Tin xuất bản

Sách mới cho thiếu nhi: Cổ tích Việt Nam bằng thơ

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
TT – Khi những câu chuyện cổ tích đã trở nên quen thuộc với một dạng văn bản quen thuộc, thì Cổ tích Việt Nam bằng thơ có thể nói là ấn phẩm thú vị khi tác giả mạnh dạn dùng thơ năm chữ để kể lại. 
 
 
Một trong những trang thơ kể chuyện Sơn Tinh – Thủy Tinh trong tập sách – Ảnh: H.T.P.
Nhà thơ – nhà giáo Thái Bá Tân từng thử nghiệm hình thức này trong hai cuốn sách ra hồi năm ngoái, đó là Cổ tích thế giới bằng thơ và Ngụ ngôn Ê-dốp bằng thơ.
 
Cuốn sách thứ ba này “kể” tám câu chuyện cổ tích quen thuộc với bạn đọc Việt Nam như: Truyện Chử Đồng Tử, Tấm Cám, Sự tích Trầu Cau, Thánh Gióng, Thạch Sanh… “Vua Hùng thứ mười tám/ Có con là Mỵ Nương/ Một công chúa xinh đẹp/ Thông minh và dễ thương”…
 
Cứ thế với lời thơ ngắn gọn, cô đọng cùng minh họa kỳ công và thuần Việt của họa sĩ trẻ Chu Linh Hoàng, cuốn sách dẫn dắt bạn đọc nhỏ tuổi vào thế giới cổ tích bằng một con đường khác với những lối mòn quen thuộc. Sách do NXB Kim Đồng ấn hành.
 
* Chuyện con mèo và con chuột bạn thân của nó
 
 
Sách do Nhã Nam và NXB Hội Nhà Văn ấn hành – Ảnh: V.C.D.
 
Trong thời gian Max – cậu sinh viên ở chung – vắng nhà, con chuột chết nhát Mex cùng chú mèo mù Mix kịp ngăn ngừa kẻ trộm đột nhập. Đôi mắt Mex đã dẫn đường cho Mix làm một cú bay ngoạn mục từ mái nhà này sang mái nhà khác.
 
Còn Max, trong những ngày tháng bắt đầu cuộc sống tự lập, cứ thủ thỉ tâm tình cùng Mix… Và nhiều chi tiết dễ thương khác về một tình bạn giữa người – mèo – chuột được nhà văn Luis Sepúlveda kể lại đầy duyên dáng trong cuốn sách mỏng 78 trang Chuyện con mèo và con chuột bạn thân của nó.
 
Nếu từng “phải lòng” hai cuốn sách dành cho thiếu nhi khác của nhà văn Chile Luis Sepúlveda (Chuyện con mèo dạy hải âu bay và Chuyện con ốc sên muốn biết tại sao nó chậm chạp), các bậc cha mẹ vẫn thường đọc truyện cho con nghe mỗi tối nên bổ sung cuốn sách này vào danh mục chuyện đọc cho con nuôi dưỡng tâm hồn. Sách do Hoàng Nhụy dịch, Thu Ngân minh họa.
 
HOÀNG THU PHỐ – VÕ CA DAO
Tin tức - sự kiện

Dạy trẻ thích đọc sách: chuyện khó… mà dễ

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
TTO – Rất nhiều người trong chúng ta dù biết việc đọc sách là bổ ích nhưng rất lười và mong thay đổi điều đó ở con trẻ. Vậy thì ngay từ bây giờ, hãy thử biến việc đọc trở thành niềm vui và cảm hứng cho cả bản thân và con trẻ. 
 
 
Chắc chắn chúng ta là người hâm mộ nhiệt thành nhất của con trẻ, và không cần chờ đợi nhà chuyên môn nào dạy cho mình cách để biến buổi đọc sách thành thời gian vui vẻ của cả gia đình – Ảnh tư liệu
Gần đây, trong một lần trò chuyện với nhóm phụ huynh ở trường mẫu giáo của con tôi, một chị kể tôi nghe chuyện đọc sách với con khi biết tôi là biên tập viên của một nhà xuất bản.
 
