đá dưới nước là thách thức hoàn toàn khác. Đó là khi công nghệ hiện đại cách mạng hóa xây dựng dưới dạng máy đào hầm (TBM), cỗ máy giúp xây đường hầm eo biển Manche. TMB có chức năng tương tự khiên đào hầm nhưng trong trường hợp này, thay vì sức người, một đầu cắt xoay tròn được sử dụng để đào qua lớp đá phía trước. Cỗ máy làm vậy bằng cách gây áp lực lên lớp đá, khiến nó nứt ra. Thay vì cần con người di chuyển mảnh vụn khỏi đường đi, đá nứt vỡ được chuyển đi bằng băng chuyền. Tổng cộng 11 cỗ máy TMB được dùng để đào 3 đường hầm dài 56,3 km tại độ sâu 45 m bên dưới đáy biển.
Đường hầm dạng ống chìm
Với những phương pháp trước, thành đường hầm được xây trong quá trình đào. Tuy nhiên, kỹ sư người Mỹ W.J. Wilgus đã phát triển kỹ thuật xây đường hầm ống chìm. Phương pháp này bao gồm tạo ra đường hầm từ nhiều đoạn ống đúc sẵn ở nơi khác, sau đó nạo vét đường rãnh ở lòng sông hoặc đáy biển để đặt đường hầm. Các đoạn ống được thả nổi và nhấn chìm vào vị trí, sau đó rút hết nước trong ống. Vật liệu đã đào được phủ lên đường hầm để chôn vùi công trình và khôi phục lại đáy biển.
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp cộng đồng người Việt tại Hàn Quốc, bày tỏ mong muốn các nhà khoa học Việt ở nước ngoài góp sức phát triển đất nước.
“Hàn Quốc là nước có nền khoa học phát triển nên cần tạo kênh thông tin để kết nối, hỗ trợ chuyển giao khoa học công nghệ từ Hàn Quốc về Việt Nam”, ông Đào Tuấn Hùng, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Hàn Quốc, phát biểu trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính với cộng đồng người Việt tại Hàn Quốc tối 30/6.
Ông Hùng đề xuất Việt Nam xây dựng bộ phận hợp tác nghiên cứu và ưu tiên đề tài nghiên cứu từ nhu cầu của doanh nghiệp. Ông cũng mong muốn có quỹ hỗ trợ nghiên cứu khoa học và khởi nghiệp, hoạt động như quỹ đầu tư mạo hiểm, do chính phủ tài trợ và một phần xã hội hóa.
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp gỡ kiều bào tại Hàn Quốc tối 30/6. Ảnh: Nhật Bắc
Ông Nguyễn Quang Phước, Chủ tịch mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam tại Hàn Quốc, cho biết mạng lưới có 89 thành viên là nhà khoa học, chuyên gia làm việc tại các trường đại học, tập đoàn Hàn Quốc, mong muốn được hỗ trợ khoa học công nghệ cho nước nhà. “Chúng tôi muốn hỗ trợ chuyển giao khoa học công nghệ, đào tạo, cố vấn doanh nghiệp Việt Nam khởi nghiệp tại Hàn Quốc”, ông nói.
Đại diện mạng lưới, TS Nguyễn Thành Tiến cho rằng Việt Nam cần học hỏi Hàn Quốc về thu hút đầu tư nước ngoài; tăng cường xây dựng chính sách thúc đẩy nghiên cứu giữa nhà khoa học trong nước và nhóm trí thức, nhà nghiên cứu người Việt ở nước ngoài.
GS Phạm Đình Lâm cũng đồng tình thiết lập cơ chế nhà khoa học Việt ở khắp nơi trên thế giới cùng tham gia nghiên cứu để giải quyết các vấn đề ở trong nước. “Tôi đề xuất xây dựng cổng nghiên cứu sáng tạo quốc gia. Khi các vấn đề của đoàn hội đưa lên, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước sẽ cùng lựa chọn để tìm cách giải quyết, với sự động viên, khuyến khích của chính phủ”, GS Lâm đề xuất.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết ông rất mong mỏi tri thức, nhà khoa học người Việt ở nước ngoài góp sức xây dựng đất nước và đề nghị Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ nói rõ hơn nội dung này.
