‘Việt Nam sẽ xây lò phản ứng hạt nhân mới phục vụ nghiên cứu, ứng dụng’

Việt Nam và Nga hợp tác triển khai Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân với lò phản ứng nghiên cứu mới công suất 10 MW, mục tiêu sản xuất dược chất phóng xạ, chiếu xạ silic tạo vật liệu bán dẫn sản xuất chip.

Thông tin được TS Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cho biết tại buổi họp báo chí thường kỳ quý II/2024 do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức chiều 4/7.

Theo ông Thành, hồi cuối tháng 6 Tổng giám đốc Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Quốc gia Liên bang Nga (Rosatom) Alexey Likhachev và Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt đã trao đổi bản ghi nhớ về kế hoạch triển khai Dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân (CNST) tại Việt Nam. Sau đó, hai bên đã thống nhất cách thức hợp tác và triển khai để xây dựng và vận hành khai thác hiệu quả dự án này.

CNST dự kiến đặt tại TP Long Khánh, Đồng Nai. Trung tâm này sẽ có lò phản ứng hạt nhân dạng bể, công suất 10 MW, sử dụng nhiên liệu độ giàu thấp do Nga chế tạo.

Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Trần Chí Thành chia sẻ tại buổi họp báo. Ảnh: TTTT

Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Trần Chí Thành chia sẻ tại buổi họp báo. Ảnh: TTTT

Ông Thành cho hay dự án đã triển khai thiết kế lò phản ứng và khảo sát địa điểm phù hợp để xây lò mới. Lò nghiên cứu mới sẽ hướng tới sản xuất dược chất phóng xạ trong điều trị và chẩn đoán ung thư. Đây là nhiệm vụ quan trọng, bởi mỗi năm có khoảng 180.000 người bị ung thư trong khi hiệu suất chữa trị trong nước hiện đạt khoảng 40% (thế giới đạt 70%).

“Hiện lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt sản xuất gần 10 loại dược chất phóng xạ, nhưng với lò mới có thể tăng công suất từ 5 đến 7 lần”, ông Thành nói.

Hiện Bộ Khoa học và Công nghệ giao Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam xây dựng các nhóm chuyên môn sâu về vật lý lò, thiết kế sử dụng kênh ngang, sản xuất đồng vị phóng xạ trên lò nghiên cứu, nghiên cứu vật liệu, chiếu xạ silic làm bán dẫn, nghiên cứu phân tích kích hoạt, bảo vệ môi trường, an toàn hạt nhân… Điều này nhằm chuẩn bị nguồn cán bộ nghiên cứu, ứng dụng khai thác hiệu quả lò nghiên cứu mới, đảm bảo an toàn, khi CNST đi vào hoạt động.

Ông Thành cho biết Viện Năng lượng nguyên tử cũng đang triển khai với một số đơn vị tại nước ngoài, trong đó có Viện Liên hiệp nghiên cứu hạt nhân Dubna (JINR) trong kế hoạch dài hạn đào tạo cán bộ.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang chủ trì phiên họp. Ảnh: TTTT

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang chủ trì phiên họp. Ảnh: TTTT

Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang nhấn mạnh chủ trương Việt Nam phát triển năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình gắn với phát triển kinh tế xã hội. Ông cho hay những kết quả ứng dụng trong ngành y học, nông nghiệp, xuất nhập khẩu hàng hóa nông sản cho thấy nhu cầu thực tế cần năng lượng nguyên tử.

“Đi đôi với xu hướng thế giới, nhiều quốc gia tái khởi động tập trung nguồn lực năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Do đó dự án cũng cần có thời gian chuẩn bị lâu dài, hướng mục tiêu đưa năng lượng nguyên tử ứng dụng vào phát triển kinh tế xã hội”, ông nói.

Dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân (CNST) được thực hiện theo Hiệp định Liên Chính phủ ký năm 2011. Dự án đã được Chính phủ Việt Nam phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2018. Đây là lần đầu tiên Việt Nam triển khai một dự án về xây dựng lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu công suất lớn.

Để hỗ trợ công tác thẩm tra, thẩm định cho Báo cáo nghiên cứu khả thi, Báo cáo phân tích an toàn và hồ sơ thiết kế, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đề nghị Tập đoàn nhà nước về năng lượng hạt nhân Rosatom tạo điều kiện để một số cán bộ Việt Nam được tham gia thực hiện thiết kế cơ sở của lò phản ứng và các tính toán, phân tích an toàn đi kèm. Rosatom cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc đào tạo cán bộ vận hành lò phản ứng nghiên cứu.

Việt Nam hiện có Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt đã vận hành 40 năm. Tiền thân của lò này là Lò phản ứng hạt nhân TRIGA Mark-2 công suất 250 kWt được Mỹ xây dựng tại Đà Lạt từ năm 1963. Trước ngày 30/4/1975 toàn bộ các thanh nhiên liệu của Lò đã được tháo dỡ để chuyển về Mỹ nên Lò không còn khả năng hoạt động. Từ năm 1982, Liên Xô (cũ) đã giúp đỡ khôi phục và mở rộng lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt. Đến ngày 20/3/1984, lò phản ứng với tên mới là Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt được đưa vào vận hành với công suất danh định là 500 kWt, gấp 2 lần so với công suất của lò TRIGA trước đây. Lò phản ứng sử dụng cho nghiên cứu khoa học, phân tích mẫu, sản xuất thuốc phóng xạ cho y tế, công nghiệp và đào tạo nhân lực.

Như Quỳnh

Nhật phát hành tiền giấy 3D chống giả đầu tiên trên thế giới

Tiền giấy thiết kế lại của Nhật Bản có sọc 3D, dấu vết đặc trưng có thể sờ thấy và in chữ số lớn hơn rất khó làm giả, phát hành hôm 3/7.

Những tờ tiền mới của Nhật Bản. Ảnh: Nippon

Những tờ tiền mới của Nhật Bản. Ảnh: Nippon

Nhật Bản phát hành tiền giấy mới lần đầu tiên sau 20 năm với 3 mệnh giá lần lượt là 10.000 yen (tương đương 62 USD), 5.000 yen, và 1.000 yen, tích hợp công nghệ hologram tiên tiến, theo Interesting Engineering. Hôm 3/7, Nhật bắt đầu lưu thông tờ tiền mới sử dụng hình ảnh hologram 3 chiều (3D) phỏng theo các nhân vật lịch sử. Vận chuyển từ trụ sở của Ngân hàng trung ương Nhật Bản với các biện pháp an ninh chặt chẽ, số tiền này được phân phối nhanh chóng tới các tổ chức tài chính và có thể đến tay người tiêu dùng thông qua ngân hàng và máy rút tiền tự động (ATM). Kazuo Ueda, thống đốc Ngân hàng trung ương Nhật Bản, nhấn mạnh vai trò của tiền giấy giữa làn sóng thanh toán điện tử ngày càng phổ biến.