Chị thú thật là cả hai vợ chồng đều… không thích đọc sách mà lại thích nấu nướng, và bẽn lẽn nói thêm là chỉ thích đọc tạp chí. Tuy nhiên cả hai anh chị “nhất trí rất cao” về tầm quan trọng của việc đọc sách, nên quyết định hy sinh nhiều thời gian vốn trước đây dành cho sở thích riêng. Thế là cứ vào “giờ vàng” mỗi tối, kể cả thứ bảy và chủ nhật, bố hoặc mẹ sẽ cùng cậu con 5 tuổi vào “khu vực thiêng liêng” để đọc sách thiếu nhi.
 
Chị hào hứng hỏi tôi rằng sắp xếp mọi việc như thế có ổn không, và trước sự ngạc nhiên của mọi người, câu trả lời của tôi là “không”.
 
Khi cha mẹ và con cùng đọc
 
Ngày nay việc không thích đọc sách nhiều khi bị xem như điều húy kỵ. Nhưng thật ra, dù là trẻ em hay người lớn làm gì cũng cần có một động lực, nếu không thì rất dễ buông tay nhanh chóng. Vậy động lực của việc đọc sách là gì?
 
Đã có rất nhiều học giả, nhà nghiên cứu, chuyên gia và cả độc giả bình dân đưa ra lời đáp cho câu hỏi trên. Đọc sách để gia tăng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, mài sắc tư duy, hay khai phóng tư tưởng… Những lý do ấy đều đúng cả và không ai có thể phủ nhận một cuốn sách đàng hoàng sẽ không nhiều thì ít đều bổ ích. 
 
Thế nhưng xét trên khía cạnh tâm lý của con người, mục tiêu nào nằm “xa xa” cũng rất dễ khiến người ta vô tình bỏ quên hay thậm chí chủ động gạt nó sang một bên để dành nguồn lực cho những kết quả ở gần tầm mắt hơn. 
 
Do đó dù “mài sắc tư duy” là một trong những lợi ích đáng kể, nó và những lợi ích khác vẫn chưa đủ biến thành động lực cho việc đọc sách, và cao hơn nữa là biến đọc sách trở thành niềm yêu thích, thành một hoạt động gắn liền với cuộc sống của chúng ta.
 
Xã hội gần đây lên tiếng rất nhiều về “xây dựng văn hóa đọc”, nhưng tôi nghĩ thật ra đó chính là việc đọc đã được “thần tượng hóa”. Sao không kêu gọi xây dựng “niềm vui đọc sách”, “cảm hứng đọc sách”?
 
Những gì vui và gợi lên nhiều ý tưởng đẹp bao giờ cũng dễ trở thành động lực hơn, dễ chạm đến hơn nhiều. Và tư duy của chúng ta, kiến thức của chúng ta chính là những “sản phẩm phụ” mà chắc chắn chúng ta gặt hái được trên con đường nhiều cảm hứng đó.
 
Cách tiếp cận này phù hợp với bất cứ ai, và nếu mang ra áp dụng với thanh thiếu nhi thì hiệu quả còn cao hơn nữa. Chẳng phải nếu chúng ta giúp cả một thế hệ trẻ em xem đọc sách là một hoạt động mang lại hứng thú cho chúng, thì các thế hệ sau chẳng cần liên tục hô hào hãy cố gắng cứu lấy nền “văn hóa đọc” nữa sao?
 
Vậy nếu bạn đồng ý với tôi, ngay từ hôm nay hãy thử biến việc đọc trở thành niềm vui và cảm hứng cho bản thân và cho con trẻ. 
 
Những nhầm lẫn phổ biến
 
Xin được quay lại câu chuyện tôi đã kể ở đầu bài viết. Hai vợ chồng người bạn của tôi xứng đáng nhận được những kết quả tích cực trong nỗ lực đáng quý của họ, nhưng để nỗ lực đó thật sự hiệu quả và bền vững, họ cần khắc phục những nhầm lẫn nhỏ sau đây:
 
– Phải là “người trong nghề” hay người được đào tạo mới có thể đọc sách với trẻ em.
 