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt trả lời các đề xuất của kiều bào. Ảnh: Nhật Bắc
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết Bộ đang đề nghị xây dựng nghị định riêng về đổi mới sáng tạo, cũng như rà soát các vướng mắc, khó khăn trong ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào sản xuất kinh doanh ở Việt Nam.
“Chúng tôi đang sửa luật Khoa học Công nghệ theo hướng phải chấp nhận rủi ro và có độ trễ trong nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu có thể thành công hoặc thất bại, không thể ứng dụng ngay lập tức mà có thể cần thời gian”, ông nói, cho biết luật Sở hữu trí tuệ đã sửa đổi theo hướng giao cho đơn vị chủ trì, nhà khoa học nghiên cứu để thúc đẩy thương mại hóa.
Ngoài kinh phí thường xuyên của Nhà nước bố trí hàng năm cho nhà khoa học, Việt Nam còn có quỹ phát triển khoa học và công nghệ nhằm hỗ trợ các nhóm nghiên cứu. Bộ hướng tới xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh để họ hợp tác với các nhóm nghiên cứu tương ứng ở nước ngoài.
Chính phủ đã phê duyệt Đề án 2395 về đào tạo, bồi dưỡng nhân lực khoa học và công nghệ ở trong nước và nước ngoài bằng ngân sách nhà nước. Kinh phí sẽ được cấp cho các nhóm nghiên cứu cả trong và ngoài nước để cùng tìm ra giải pháp giải quyết vấn đề thực tiễn.
“Chúng tôi đang gửi thông tin về các trường để xây dựng nhóm nghiên cứu. Tôi rất muốn được kết nối với các nhà khoa học ở nước ngoài để phát triển công nghệ cao và thúc đẩy đổi mới sáng tạo”, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt nói.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và phu nhân tặng quà lưu niệm cho kiều bào tại Hàn Quốc. Ảnh: Nhật Bắc
Thủ tướng khẳng định Đảng, Nhà nước luôn xác định cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Quan điểm này đã được cụ thể hóa trong rất nhiều luật, gần đây nhất là các luật về đất đai, bất động sản, các tổ chức tín dụng… để tạo thuận lợi cho kiều bào về nước, đóng góp cho đất nước.
Theo lãnh đạo Chính phủ, cộng đồng khoảng 6 triệu người Việt Nam ở nước ngoài có đóng góp rất quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhận được sự tôn trọng, khâm phục của nước sở tại; đồng thời luôn giữ được tình yêu quê hương, đất nước, giữ được bản sắc, văn hóa Việt Nam. Cộng đồng người Việt Nam tại Hàn Quốc đã góp phần thúc đẩy quan hệ song phương ngày càng bền chặt.
Hiện có khoảng 250.000 kiều bào Việt Nam sinh sống tại Hàn Quốc, trong đó có nhiều người sản xuất, kinh doanh giỏi, có các công trình khoa học và có đóng góp tích cực cho sở tại trên các mặt, được Hàn Quốc ghi nhận, đánh giá cao, theo Đại sứ Việt Nam tại Hàn Quốc Vũ Hồ.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng phu nhân đang thăm chính thức Hàn Quốc theo lời mời của Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo và phu nhân từ 30/6 đến 3/7. Thủ tướng dự kiến có hơn 30 hoạt động trong chuyến thăm, trong đó hơn một nửa tập trung vào lĩnh vực kinh tế, vốn là điểm sáng trong quan hệ Việt – Hàn.
Các nhà khoa học đề xuất xây hai hồ chứa dung tích 1 tỷ và 1,5 tỷ m3 nước tại Đồng Tháp và Hậu Giang, cung cấp nước ngọt cho các tỉnh Tây Nam Bộ.
Thông tin được TS Võ Văn Hải, Hội Khoa học Kinh tế và Quản lý (Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật TP HCM) nói tại hội thảo nước ngọt cho đồng bằng sông Cửu Long tổ chức sáng 30/6.
Theo phương án được nhóm nghiên cứu gợi ý, vị trí xây hồ chứa tại Đồng Tháp đặt gần vườn quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, diện tích xây dựng khoảng 27.000 ha, dung tích 1,5 tỷ m3 nước.