Ngân hàng trung ương lên kế hoạch phân phối số tiền giấy thiết kế lại trị giá 1,6 nghìn tỷ yen vào ngày phát hành. Fukaya, thành phố ở quận Saitama gần Tokyo, kỷ niệm đợt phát hành bằng sự kiện đếm ngược. Những tờ tiền mới có hình các nhân vật góp phần định hình nền văn hóa và khoa học của Nhật Bản. Nhà giáo dục Umeko Tsuda (năm 1864 – 1929), người tiên phong ủng hộ nữ quyền, xuất hiện trên tờ 5.000 yen. Nhà vi sinh vật học Shibasaburo Kitasato (năm 1864 – 1929), cha đẻ của y học hiện đại ở Nhật Bản, được vinh danh trên tờ 1.000 yen. Với tờ 10.000 yen, nhà chức trách sử dụng hình ảnh của Eiichi Shibusawa (năm 1840 – 1931), cha đẻ của chủ nghĩa tư bản Nhật Bản.

Những tờ tiền mới áp dụng nhiều biện pháp an ninh để chống làm giả. Chúng sử dụng công nghệ hologram hiện đại như sọc 3D trên tờ 10.000 yen và 5.000 yen khiến hình ảnh thay đổi theo nhiều hướng tùy theo góc nhìn. Tờ 1.000 yen cũng có hình hologram ở góc dưới cùng bên trái khiến việc làm giả khó khăn hơn. Các cải tiến khác bao gồm chữ số to hơn dễ đọc hơn và dấu vết đặc biệt giúp người mù phân biệt mệnh giá khác nhau.

Nhật Bản dẫn đầu thế giới khi trở thành nước đầu tiên sử dụng hologram để làm ảnh chân dung chuyển động. Những cải tiến này đóng vai trò chủ chốt trong cuộc chiến chống tiền giả ở Nhật Bản. Cuối tháng 3/2025, dự kiến khoảng 7,5 tỷ tiền mới sẽ được đưa vào lưu thông.

An Khang (Theo Interesting Engineering)

Tại sao hầu hết tên lửa phóng gần xích đạo?

Phần lớn tên lửa đều phóng từ cảng vũ trụ nằm gần xích đạo để tận dụng lực từ Trái Đất giúp tăng đáng kể tốc độ và giảm lượng lớn nhiên liệu.

Tên lửa Ariane 5 phóng từ vùng Guiana thuộc Pháp chỉ cách xích đạo 500 km. Ảnh: ESA

Tên lửa Ariane 5 phóng từ vùng Guiana thuộc Pháp chỉ cách xích đạo 500 km. Ảnh: ESA

Nếu theo dõi một vụ phóng tên lửa gần đây, bất kể từ NASA, SpaceX hay Cơ quan Vũ trụ Trung Quốc, bạn sẽ nhận thấy một số điểm tương đồng về địa điểm cũng như hình dáng tên lửa. Lý do phía sau những điểm tương đồng đó liên quan tới bảo vệ an toàn cho người dân và phóng tên lửa vào không gian với ít sức lực nhất, theo IFL Science.

Đầu tiên, địa điểm phóng phải gần biển. Vài phút đầu tiên sau khi phóng rất quan trọng. Nếu tên lửa phóng thất bại, sẽ tốt hơn nếu nó rơi xuống đại dương vắng vẻ thay vì khu dân cư đông đúc. Một số cảng vũ trụ không gần biển như Baikonur ở Kazakhstan nhưng tên lửa bay theo lộ trình không ngang qua nơi người dân sinh sống.

Một yêu cầu về địa điểm khó chú ý hơn là vĩ độ của cảng vũ trụ. Trung tâm vũ trụ Kennedy của NASA tại Florida nằm ở 28 độ vĩ bắc. Cơ sở Starbase của SpaceX nằm ở 25 độ vĩ bắc. Bãi phóng vũ trụ Văn Xương nằm ở 19 độ vĩ bắc. Trung tâm ở Guiana của Cơ quan vũ trụ châu Âu (ESA) nằm ở 5 độ vĩ bắc. Lý do cho đặc điểm chung này là tên lửa dễ bay vào không gian hơn nếu có trợ lực từ Trái Đất.

Ở xích đạo, Trái Đất quay 1.650 km/h so với tâm hành tinh. Càng gần xích đạo, nhiên liệu cần dùng để bay vào không gian càng ít do có thể tận dụng tốc độ quay này. Bay vào không gian đòi hỏi tốc độ lớn. Do Trái Đất quay quanh trục, bạn có thể tăng tốc đáng kể nếu phóng ở nơi Trái Đất rộng nhất là xích đạo, theo ESA. ESA sẽ phóng tên lửa mới Ariane 6 lần đầu tiên từ Trung tâm vũ trụ Guiana tuần tới. Phóng gần xích đạo có nghĩa tên lửa sẽ bắt đầu bay ở 5% tốc độ cần thiết để lên tới quỹ đạo. Con số này có vẻ không nhiều nhưng nó có thể giảm đáng kể nhiên liệu, giúp tăng đáng kể khối lượng hàng.

Tàu vũ trụ Soyuz của Nga từng phóng từ Trung tâm vũ trụ Guiana trước khi chiến sự Nga – Ukraine nổ ra. Hiện nay, tàu Soyuz tiếp tục phóng từ Baikonur ở 45 độ vĩ bắc. Tàu Soyuz phóng từ xích đạo mang nhiều hàng hóa hơn 60% so với tàu phóng từ Kazakhstan.

Tuy nhiên, quy tắc trên cũng có ngoại lệ và không chỉ do địa chính trị. Có những cảng vũ trụ nằm xa hơn về phương bắc do không cần tăng cường tốc độ. Việc phóng gần xích đạo rất hữu ích đối với nhiều quỹ đạo nhưng không phải tất cả. Quỹ đạo cực như quỹ đạo đồng bộ Mặt Trời hoặc quỹ đạo Molniya để nghiên cứu những vĩ tuyến cao hơn, là ví dụ về quỹ đạo ngoại lệ như vậy.

An Khang (Theo IFL Science)