Thật ra không chuyên gia nào trên thế gian này hiểu và thương con mình hơn chính mình. Các chuyên gia có cười sung sướng khi con trẻ đọc “tầm bậy” một cách dễ thương không, có biết rõ đề tài nào sẽ khiến đôi mắt bé bừng sáng lên đầy hào hứng không?
 
Chắc chắn chúng ta là người hâm mộ nhiệt thành nhất của con trẻ, và không cần chờ đợi nhà chuyên môn nào dạy cho mình cách để biến buổi đọc sách thành thời gian vui vẻ của cả gia đình.
 
– Xem việc đọc cùng con như “sự hy sinh thầm lặng” mà trong đó cha hoặc mẹ phải hy sinh thời gian cá nhân, sở thích cá nhân.
 
Như tôi đã đề nghị ở phần trước, hãy khiến việc đọc thoải mái và mang lại cảm hứng, cho cả con trẻ và cha mẹ. Thái độ của người lớn trong buổi đọc sách cũng ảnh hưởng đến suy nghĩ của đứa trẻ. Những gì chúng ta nói trực tiếp với trẻ hoặc nói với nhau trước mặt trẻ đều “được” hoặc “bị” chúng tiếp thu.
 
Nếu thái độ “hy sinh” hoặc “miễn cưỡng” tồn tại lâu dài thì sớm hay muộn, đứa trẻ sẽ phát hiện ra và hoang mang, nghi ngại, bởi cha mẹ nó có ưa việc đọc với nó đâu!
 
Thế nên thay cho thái độ “chán ghê, đọc sách buồn thấy mồ”, hãy chọn thái độ “tìm cái gì đọc cho đỡ chán xem nào”.
 
Nếu bạn thích đọc tạp chí, thì cứ đọc tạp chí, và tìm trong đó những gì có thể đọc chung với trẻ. Nếu bạn thấy những câu chuyện về vịt cồ hư hỏng hay thỏ trắng tốt bụng… trong sách thiếu nhi nhàm chán, hãy tìm đề tài khác mà bạn thích. 
 
– Cần tập trung dạy cho trẻ đọc trước, điều đó mới quan trọng. Đến khi biết đọc rồi thì chúng tự khắc sẽ tìm đọc những gì mình thích.
 
Theo tôi, điều ngược lại mới đúng. Chúng ta thường nói vui với nhau rằng “Hát hay không bằng hay hát”, và thật ra việc đọc cũng vậy.
 
 Việc dạy đọc sẽ kết thúc khi trẻ đã có được kỹ năng đọc, chỉ có điều chưa chắc nó sẽ thường xuyên sử dụng kỹ năng này về sau. Trong khi đó, xây dựng niềm vui đọc sách là một quá trình kéo dài suốt những năm tháng tuổi thơ và thậm chí lâu hơn, và chắc chắn kỹ năng đọc sẽ được hoàn thiện cùng lúc.
 
Một số gợi ý cho  “Chương trình vừa đọc vừa vui" 
 
Đây là một ví dụ thu nhỏ về một “chương trình vừa đọc vừa vui” mà tôi và một người bạn Mỹ đang áp dụng. Bạn cứ thoải mái thay đổi để phù hợp với gia đình mình.
 
– Nhân dịp nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương, dẫn bé đến thăm Đền Hùng Vương (nếu ở TP.HCM thì đền nằm ngay trong Thảo Cầm Viên), và cùng con đọc những câu chuyện lịch sử được khắc trong đền. Đó cũng là một cách tạo hứng thú khi đọc.
 
– Đọc cùng con những truyền thuyết về vua Hùng, như Sơn Tinh – Thủy Tinh hoặc Bánh Chưng – Bánh Dày. Nếu bạn thấy những câu chuyện này đã cũ, thử tìm sách về những vị vua và hoàng hậu khác mà chính bạn cũng có hứng thú tìm hiểu.
 