Theo nhóm nghiên cứu, hệ thống thủy lợi hiện có tại khu vực thuận lợi cho điều tiết dòng chảy mùa hạn, cung cấp nước cho các tỉnh Long An, Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre thông qua kênh liên tỉnh. Với phương án này, chi phí cho hồ chứa này khoảng 67.000 tỷ đồng, bao gồm xây dựng và giải phóng mặt bằng. Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng gần 8.000 với gần 32.000 nhân khẩu. Theo TS Hải, với mật độ dân cư thấp 281 người mỗi km2, chi phí đền bù giải tỏa tái định cư không quá cao.
TS Võ Văn Hải trình bày đề án nghiên cứu tại hội nghị, sáng 30/6. Ảnh: Hà An
Hồ chứa thứ hai nằm gần khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng (Hậu Giang) trên địa phận ba xã Phương Bình, Phương Phú, Tân Phước thuộc huyện Phụng Hiệp. Hồ chứa có dung tích 1 tỷ m3 với dân cư thưa thớt nên chi phí đền bù giải tỏa không quá cao. Tổng diện tích xây hồ dự kiến hơn 17.000 ha. Số hộ dân dự kiến di dời khoảng 11.700 với gần 47.000 nhân khẩu.Tổng mức đầu tư cho công trình khoảng 68.000 tỷ đồng.
Theo nhóm nghiên cứu, việc xây dựng hồ chứa sẽ giúp điều tiết nước cho các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và một phần Kiên Giang, Cần Thơ thông qua hệ thống kênh rạch có sẵn.
TS Hải phân tích, các hồ chứa xây dựng gần các khu bảo tồn thiên nhiên với mục đích dùng nơi này dự trữ nước thông qua hệ sinh thái khu vực. Hai hồ cũng có chức năng cung cấp nước, phòng chống cháy rừng trong mùa khô hạn cho hai khu bảo tồn. “Chúng tôi không khai thác rừng làm hồ nước ngọt”, TS Hải nói.
PGS.TS Tô Văn Thanh, Viện phó Viện khoa học thủy lợi Miền Nam, đánh giá đây là công trình tâm huyết của nhà khoa học, tuy nhiên, thực tế xây dựng hồ chứa nước ở đồng bằng như Tây Nam Bộ có tính chất phức tạp hơn so với xây công trình tương tự ở vùng núi. Cụ thể, đó là kỹ thuật xây hồ trên nền đất yếu, phương thức phân phối nước, vấn đề bảo vệ môi trường…
Ông Thanh cho rằng, việc chuyển nước phục vụ cho sản xuất tại các hồ quy mô lớn cần có hệ thống trạm bơm công suất cao, làm các hệ thống cống bắc qua kênh… Khi xây dựng các công trình này ảnh hưởng đến giao thông, phát triển kinh tế, môi trường tại khu vực. Lãnh đạo viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam cho rằng với diện tích xây dựng lớn tại vùng đồng bằng ảnh hưởng giải phóng mặt bằng, sinh kế người dân sau khi di dời nên cần tính toán kỹ.
PGS Thanh cho biết, từ nay đến 2030 ngành nông nghiệp đầu tư khoảng 10.000 tỷ đồng cho các giải pháp nước ngọt khu vực Tây Nam Bộ. Theo dự báo, nhu cầu nước ngọt cho khu vực này khoảng 18 – 22 tỷ m3, có thể tăng lên 25 tỷ m3 mỗi năm. Trong khi nguồn nước sông MeKong khoảng 475 tỷ m3, về cơ bản là không thiếu nước. Tuy nhiên cần đảm bảo các giải pháp quản lý, khai thác, phân bố nguồn nước từ nơi này sang nơi khác một cách hợp lý.
Hồ chứa nước ngọt dung tích 3,85 triệu m2 nước tại huyện U Minh, Cà Mau. Ảnh: An Minh
PGS.TS Phùng Chí Sỹ, Phó chủ tịch Hội nước và môi trường TP HCM cho rằng, việc xây dựng hồ chứa nước gần các khu bảo tồn thiên nhiên cần cẩn trọng. Theo ông, Luật đa dạng sinh học, Luật lâm nghiệp quy định khu bảo tồn thiên nhiên được bảo vệ nghiêm ngặt, thậm chí vùng đệm xung quanh cũng hạn chế can thiệp của con người. Ông cho rằng, việc xây dựng hồ chứa nước ngọt là giải pháp đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt, sản xuất nhưng cần xem xét nhiều khía cạnh khác nhau để đảm bảo hài hòa lợi ích người dân, không làm tổn hại môi trường.