Chuyển dịch năng lượng hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững

Với nhu cầu năng lượng ngày một tăng cao, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế mạnh mẽ, chuyển dịch năng lượng không chỉ là một nhiệm vụ quan trọng đối với Việt Nam mà còn là yếu tố thiết yếu để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Thúc đẩy chuyển dịch năng lượng
Chiều 27/6/2024, tại Hà Nội, Diễn đàn Chuyển dịch năng lượng Việt Nam năm 2024 do Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội và Chương trình Hỗ trợ năng lượng của Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức trong khuôn khổ Hội trợ triển lãm quốc tế Công nghệ Năng lượng – Môi trường Hà Nội 2024 (ENTECH HANOI 2024).
Toàn cảnh Diễn đàn Chuyển dịch năng lượng Việt Nam năm 2024.
Diễn đàn được tổ chức nhằm phổ biến những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và xu hướng chuyển dịch năng lượng toàn cầu; trao đổi về chính sách và chương trình hỗ trợ, thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam trong giai đoạn tới. Đồng thời cung cấp thông tin về xu hướng phát triển công nghệ mới trong ngành năng lượng trên thế giới, các khuyến nghị về nghiên cứu, chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ, đặc biệt là giải pháp công nghệ cho phát triển năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng, góp phần đáp ứng tốt các cam kết tại Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc lần thứ 26 (COP26).
Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo cho biết, theo dự báo của Bộ Công Thương, sản lượng tiêu thụ điện của Việt Nam năm 2024 tăng khoảng 15%; nhu cầu điện năng sẽ tăng trưởng khoảng 8-10%/năm trong những năm tới. Bên cạnh việc triển khai các giải pháp đồng bộ, tối ưu hóa về nguồn cung, các hệ thống truyền tải, phân phối và sử dụng năng lượng hiện có, việc đầu tư, phát triển các giải pháp năng lượng mới cũng là một yêu cầu cấp thiết đối với Việt Nam. Do đó, chuyển dịch năng lượng không chỉ là một nhiệm vụ quan trọng mà còn là yếu tố thiết yếu để đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
Ông Nguyễn Mai Dương, Cục trưởng Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo phát biểu tại Diễn đàn.
Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng, giảm dần sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, trong đó phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CNĐMST) là một trong những giải pháp có tính xuyên suốt trong quá trình thực hiện. Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả năm 2010 là một bước ngoặt, định hướng tăng cường đầu tư và áp dụng các hình thức huy động nguồn lực để đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, phát triển và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Cùng với đó, Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị cũng nêu rõ quan điểm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường là quốc sách quan trọng và trách nhiệm của toàn xã hội. Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 2/10/2020 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động để cụ thể hóa các mục tiêu và giải pháp của Nghị quyết số 55-NQ/TW, Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 về Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050, đặt mục tiêu ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện. Theo đó, tỷ lệ năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn cung sẽ đạt khoảng 30-39% vào năm 2030 và thậm chí là 47% theo cam kết về chuyển đổi năng lượng công bằng với Việt Nam. Đặc biệt, ngày 11/5/2022 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 569/QĐ-TTg về Chiến lược phát triển KH,CN&ĐMST đến năm 2030 xác định phát triển công nghệ năng lượng là 1 trong 10 định hướng phát triển, ứng dụng công nghệ giai đoạn tới, trong đó “Nghiên cứu ứng dụng, làm chủ các công nghệ năng lượng mới, năng lượng tái tạo, năng lượng thông minh, công nghệ tích trữ năng lượng tiên tiến, pin nhiên liệu…”.
Các văn bản trên đã xác định rõ vai trò, trách nhiệm của ngành KH&CN trong nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ trong lĩnh vực năng lượng và chuyển dịch năng lượng. Với những văn bản chỉ đạo này, Bộ KH&CN đã xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai các Chương trình, Đề án cấp quốc gia tập trung vào ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm thiểu tác động môi trường như: Chương trình Nghiên cứu ứng dụng và phát triển công nghệ năng lượng (KC05); Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2030; Đề án “Thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam trong các ngành, lĩnh vực ưu tiên giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và nhiều nhiệm vụ khác.
Những nỗ lực này không chỉ hướng tới mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng sạch, xanh và bền vững, Việt Nam cũng đang dần khẳng định vị thế, trách nhiệm của mình trong việc phát triển năng lượng xanh, hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, hiện nay tỷ trọng năng lượng tái tạo trong ngành điện còn tương đối hạn chế. Nguyên nhân đến từ một số rào cản chính như: Tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng chưa được khai thác tối ưu do chính sách, tài chính cũng như năng lực chuyên môn; khả năng nối lưới của các dự án năng lượng và tính ổn định của hệ thống chuyển tải điện cần được cải thiện; chi phí đầu tư cao hơn mức trung bình do giá công nghệ và dịch vụ còn cao… Bên cạnh đó, mặc dù công nghệ là yếu tố đóng vai trò trung tâm trong chuyển dịch năng lượng, song trình độ công nghệ trong một số lĩnh vực thuộc ngành năng lượng chậm được nâng cao, việc nội địa hóa và hỗ trợ thị trường từ các dự án trong ngành năng lượng cho hàng hoá cơ khí chế tạo sản xuất trong nước còn hạn chế.
Định hướng phát triển KH&CN cho chuyển dịch năng lượng
Trước những tồn tại, hạn chế nêu trên, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và đại diện doanh nghiệp tham dự Diễn đàn đã cùng nhau thảo luận, chia sẻ về hiện trạng và định hướng phát triển KH,CN&ĐMST cho chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam, xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu và những kinh nghiệm trên thế giới. Đồng thời, đại diện một số doanh nghiệp cũng chia sẻ việc áp dụng thành công, hiệu quả mô hình chuyển dịch năng lượng trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tại sự kiện, ông Fabian Hartjes, Bí thư thứ hai phụ trách Kinh tế và Ngoại giao Khí hậu, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam nhấn mạnh, phía Đức sẵn sàng hỗ trợ và sẽ là đối tác tin cậy của Việt Nam để đạt được mục tiêu chuyển dịch năng lượng. Thời gian tới, hai bên sẽ thúc đẩy hợp tác, trong đó vai trò của các doanh nghiệp công nghệ năng lượng là quan trọng để góp phần giúp các đối tác Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ông Fabian Hartjes, Bí thư thứ hai phụ trách Kinh tế và Ngoại giao Khí hậu, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam chia sẻ tại Diễn đàn.
Ông Philipp Munzinger, Giám đốc GIZ tại Việt Nam đã đưa ra dự báo, điện mặt trời và gió dự kiến sẽ chiếm phần lớn trong các nguồn bổ sung công suất điện trong bối cảnh chi phí phát điện và giá điện phát từ các nguồn tái tạo ngày càng cạnh tranh hơn. Ông Philipp Munzinger cũng khẳng định, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo đã và đang là động lực quan trọng cho chuyển dịch năng lượng.
Chia sẻ về giải pháp hỗ trợ chuyển dịch năng lượng, ông Nguyễn Sĩ Đăng, Phó Vụ trưởng Vụ Thẩm định và Giám định công nghệ cho rằng, cần ưu tiên hỗ trợ các dự án nghiên cứu và phát triển công nghệ năng lượng tái tạo; thúc đẩy chuyển giao công nghệ, nội địa hóa sản xuất thiết bị ngành công nghiệp năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, điện mặt trời, thủy điện, khí hóa lỏng tại Việt Nam. Cùng với đó cần xem xét phát triển điện hạt nhân là một biện pháp trong chuyển dịch năng lượng; thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ năng lượng sạch và hiệu quả bao gồm công nghệ lưu trữ năng lượng và lưới điện thông minh; áp dụng các chính sách thuế, trợ giá và các cơ chế khuyến khích khác để thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, các dạng năng lượng sạch khác; đẩy mạnh hợp tác quốc tế để chia sẻ kiến thức, công nghệ và kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo; khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực năng lượng tái tạo…
Theo các chuyên gia, có bốn yếu tố cốt lõi để chuyển dịch năng lượng thành công đó là: công nghệ, nền kinh tế cạnh tranh, mở cửa thị trường và chính sách hỗ trợ về KH&CN. Nhấn mạnh tới vấn đề công nghệ, ông Nguyễn Đức Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo cho rằng, đổi mới sáng tạo là động lực của chuyển dịch năng lượng, đổi mới sáng tạo diễn ra không ngừng bên cạnh việc phát triển công nghệ lõi. Do đó, chính sách phát triển KH&CN thông qua các chương trình, dự án về nghiên cứu và phát triển, làm sao có chính sách đổi mới sáng tạo để góp phần thúc đẩy đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp nhất là trong lĩnh vực năng lượng.
Chia sẻ về hợp tác giữa hai bên thời gian qua, bà Vũ Chi Mai, Giám đốc Dự án CASE thuộc GIZ cho biết, kể từ khi phối hợp triển khai năm 2018, Dự án đã góp phần giúp Việt Nam đạt nhiều dấu mốc quan trọng về năng lượng. Thời gian tới, Dự án CASE sẽ đồng hành cùng Bộ KH&CN, đi vào các trọng tâm chính để giúp xu hướng nắm bắt công nghệ ở Việt Nam tăng lên, qua đó giúp năng lực tiếp nhận thông tin, quản lý dự án và tham gia vào chuỗi dự án sản xuất linh kiện, phụ kiện điện gió, điện mặt trời. Việt Nam cần chủ động nguồn nhân lực để vận hành và phát triển sản xuất. Trong khuôn khổ dự án, phía GIZ sẽ cùng nhìn lại thế mạnh của Việt Nam trong chuỗi giá trị điện gió, điện mặt trời để tăng tỷ lệ nội địa hóa, cùng với rà soát năng lực để lên lộ trình công nghệ giúp Việt Nam đạt được giá trị nội địa hóa tốt nhất trong chuỗi cung ứng toàn cầu về điện gió, điện mặt trời.
Phiên tọa đàm: Doanh nghiệp Việt Nam và Chuyển dịch năng lượng diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn.
Tại Diễn đàn, đại diện một số doanh nghiệp có mặt tại Diễn đàn cũng chia sẻ việc áp dụng thành công, hiệu quả mô hình chuyển dịch năng lượng trong hoạt động sản xuất kinh doanh; vai trò và định hướng của các doanh nghiệp trong chuyển đổi xanh, phát triển năng lượng tái tạo, kinh nghiệm hợp tác và chuyển giao công nghệ, cùng các đề xuất chính sách thúc đẩy phát triển KH&CN nhằm thúc đẩy chuyển dịch năng lượng thành công ở Việt Nam.