– Nhân Ngày Sách Việt Nam (21-4), cùng con đến nhà sách hoặc đường sách, để cho con tự mua một cuốn sách mà con thích và bạn thấy phù hợp. Bạn cũng mua cho mình một cuốn mà bé có thể đọc. Sau đó ở nhà, hai bố con hoặc hai mẹ con sẽ thay phiên đọc với nhau.
 
– Cùng con đọc một số trang trong cuốn tạp chí mà bạn thích. Trong một cuốn tạp chí của người lớn thường vẫn có những bài hoặc chuyên mục mà trẻ em có thể đọc cùng, chẳng hạn thời trang, ẩm thực…  
           
LAM TĨNH
Tin tức - sự kiện

Thiệt hại 740 triệu USD/năm vì đánh bắt cá ngừ bất hợp pháp

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Kết quả nghiên cứu của một dự án được Liên minh châu Âu tài trợ cho thấy, khoảng 276.000-338.000 tấn cá ngừ ở Thái Bình Dương đã được đánh bắt trái phép hằng năm.
 
 
 
Cá ngừ được đánh bắt ở các tàu được cấp phép rồi chuyển sang những tàu khác để tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Ảnh: Worldfishing
Tổng giá trị của số cá kể trên ở thị trường chợ đen là 616 triệu USD. Nếu được đánh bắt và tiêu thụ như bình thường, số tiền thu về có thể lên tới 740 triệu USD.
 
Thái Bình Dương cung cấp 60% sản lượng cá ngừ trên thế giới. Nghiên cứu này là một trong những nỗ lực đầu tiên nhằm đánh giá tác động của việc đánh bắt cá trái phép.
 
Ông James Movick – Tổng Giám đốc Cơ quan Kiểm soát việc đánh bắt cá ngừ lớn nhất thế giới (FFA) – một tổ chức được 17 quốc gia thành lập nhằm điều chỉnh việc đánh bắt cá ở Thái Bình Dương – cho biết: “Số tiền thiệt hại từ việc đánh bắt cá ngừ trái phép lên tới 616 triệu USD khiến tất cả phải sốc”.
 
Theo ông Movick, nghiên cứu này sẽ giúp các FFA có thêm cơ sở để đấu tranh nhằm giải quyết nạn đánh bắt cá bất hợp pháp thời gian qua.
 
Báo cáo cho thấy, phần lớn hành động đánh bắt cá bất hợp pháp thực hiện bởi các tàu thuyền được phép hoạt động tại Thái Bình Dương. Những tàu này không báo cáo về số lượng hải sản họ đánh bắt được rồi chuyển sang một tàu khác nhằm tránh việc kiểm tra, kiểm soát của cơ quan chức năng.
 
Các chiến lược thuộc Viện Chính sách Australia (ASPI) cho biết, sản lượng đánh bắt cá ngừ từ miền trung và tây Thái Bình Dương trị giá 5,8 tỷ USD trong năm 2014. Tuy nhiên, hiện nguồn tài nguyên này đang chịu áp lực lớn từ nhiều yếu tố như khai thác quá mức, tăng trưởng dân số và biến đổi khí hậu.
 
Lê Mai (Theo Phys)
 
Tin khoa học

Công nghệ tưới tiết kiệm – giải pháp căn cơ ứng phó hạn hán

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Không ít những vùng cát trắng xóa, vùng đồi đã được bao phủ màu xanh tốt, nông dân có thu nhập khá dù nắng hạn nhờ áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước.
 
Cả vườn măng tây, lạc, cà chua rộng 2,5ha của gia đình ông Hùng Ky, người dân tộc Chăm, ở thôn Tuấn Tú, xã An Hải, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận nằm trên vùng cồn cát phủ một màu xanh dưới giàn phun mưa đẹp mắt.
 
Trong khi ở vùng đất cát nắng gió này, hầu hết người dân phải bỏ sản xuất thì ông Ky mỗi năm thu hoạch, trừ chi phí thu lãi 300-400 triệu đồng. Đây là thành quả có được khi gia đình ông chinh phục được vùng đất khô hạn này.
 