Tại hội thảo nhiều đại biểu đề xuất xây dựng phân tán các hồ chứa quy mô nhỏ, để giảm chi phí xây dựng, giải phóng mặt bằng và khả thi trong vấn đề vận chuyển nước.
GS.TS Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật TP HCM ghi nhận ý tưởng của nhóm tác giả đã tìm ra nguyên nhân, tính tác động và đưa ra giải pháp đối với vấn đề nước ngọt cho Tây Nam Bộ. GS Phước yêu cầu nhóm tác giả tiếp thu các ý kiến phản biện để giải pháp có cơ sở triển khai khả thi hơn.
Góc độ chuyên môn, GS Phước cho rằng, việc xây dựng hồ chứa nước quy mô lớn hay nhỏ cần có các công cụ kỹ thuật, phân tích mô hình dòng chảy để chỉ ra chỗ nào thiếu nước làm cơ sở lựa chọn xây dựng công trình phù hợp. GS Phước đề xuất cơ quan chức năng cần có chính sách thúc đẩy các giải pháp quản lý tài nguyên nước mang tầm quốc gia, quốc tế.
Từ sâm Lai Châu hữu cơ 5 tuổi được thu hái tại vườn sâm ở Sìn Hồ, Tiến sĩ Phạm Hà Thanh Tùng đã nghiên cứu chế biến thành hồng sâm dễ sử dụng và có tác dụng sinh học tốt hơn sâm tươi.
Theo Tiến sĩ Phạm Hà Thanh Tùng – Viện Nghiên cứu Sâm và Dược liệu Việt Nam, sâm Lai Châu (Panax vietnamensis var. fuscidiscus) được phát hiện từ năm 2013, đang được WFO (The world flora online) xác nhận là một thứ thực vật chính thức của sâm Việt Nam (Panax vietnamensis Ha & Grushv.).
Tiến sĩ Phạm Hà Thanh Tùng – Viện trưởng Viện nghiên cứu Sâm và Dược liệu Việt Nam báo cáo tại Hội thảo khoa học “Tiêu chuẩn chất lượng dược liệu sâm và sản phẩm chăm sóc sức khỏe từ sâm”. Ảnh: Vigh
Nhóm nghiên cứu của ông đã sử dụng hệ thống sắc ký lỏng cao áp kèm đầu dò tán xạ bay hơi (HPLC-ELSD) xác định hàm lượng trung bình hoạt chất chính MR2 trong các mẫu sâm Lai Châu. Kết quả đạt 4,24 ± 0,75%, có giá trị cao vượt trội so với quy định hiện nay của Dược điển Việt Nam. Điều này khẳng định giá trị làm thuốc đặc biệt của sâm Lai Châu.
Tuy nhiên, hiện nay sâm Lai Châu chủ yếu được sử dụng ở dạng tươi hoặc sấy khô, chưa có sản phẩm chế biến sâu. Nhận thấy tiềm năng lớn, nhóm nghiên cứu của Tiến sĩ Tùng đã tập trung phát triển công nghệ chế biến hồng sâm Việt Nam, với kỳ vọng tạo ra bước đột phá cho sâm Việt Nam, tương tự thành công của ngành sâm Hàn Quốc. Ông cho hay, hồng sâm là dạng chế biến phổ biến của sâm Hàn Quốc tuy nhiên cho đến nay các nghiên cứu chế biến Sâm Việt Nam vẫn đang dừng ở các nghiên cứu ở quy mô thí nghiệm mà chưa chưa có các nghiên cứu triển khai ứng dụng để tạo ra sản phẩm.
“Các nghiên cứu đã công bố trước đây trên sâm Việt Nam đã cho thấy quá trình chế biến thành hồng sâm giúp tăng thời gian bảo quản và cải thiện các tác dụng sinh học như tác dụng chống oxy hóa, hỗ trợ bảo vệ gan so với dạng chưa chế biến”, Tiến sĩ Tùng cho biết.