 

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN, Cục Phát triển công nghệ và Đổi mới sáng tạo

4 cán bộ Công đoàn Bộ KH&CN được tuyên dương, khen thưởng

Công đoàn Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) có 4 cán bộ được nhận Quyết định tuyên dương, khen thưởng cán bộ công đoàn tiểu biểu giai đoạn 2018-2023 nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập Công đoàn Viên chức Việt Nam.

Theo đó, 4 công đoàn tiêu biểu gồm: đồng chí Ngô Thị Ngọc Hà, nguyên Phó Chủ tịch Công đoàn Bộ, Chủ tịch Công đoàn Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng; đồng chí Đỗ Xuân Ngọc, Phó Chủ tịch Thường trực Công đoàn Bộ KH&CN; đồng chí Trần Thị Thu Hà, Chủ tịch Công đoàn Công ty cổ phần FPT; đồng chí Trần Mạnh Thắng, Chủ tịch Công đoàn Trung tâm chiếu xạ Hà Nội.
Phát biểu tại buổi lễ, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Chủ tịch Công đoàn Viên chức Việt Nam cho biết: Trong 30 năm qua, các cấp công đoàn đã làm tốt nhiệm vụ đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động; động viên, khích lệ đoàn viên hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, đóng góp quan trọng vào kết quả chung của từng cơ quan, đơn vị và thành tựu của đất nước. Công đoàn Viên chức Việt Nam trong quá trình phát triển đã có những đóng góp đặc thù và quan trọng cho sự lớn mạnh và phát triển của Công đoàn Việt Nam, thông qua việc vận động đoàn viên tham gia xây dựng các chủ trương, chính sách, nghiên cứu khoa học về công nhân, công đoàn; tham gia truyền thông về tổ chức; tổ chức các hoạt động kiểm tra, giám sát, thực thi chính sách, pháp luật.
Ông Nguyễn Đình Khang, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, mỗi cán bộ, đoàn viên trong hệ thống Công đoàn Viên chức Việt Nam cần nhận rõ thời cơ và thách thức, không ngừng nỗ lực, tiếp tục đóng góp xứng đáng vào sự lớn mạnh, phát triển của Công đoàn Viên chức Việt Nam. Ông Nguyễn Đình Khang bày tỏ hy vọng, với tiềm năng to lớn, Công đoàn Viên chức Việt Nam sẽ tiếp tục vươn lên, đoàn kết, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn thử thách trong bối cảnh mới, đưa phong trào cán bộ, công chức, viên chức và hoạt động công đoàn ngày càng phát triển, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng giai cấp công nhân, đội ngũ trí thức và tổ chức Công đoàn vững mạnh.
Cũng tại buổi Lễ, Ban tổ chức đã tuyên dương 100 cán bộ công đoàn tiêu biểu giai đoạn 2018 – 2023.
Một số hình ảnh tại buổi Lễ:
Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân và các đồng chí Lãnh đạo các ban, bộ, ngành đoàn thể trung ương, Tổng Liên đoàn, các đồng chí Lãnh đạo Công đoàn Viên chức Việt Nam chụp ảnh với 100 cán bộ công đoàn tiêu biểu.
Đồng chí Nguyễn Hoàng Giang, Thứ trưởng Bộ KH&CN tham dự Lễ kỷ niệm.
Đoàn đại biểu Công đoàn Bộ KH&CN tham dự Lễ kỷ niệm.
Cán bộ công đoàn tiêu biểu của Bộ KH&CN:

Nguồn: Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông KH&CN

Đồng hồ nguyên tử chính xác nhất thế giới

Đồng hồ nguyên tử của viện JILA có thể chỉ lệch một giây sau 30 tỷ năm nhờ khả năng tính giờ cực chính xác.

Mạng quang học được dùng để đo ánh sáng phản chiếu từ nguyên tử. Ảnh: K. Palubicki/NIST

Mạng quang học được dùng để đo ánh sáng phản chiếu từ nguyên tử. Ảnh: K. Palubicki/NIST

Các nhà khoa học ở viện nghiên cứu JILA của Mỹ phát triển một loại đồng hồ nguyên tử quang học mới chính xác đến mức có thể đo những tác động nhỏ nhất, theo dự đoán từ thuyết tương đối tổng quát của Einstein. Đồng hồ này có thể giúp định nghĩa một giây chính xác hơn, dẫn tới phát hiện những mỏ khoáng sản mới dưới lòng đất, Interesting Engineering hôm 2/7 đưa tin.

Đồng hồ nguyên tử thường sử dụng vi sóng để xác định độ dài của một giây. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy chiếu ánh sáng khả kiến vào nguyên tử có thể giúp đếm giây chính xác hơn do sóng ánh sáng có tần số cao hơn. Đồng hồ nguyên tử quang học có thể lệch một giây sau 30 tỷ năm so với đồng hồ sử dụng vi sóng. Tuy nhiên, để đạt độ chính xác này, đồng hồ cần đo được phần cực nhỏ của một giây.

Thay vì dùng chùm ánh sáng khả kiến, nhóm nghiên cứu ở JILA sử dụng mạng lưới ánh sáng gọi là mạng quang học để đo hàng chục nghìn nguyên tử cùng lúc. Cách này cung cấp cho đồng hồ nguyên tử nhiều dữ liệu hơn để đo chính xác một giây. Dù phương pháp mạng quang học từng được sử dụng trước đây, các nhà nghiên cứu JILA thực hiện phép đo theo cách tương đối mới, góp phần giảm hai nguồn lỗi là laser đo nguyên tử và tác động của nguyên tử đâm vào nhau khi chúng bị nén chặt.

Theo thuyết tương đối tổng quát của Einstein, lực hấp dẫn ảnh hưởng tới thời gian. Trường hấp dẫn mạnh làm chậm dòng thời gian. Đồng hồ do JILA phát triển đủ nhạy để đo tác động của lực hấp dẫn tới việc tính giờ ở cấp dưới milimet.

Máy tính lượng tử dựa vào các đặc điểm của nguyên tử và phân tử để tiến hành phép tính phức tạp. Do đồng hồ JILA có thể đo chính xác, nhóm nghiên cứu lên kế hoạch sử dụng nó trong lĩnh vực vi mô, nơi thuyết tương đối tổng quát giao cắt với cơ học lượng tử, để đo thay đổi trong dòng thời gian do ảnh hưởng của lực hấp dẫn. Đồng thời, độ chính xác của đồng hồ có thể giúp nhà khoa học tính giờ qua khoảng cách cực lớn trong không gian. “Nếu chúng ta muốn hạ cánh tàu vũ trụ trên sao Hỏa một cách chuẩn xác, chúng ta cần đồng hồ chính xác gấp nhiều lần so với hệ thống GPS”, Jun Ye, nhà vật lý ở JILA, cho biết.

JILA là viện liên kết giữa Viện tiêu chuẩn và công nghệ quốc gia Mỹ (NIST) và Đại học Colorado Boulder. Nhóm nghiên cứu sẽ công bố phát hiện trên tạp chí Physical Review Letters.

An Khang (Theo Interesting Engineering)

‘Tiến sĩ giá đỗ’ bày cách biến tài sản trí tuệ thành tiền

Từ 30.000 đồng một cân đỗ xanh, nhà khoa học tìm cách nghiên cứu thiết bị làm giá sạch, mang về doanh thu hàng trăm tỷ đồng.

Thông tin được TS Đỗ Ngọc Chung, Công ty TNHH Giải pháp năng lượng toàn diện, chia sẻ tại hội nghị “Kết nối chủ thể quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng IPPlatform với các chủ thể của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo khu vực miền Bắc”, do Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức hôm 3/7.

TS Chung (44 tuổi) cho hay kết quả khoa học chỉ thực sự có ý nghĩa, giá trị khi được đưa vào ứng dụng và thị trường chấp nhận. Tuy nhiên không nhiều người biết cách để biến tài sản trí tuệ thành sản phẩm, tạo thành tiền cho tác giả và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Được biết đến là một startup thành công với nhiều sản phẩm hữu ích, anh Chung chia sẻ kinh nghiệm thực tế về hành trình nâng tầm giá trị cây giá đỗ thu lợi nhuận hàng trăm tỷ đồng.

Ý tưởng sáng tạo thiết bị trồng giá đỗ được bắt đầu từ những năm 2013 với mong muốn sản xuất giá sạch và loại bỏ việc sử dụng hóa chất. Khác với thiết bị làm rau giá trên thị trường, sản phẩm của TS Chung hoàn toàn tự động và không dùng điện. Thiết bị cũng được thiết kế có không khí đối lưu tốt tăng nồng độ oxy, giải phóng CO2 và nhiệt độ nhanh hơn, cho ra rau giá sạch, ngon ngọt hơn.

Ban đầu khi mang thiết bị ủ giá sạch đi gọi vốn đều bị “lắc đầu” do nghiên cứu nhỏ bé không đầu tư. Để thỏa sức với những thử nghiệm nghiên cứu mới, nhà khoa học trẻ sáng lập công ty theo đuổi hướng kinh doanh sản xuất thiết bị làm giá cho hộ gia đình. Chỉ sau 3 năm, công ty có doanh thu vài chục tỷ đồng.

Tiến sĩ giá đỗ bày cách biến tài sản trí tuệ thành tiền

Thiết bị làm giá đỗ sạch của TS Đỗ Ngọc Chung. Ảnh: NVCC

Anh tìm mọi cách đưa sản phẩm ra thị trường thông qua cải tiến quy mô thiết bị, tự mang sản phẩm nghiên cứu đi tiếp thị. “Nếu không dựa vào công nghệ, không đổi mới sáng tạo, khi sản phẩm bão hòa trên thị trường, doanh nghiệp sẽ chết”, anh nói. Đây là lý do, TS Chung tiếp tục nghiên cứu đưa ra sản phẩm mới như kim chi giá, trà vỏ đỗ xanh hay kombucha, đều được tận dụng từ chính nguồn nguyên liệu giá đỗ sạch. Việc tạo sản phẩm có giá trị hơn và chạm nhu cầu khách hàng giúp tăng giá trị hàng hóa theo cấp số nhân, đem lại lợi nhuận tiền tỷ.

Hiện công nghệ cùng các bằng sở hữu trí tuệ của TS Chung đã có trên nền tảng IPPlatform (nền tảng dữ liệu và dịch vụ sở hữu công nghiệp). Anh cho hay “thiết bị ngay khi ra thị trường đã có 5 đơn vị làm nhái”, do đó anh khuyến nghị cần đăng ký bảo hộ nhằm “tự bảo vệ mình”. “Tiến sĩ giá đỗ” cũng gợi ý cần đăng ký sở hữu trí tuệ ngay khi có ý tưởng, phân tích tiềm năng thị trường, để tạo tiền đề cho thử nghiệm và đưa sản phẩm thương mại hóa. Bên cạnh đó cần kết nối các đơn vị triển khai và linh hoạt mô hình tiếp thị sản phẩm.

Tại hội nghị, các chuyên gia, nhà khoa học từ Viện nghiên cứu, trường đại học cũng chia sẻ kinh nghiệm trong nhận dạng tài sản trí tuệ phục vụ hoạt động khởi nghiệp. Hoạt động hỗ trợ ươm tạo và đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển giao tri thức, công nghệ sản phẩm khoa học cũng được nêu.

Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ Tạ Quang Minh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Kim Bách

Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ Tạ Quang Minh phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Kim Bách

Ghi nhận các ý kiến đóng góp, TS Tạ Quang Minh, Viện trưởng Viện Khoa học sở hữu trí trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết hội nghị đã kết nối chủ thể quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng IPPlatform với các vườn ươm, trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, doanh nghiệp, các đầu tư thuộc hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Bên cạnh đó tiếp nhận yêu cầu tư vấn khởi nghiệp, bảo hộ tài sản trí tuệ.

TS Minh cho hay IPPlatform cung cấp các thông tin liên quan đối tượng sở hữu trí tuệ đang nộp đơn đăng ký và bảo hộ tại Việt Nam. Qua đó giúp kết nối nhằm đưa tài sản trí tuệ vào hoạt động doanh nghiệp. Ông đánh giá cao các ý kiến tại hội thảo, nhấn mạnh việc kết nối các chủ thể quyền sở hữu trí tuệ với các doanh nghiệp, vườn ươm sẽ giúp khai thác tốt nhất tài sản trí tuệ, thúc đẩy thương mại hóa, định giá tài sản trí tuệ.

Như Quỳnh

Những sản phẩm nông nghiệp Hà Tĩnh tăng giá trị nhờ khoa học công nghệ

Ứng dụng công nghệ trong trồng lan hồ điệp, sâm bố chính hay nuôi tôm công nghệ cao giúp tăng giá trị sản phẩm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.

Báo cáo của Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh tại buổi làm việc hôm 28/6 dẫn nhiều kết quả cho thấy nhiều sản phẩm chủ lực của địa phương nâng cao năng suất, chất lượng nhờ ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới, góp phần tăng giá trị, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.