Quá trình nghiên cứu và chế biến hồng sâm Lai Châu của nhóm nghiên cứu đã phát hiện một đặc điểm độc đáo của hồng sâm Việt Nam. Theo đó, sau quá trình chế biến, các ginsenoside trong hồng sâm Việt Nam có sự biến đổi tương tự như hồng sâm Hàn Quốc, theo hướng cắt giảm bớt cấu trúc của các phân tử cồng kềnh G-Rb1, -Rd, -Rg1, để hình thành các ginsenoside nhỏ gọn, kém phân cực hơn. Điều này làm tăng cường tác dụng của các ginsenoside này, tương tự như hiệu ứng quan sát được ở hồng sâm Hàn Quốc.
Trong khi đó, các hợp chất ocotilol, đặc biệt là hoạt chất MR2 quý giá trong sâm Việt Nam, vẫn được bảo toàn nguyên vẹn sau quá trình chế biến thành hồng sâm. Nhờ đó, hồng sâm Việt Nam không chỉ mang lại những lợi ích tương tự hồng sâm Hàn Quốc mà còn giữ được những đặc tính dược lý quý giá riêng biệt của sâm Việt Nam.
Sự biến đổi các thành phần hoạt chất trong quá trình chế biến hồng sâm Lai Châu. Ảnh: Vigh
Nói về thách thức, khó khăn trong quá trình nghiên cứu, Tiến sĩ Tùng cho biết, việc chế biến Hồng sâm Việt Nam trong sản xuất không thể chỉ áp dụng một cách máy móc theo các phương pháp đã được áp dụng trên Hồng sâm Hàn Quốc mà cần các nghiên cứu để giải quyết hai vấn đề cơ bản. Thứ nhất là giảm vị đắng của sâm Việt Nam nhưng vẫn giữ nguyên được thành phần hoạt chất chính là các ginsenosid đặc biệt là thành phần chính majenosid R2. Thứ hai là tối ưu hóa quy trình chế biến để đạt được sự biến đổi tối ưu về thể chất sâm chế biến và thành phần các saponin trong sâm.
Quá trình này đòi hỏi sự tìm tòi thử nghiệm nhiều lần trong nhiều tháng để đạt kết quả tốt nhất. Ông đã phát triển một quy trình sơ chế đặc biệt để loại bỏ các tạp chất gây vị đắng gắt, chỉ giữ lại vị đắng thanh đặc trưng của hoạt chất MR2. Kết quả phân tích cho thấy hàm lượng MR2 trong hồng sâm vẫn được giữ nguyên ở mức xấp xỉ 4%, tương đương với trước khi chế biến.
Tiến sĩ Tùng (áo trắng ở giữa) và nhóm nghiên cứu tại vườn Sâm hữu cơ Thái Minh Farm tại Sìn Hồ, Lai Châu. Ảnh: Vigh
Hiện quy trình công nghệ chế biến Hồng sâm Lai Châu đã được ứng dụng tại nhà máy Thái Minh Hi-tech và được thương mại hóa bằng sản phẩm hộp Hồng sâm Lai Châu đã có mặt trên thị trường. Cũng tại lễ hội “Sâm và hương liệu, dược liệu quốc tế” tại TP HCM vừa qua, sản phẩm đã được người tiêu dùng đón nhận và có phản hồi tích cực về hương vị, cách dùng.
Khách hàng thưởng thức Hồng sâm Lai Châu. Ảnh: Vigh
Tiến sĩ Phạm Hà Thanh Tùng hiện là Viện trưởng Viện nghiên cứu Sâm và dược liệu Việt Nam, Phó trưởng phụ trách bộ môn Dược liệu – Dược học cổ truyền Đại học Phenikaa. Ông tốt nghiệp đại học và Thạc sĩ ngành Dược tại trường Đại học Dược Hà Nội. Ông hoàn thành chương trình tiến sĩ chuyên ngành Dược liệu tại khoa Dược, Trường Đại học Quốc Gia Seoul. Ông đã công bố 36 bài báo khoa học trong nước trong lĩnh vực Dược liệu. Ông cũng là chủ nhiệm và tham gia nhiều đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ các cấp.