Thông qua các nhiệm vụ nghiên cứu giúp từng bước làm chủ được công nghệ chọn tạo các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt thích ứng rộng vào sản xuất.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh, nhiều mô hình sản xuất lan hồ điệp, sâm bố chính (hay còn gọi là sâm báo, sâm thổ hào), ứng dụng công nghệ cao cho năng suất tốt. Tại các hộ nuôi tôm càng xanh cũng ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, bể xi măng, ao bạt… mang lại hiệu quả kinh tế.

Thứ trưởng Trần Hồng Thái cùng đoàn công tác tham quan mô hình nông nghiệp công nghệ cao sản xuất Lan Hồ điệp tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà ngày 28/6. Ảnh:TTTT

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái (thứ tư từ phải qua) cùng đoàn công tác tham quan mô hình nông nghiệp công nghệ cao sản xuất lan hồ điệp tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh, ngày 28/6. Ảnh:TTTT

Lan hồ điệp

Mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ sản xuất hoa lan hồ điệp thuộc Chương trình hỗ trợ ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2025 của Chính phủ.

Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh cho biết, dự án trồng lan hồ điệp có diện tích 2.500 m2 tại xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà, do Công ty TNHH Trí Đức Hà Tĩnh thực hiện từ cuối năm 2022. Mô hình được đầu tư công nghệ tự động hóa trong sản xuất, trong đó có thiết bị tự động đo (bằng cảm biến) và điều chỉnh ánh sáng, độ ẩm không khí, độ ẩm giá thể theo thông số tiêu chuẩn kỹ thuật. Quy mô đầu tư nhà giàn, công nghệ ban đầu là hơn 7,5 tỷ đồng (chưa tính chi phí sản xuất và giống).

Nhờ ứng dụng công nghệ, trong vụ sản xuất đầu tiên năm 2023, có hơn 60.000 cây lan hồ điệp phát triển tốt, tỷ lệ nảy ngồng đạt 100%, trong đó hơn 97% ngồng hoa đạt chất lượng loại 1 đã cho ra nụ, trổ bông. Lợi nhuận ước tính đạt trên 3 tỷ đồng.

Cây sâm bố chính

Dự án Ứng dụng khoa học công nghệ trong mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính (Hibiscus sagittifolius Kurz) tại huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh do Công ty TNHH Bio Green STC chủ trì thực hiện. Dự án trồng thử nghiệm cây sâm bố chính triển khai từ đầu năm 2024 với diện tích 1 ha, hướng mục tiêu tạo tiền đề để mở rộng diện tích, thay thế các loại cây trồng kém hiệu quả ở địa phương.

Dự án đã xây dựng mô hình ươm cây giống, trồng, chăm sóc cây sâm bố chính tại Hà Tĩnh, đặc biệt được triển khai trên diện tích đất cát bạc màu. Công nghệ được áp dụng là quy trình trồng trọt theo tiêu chí GAP – quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt.

Theo thông tin thuyết minh dự án, sau 5 tháng, hiện cây sâm bố chính phát triển tốt, phù hợp với điều kiện địa phương. Dự kiến năng suất đạt 5 tấn/ha, lợi nhuận bước đầu đạt trên 500 triệu đồng.

Thứ trưởng Trần Hồng Thái (bên phải) cùng đoàn công tác kiểm tra tại mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính. Ảnh: TTTT

Thứ trưởng Trần Hồng Thái (bên phải) cùng đoàn công tác kiểm tra tại mô hình trồng thử nghiệm cây sâm bố chính tại huyện Thạch Hà. Ảnh: TTTT

Nuôi tôm thâm canh công nghệ cao

Trước đây việc nuôi tôm thâm canh công nghệ cao chỉ áp dụng tại các vùng nuôi trên cát, có điều kiện thuận lợi như huyện Cẩm Xuyên, Nghi Xuân. Hiện nay tại các huyện Lộc Hà, Kỳ Anh, Can Lộc đã chú trọng áp dụng công nghệ mới để tăng cao hiệu quả nuôi trồng. Một số mô hình được áp dụng như nuôi trong bể tròn nổi, nuôi trong nhà, nuôi thâm canh 2 giai đoạn, 3 giai đoạn tuần hoàn, nuôi an toàn sinh học theo quy trình VietGAP.

Trong đó mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật kể đến là nuôi tôm công nghệ cao 3 giai đoạn. Mô hình này gồm 1 giai đoạn ương dưỡng, 2 giai đoạn nuôi. Hệ thống ao nuôi được thiết kế 3 ao (gồm ao ươm, ao nuôi giai đoạn 1 và ao nuôi giai đoạn 2) với diện tích 1.500 – 1.800 m2/ao, hình tròn hoặc vuông bằng khung sắt mạ kẽm để chống gỉ, lót bạt HDPE xung quanh. Người nuôi áp dụng công nghệ vi sinh, diệt khuẩn và tảo để làm sạch môi trường ao nuôi. Ngoài ra, công nghệ lọc nước tuần hoàn (RAS), kỹ thuật nuôi tôm hiện đại cũng được hộ dân sử dụng.

Theo số liệu từ Chi cục Thủy sản Hà Tĩnh, tính đến tháng 12/2023, tỉnh có gần 630 ha nuôi tôm thâm canh công nghệ cao (tăng gần 30 ha so với năm 2021), có 40 hộ/cơ sở nuôi có bể ương gièo (có mái che trong nhà) với số lượng 320 bể, thể tích trên 90.000m3 đáp ứng điều kiện cho nuôi tôm thâm canh 3 giai đoạn.

Nhờ ứng dụng công nghệ, tôm nuôi ít dịch bệnh, lớn nhanh cho năng suất vượt trội đạt 10-20 tấn/ha/vụ trong ao đất, 20-30 tấn/ha/vụ trên cát hoặc bể tròn nổi, bể vuông có mái che.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái đánh giá, có nhiều yếu tố tổng hợp đã góp phần mang lại thành tựu cho tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, xã hội trên địa bàn tỉnh trong thời gian gần đây, trong đó “quan trọng nhất là sự thay đổi tư duy, tầm nhìn của các cấp Lãnh đạo tỉnh trong việc đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực chính của tăng trưởng kinh tế”, ông nói. Các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ của Hà Tĩnh, “góp phần thực hiện việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng”.
Huyền Anh

Nhà khoa học Hàn Quốc hiến kế giúp Việt Nam phát triển bán dẫn, AI

15 chuyên gia, nhà khoa học của Hàn Quốc hiến kế giúp Việt Nam phát triển lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo khi tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Ngày 1/7, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Hàn Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và có buổi làm việc với các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc trong lĩnh vực bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

TS Chang Joon-Yeon, Phó chủ tịch Viện Khoa học và công nghệ Hàn Quốc (KIST), cho biết từ năm 1978, Chủ tịch Tập đoàn Samsung khi đó đã tới Viện KIST để tìm hiểu việc đầu tư vào công nghệ bán dẫn. Chính phủ Hàn Quốc rất quan tâm đến lĩnh vực này và đã đầu tư vào Trung tâm nghiên cứu về bán dẫn.

“Việc đào tạo các chuyên gia, nhà khoa học rất quan trọng. Nếu không có ý chí của Chính phủ và các nhà đầu tư đặt quyết tâm vào lĩnh vực này thì không thể có được thành công về bán dẫn”, ông Chang nói.

GS Lim Jung-Wook, Trưởng khoa Công nghệ thông tin, Viện Nghiên cứu điện tử viễn thông (ETRI), cho rằng Việt Nam có lợi thế nguồn nhân lực ưu tú. Để thúc đẩy phát triển ngành bán dẫn, cần rất nhiều thời gian đầu tư, đặc biệt là đào tạo nguồn nhân lực ưu tú. Ông Lim và nhiều nhà khoa học cùng băn khoăn về kế hoạch đào tạo và sử dụng nguồn chất xám từ sinh viên được đào tạo về bán dẫn của Việt Nam.

Giáo sư Jeong Moon-seok, Đại học Hanyang, thì cảnh báo nguy cơ nhiều quốc gia đang cố gắng hút nguồn nhân lực bán dẫn của nhau bằng nhiều chính sách hấp dẫn.

Các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc phát biểu tại cuộc ăn trưa làm việc với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: Nhật Bắc

Các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc phát biểu tại buổi ăn trưa làm việc với Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: Nhật Bắc

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho rằng việc hợp tác với KIST và rộng hơn với Hàn Quốc trong lĩnh vực AI phụ thuộc rất nhiều vào thế mạnh và lĩnh vực nghiên cứu của mỗi bên. Viện KIST có nhiều kinh nghiệm trong phát triển các công nghệ AI và một số công nghệ đã được Chính phủ và doanh nghiệp Hàn Quốc sử dụng, như Viện nghiên cứu về AI và Robot.

Những lĩnh vực hai bên có tiềm năng hợp tác bao gồm các công nghệ AI trong thị giác máy tính và đồ họa máy tính; Các công nghệ AI trong y tế và công nghệ y sinh học; AI cho nhà máy thông minh; AI cho chính phủ điện tử, đô thị thông minh; AI trong lĩnh vực chip bán dẫn…

Bộ trưởng Đạt cho biết, theo Hiệp định của hai Chính phủ, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc VKIST đã xây dựng và vận hành, bắt đầu giải quyết được nhiều bài toán của doanh nghiệp ở Việt Nam. VKIST sẽ đóng vai cầu nối trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển ngành bán dẫn giữa Việt Nam với các đối tác Hàn Quốc nói chung và với Viện KIST nói riêng.

Trong thời gian tới, thừa hưởng những kết quả đạt được của dự án VKIST giai đoạn 1, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ chỉ đạo Viện VKIST tập trung nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực bán dẫn. Các lĩnh vực được ưu tiên nghiên cứu gồm các chip mô phỏng não người có hiệu năng cao, mạng nơ ron nhân tạo dựa trên khoa học thần kinh, tính toán lượng tử quy mô lớn và kết nối bảo mật, điện tử học spin, các công nghệ linh kiện quang tử tốc độ cao. “Đây cũng là thế mạnh của Hàn Quốc và cũng là lĩnh vực có nhiều tiềm năng hợp tác của hai nước”, Bộ trưởng Đạt nói.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tại cuộc ăn trưa, tọa đàm.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tại cuộc ăn trưa, tọa đàm. Ảnh: Nhật Bắc

Trả lời GS Lim Jung-Wook, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ nói lĩnh vực bán dẫn cạnh tranh khốc liệt, trong đó việc dẫn đầu ngành đòi hỏi phải có thời gian và chiến lược đáng kể. Hiện nay, ngành công nghiệp bán dẫn đang ở thời điểm cần có bước nhảy vọt về công nghệ mới. Vì vậy, việc đảm bảo các công nghệ mới thông qua R&D (sáng tạo để tạo ra kiến thức, công nghệ, sản phẩm mới hoặc cải tiến các sản phẩm hiện có) là vô cùng quan trọng ở Việt Nam.

“Tôi hiểu rằng Việt Nam có rất nhiều cá nhân tài năng và điều quan trọng là nuôi dưỡng những tài năng này và giúp họ phát triển thành chuyên gia bán dẫn. Nếu có kế hoạch dài hạn quốc gia liên quan đến vấn đề này, xin GS Lim giới thiệu cho tôi”, Bộ trưởng Đạt đề nghị.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Thủ tướng đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông xây dựng xây dựng chiến lược về bán dẫn. Cách đây 4 năm Bộ Khoa học và Công nghệ đã hoàn thiện chiến lược về AI. “Đường đi vạch ra tương đối rõ, có tầm nhìn, mục tiêu, quan điểm rõ ràng. Chúng tôi đang tập trung cơ chế chính sách để thu hút bán dẫn và AI, với những chính sách ưu đãi nhất hiện nay để hấp dẫn và cạnh tranh hơn nữa với các nhà đầu tư”, ông Dũng thông tin.

Theo ông, trong vài ngày tới Chính phủ sẽ xem xét phê chuẩn về đề án đào tạo nhân lực bán dẫn. Trong số 50.000 nhân lực từ nay tới năm 2030, có 15.000 người trong lĩnh vực thiết kế và 35.000 cho các ngành khác, trong đó có 5.000 kỹ sư cho AI. Việt Nam có 30 trường đại học và đang có kế hoạch đào tạo nâng cấp 1.300 giảng viên để đào tạo 50.000 nhân lực bán dẫn.

“Tôi đề nghị các doanh nghiệp, trường đại học Hàn Quốc hỗ trợ các suất học bổng để chúng tôi gửi sinh viên sang đào tạo, hiện thực hóa nguồn nhân lực chất lượng cao”, Bộ trưởng Dũng nói.

Các nhà khoa học Hàn Quốc trong cuộc ăn trưa tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Bộ trưởng Việt Nam. Ảnh: Nhật Bắc

Các nhà khoa học Hàn Quốc trong cuộc ăn trưa tọa đàm với Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Bộ trưởng Việt Nam. Ảnh: Nhật Bắc

Ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch, Tổng giám đốc Viettel, mong muốn được hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn và AI với các doanh nghiệp Hàn Quốc. Ông nói Viettel có đủ tiềm lực, có cơ chế chính sách hỗ trợ từ phía Chính phủ, có khả năng nghiên cứu sản xuất chip; có nguồn lực hệ sinh thái về công nghiệp công nghệ cao, công nghệ số; có khách hàng lớn chính là người dân Việt Nam và 10 quốc gia đã đầu tư; có hệ thống dữ liệu hạ tầng số; năng lực tài chính mạnh.

Theo ông Thắng, Viettel đã hợp tác với các tập đoàn Samsung, Hanwha, SK… nhưng “vẫn chưa tương xứng với quy mô hiện nay”. Do đó, Viettel mong muốn được đón các nhà khoa học, chuyên gia Hàn Quốc làm việc và trao đổi cụ thể, nhất là có thêm hợp tác về y tế, giáo dục với các tập đoàn Hàn Quốc.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cảm ơn các ý kiến tâm huyết của các đại biểu; đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học Hàn Quốc tiếp tục đóng góp ý kiến giúp Việt Nam xây dựng chiến lược, cơ chế chính sách ưu đãi đủ sức cạnh tranh, thu hút đầu tư và nguồn nhân lực; phát triển hạ tầng ngành bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Ông khẳng định phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo là yêu cầu khách quan, xu thế chung của thế giới. Cùng với thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, Việt Nam xác định phải tập trung phát triển các ngành mang lại giá trị cao, nhất là các ngành mới nổi như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Thủ tướng Phạm Minh Chính trò chuyện với các nhà khoa học Hàn Quốc. Ảnh: Nhật Bắc

Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi thông tin với các nhà khoa học Hàn Quốc. Ảnh: Nhật Bắc

Nhấn mạnh đến chủ trương và quyết tâm của Chính phủ trong việc phát triển bán dẫn và AI, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách và đề án trong lĩnh vực này. Đại dịch Covid-19 đã cho thấy lỗ hổng y tế của các nước, đòi hỏi phát triển trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn trong lĩnh vực y tế.

“Trong cuộc làm việc với lãnh đạo Hàn Quốc vào ngày mai, chúng tôi sẽ đề xuất hợp tác liên Chính phủ trong hai ngành quan trọng này, dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến của Hàn Quốc”, Thủ tướng nói.

Ngành công nghiệp bán dẫn của Hàn Quốc đóng vai trò quan trọng trong phát triển nền kinh tế thứ 12 thế giới, với mức đóng góp 8% GDP quốc gia và đạt doanh thu 129 tỷ USD xuất khẩu, Hàn Quốc đã trải qua những bước phát triển lâu dài từ cách đây hơn 50 năm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng phu nhân thăm chính thức Hàn Quốc từ 30/6 đến 3/7 theo lời mời của Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo và phu nhân.

Hoàng Thùy

Việt Nam – Hàn Quốc hợp tác phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp

Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng Bộ Doanh nghiệp vừa & nhỏ và Khởi nghiệp Hàn Quốc (MSS) ký bản ghi nhớ hợp tác phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, chiều 2/7.

Bản ghi nhớ gồm 10 điều khoản về hợp tác nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực và các lĩnh vực liên quan khác. Hai bên sẽ hợp tác trao đổi thông tin, tổ chức hội thảo, hội nghị, triển lãm, nghiên cứu chung và đào tạo nguồn nhân lực.

Theo ghi nhớ này, hai Bộ sẽ tạo điều kiện để đào tạo, hướng dẫn nhân viên trẻ của các bên về công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới; trao đổi thông tin về các phương pháp, tài liệu nghiên cứu, xuất bản phẩm, tư liệu giảng dạy, tài liệu tham khảo liên quan đến công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới.

Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam cùng với MSS sẽ thúc đẩy K-Tech cho việc trao đổi và đào tạo nguồn nhân lực; trao đổi doanh nhân, nhà nghiên cứu, giảng viên, sinh viên và chuyên gia cho hệ sinh thái khởi nghiệp của cả hai bên. Các sự kiện song phương về công nghệ và sáng tạo sẽ được tổ chức, cùng nhau thiết lập cơ sở hạ tầng, hỗ trợ đầu tư và kết nối trung tâm sáng tạo, giúp đỡ các startup.

“Việc ký kết bản ghi nhớ hợp tác giữa Bộ Khoa học và Công nghệ và MSS là một bước tiến quan trọng nâng cao hợp tác, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp và trao đổi nguồn nhân lực giữa hai nước”, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho hay.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck Soo chứng kiến lễ trao Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển và trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bộ Doanh nghiệp nhỏ và vừa và khởi nghiệp Hàn Quốc. Ảnh: Nhật Bắc

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck Soo chứng kiến lễ trao Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển và trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và MSS. Ảnh: Nhật Bắc

Trước đó hồi tháng 6/2023, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-Yeol, Bộ Khoa học và Công nghệ và MSS đã ký Ý định thư về hợp tác thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp và trao đổi nguồn nhân lực. 4 tháng sau, MSS ra mắt Trung tâm Khởi nghiệp Hàn Quốc (K-Startup Center – KSC) tại Hà Nội. Hai bên đã có nhiều hoạt động hợp tác kết nối hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Trong bối cảnh Việt Nam và Hàn Quốc tăng cường hợp tác sâu rộng quan hệ “Đối tác chiến lược toàn diện”, Bộ Khoa học và Công nghệ (đầu mối là Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học công nghệ) đã trao đổi với MSS (đầu mối là Youth Policy Division) về việc ký Bản ghi nhớ về hợp tác phát triển và trao đổi hệ sinh thái khởi nghiệp.

Gần đây, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ đã đẩy mạnh hợp tác với các đối tác quốc tế, đặc biệt là Hàn Quốc. Các nội dung hợp tác gồm đào tạo, nâng cao năng lực, chia sẻ tri thức, đổi mới sáng tạo mở. Tháng 8/2022, Cục đã cùng Cục thương mại thành phố Seoul ký kết ý định thư về Hợp tác khoa học và công nghệ.

Theo đó Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) hợp tác với Seoul Startup Hub để tạo ra không gian hỗ trợ vận hành Chương trình khởi nghiệp toàn cầu của Việt Nam – Hàn Quốc, thúc đẩy xúc tiến thương mại, kết nối thị trường khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo. Hai bên sẽ phát hiện và ươm mầm các doanh nghiệp công nghệ vượt trội; hoạch định sử dụng AI, robot… trong tương lai; tổ chức tọa đàm với các đại diện doanh nghiệp startup, lãnh đạo doanh nghiệp Hàn Quốc muốn mở rộng thị trường sang Việt Nam và ngược lại để tìm kiếm các ý tưởng chính sách mới.

Tháng 10/2023, tại sự kiện ra mắt Trung tâm K-Startup (KSC) tại Hà Nội, Cục đã ký kết hợp tác với Cơ quan Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ và khởi nghiệp Hàn Quốc (KOSME), đồng thời tham gia sáng kiến mạng lưới các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo do KSC khởi xướng. KSC và Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp cũng phối hợp chặt chẽ trong các hoạt động Techfest Quốc gia, xúc tiến hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo Hàn Quốc tìm hiểu, khám phá thị trường tại Việt Nam.

Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ đang trao đổi tiến tới ký kết hợp tác với Quỹ Đổi mới sáng tạo Hàn Quốc (Innopolis) thuộc Bộ Khoa học và ICT Hàn Quốc về học hỏi, nâng cao năng lực thương mại hóa, xây dựng và phát triển các mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo mở cho Việt Nam.

Đầu năm 2024, Cục phối hợp với một số tập đoàn của Hàn Quốc triển khai các hoạt động về đổi mới sáng tạo mở và đổi mới sáng tạo xã hội như: Tham gia Chương trình Shinhan Square Bridge đưa các startup Việt Nam nổi bật của Techfest tìm hiểu thị trường Hàn Quốc thông qua khóa nâng cao năng lực cả trực tuyến và trực tiếp tại Hàn. Cục cũng cử cán bộ tham dự chương trình Tăng tốc toàn cầu Bridge to Korea tại Incheon, Hàn Quốc; gặp mặt, làm việc, giới thiệu đối tác với đoàn doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ và một số đại diện của Korea Association of Technology Holdings (KOTRA giới thiệu)…

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng phu nhân đang trong chuyến thăm Hàn Quốc từ 30/6 đến 3/7. Đây là chuyến thăm chính thức Hàn Quốc đầu tiên của lãnh đạo cấp cao Việt Nam kể từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện tháng 12/2022. Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt tham gia tháp tùng Thủ tướng.

Hoàng Thùy