Ông Hùng Ky cho biết, trước đây gia đình ông là hộ nghèo của xã. Sản xuất nông nghiệp gặp không ít khó khăn, bởi đây là vùng khô hạn, thiếu nước tưới. Để có nước sản xuất, ông Ky cũng như nông dân nơi đây phải khoan giếng lấy nước ngầm tại chỗ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, hạn hán liên tục kéo dài, nguồn nước ngầm càng trở nên khan hiếm và cạn kiệt.
 
Thời gian trước, người dân nơi đây khoan giếng ở độ sâu 6-7m là có nước và có thể bơm tưới liên tục nhiều giờ liền. Nhưng vài năm gần đây phải khoan sâu tới 15-20m mới có nước, nhưng nguồn trong giếng cũng rất ít ỏi.
 
Cùng với sự hỗ trợ kỹ thuật từ dự án “Xây dựng mô hình tưới nước tiết kiệm cho dân nghèo Nam Trung bộ tại Ninh Thuận," ông Hùng Ky đầu tư 80 triệu đồng vào hệ thống tưới phun mưa cho vườn rau màu của gia đình.
 
“Hệ thống tưới này không chỉ giúp ông tiết kiệm được nhiều nước tưới, giảm 70% công lao động, giảm 50% phân bón mà năng suất lại cao gấp đôi.” – ông Ky cho biết.
 
 
Vườn rau được trang bị hệ thống tưới nước tự động ở Quảng Ngãi.
Ông Phan Quang Thựu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ninh Thuận cho hay, với lợi ích và hiệu quả của hệ thống tưới tiết kiệm mang lại, từ những mô hình như gia đình ông Ky, đến nay toàn xã An Hải đã có khoảng 150ha cây trồng được áp dụng công nghệ tưới này.
 
Đây là một trong những mô hình được nông dân Ninh Thuận ứng phó với hạn hán nhằm tiết kiệm nguồn nước tưới, đồng thời giảm chi phí đầu vào nhưng cây trồng vẫn tăng năng suất.
 
Công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn đã được nghiên cứu, phát triển và ứng dụng ở Việt Nam đã chứng tỏ tính ưu việt đột phá trong canh tác nông nghiệp so với phương thức truyền thống. Lợi ích cũng như hiệu quả của tưới tiên tiến, tiết kiệm nước giờ không chỉ được quan tâm trên cây rau màu mà ngay cả đối với cây công nghiệp, chẳng hạn như cây mía, càphê, chè….
 
Một số cánh đồng trồng mía cũng áp dụng công nghệ tưới nhỏ giọt đã cho tác dụng rất lớn và rõ rệt. Nếu so với năng suất trước khi áp dụng tưới nước nhỏ giọt bình quân mới đạt 45-50 tấn/ha thì khi được tưới năng suất tăng lên 80-95 tấn/ha. Đặc biệt, một số hộ năng suất bình quân vụ mía tơ đạt trên 150 tấn/ha.
 
Thấy rõ vai trò của nước tưới đối với cây mía, nhiều công ty, nhà máy đường đã tích cực áp dụng các biện pháp tưới bổ sung cho cây mía, như Công ty cổ phần mía đường Lam Sơn, Công ty cổ phần đường Quảng Ngãi, Công ty cổ phần mía đường Thành Thành Công Tây Ninh…
 
Là tỉnh có quy mô phát triển mía đường lớn, sản lượng mía chiếm khoảng 25% cả nước và trên 50% khu vực Bắc Trung bộ, Thanh Hóa đã quan tâm nhiều hơn tới việc đầu tư các công trình phục vụ tưới cho cấy mía. Toàn tỉnh có 41 công trình phục vụ tưới cho cây mía với tổng diện tích được tưới là 2.680 ha, đạt khoảng 8% diện tích trồng mía; trong đó, có 228ha áp dụng công nghệ tưới tiên tiến thuộc vùng nguyên liệu của Công ty cổ phần mía đường Lam Sơn.
 
Hiện Thanh Hóa đang tập trung phát triển vùng mía nguyên liệu, đến năm 2020 đạt khoảng 25.800 ha và ổn định đến năm 2025, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu của 3 nhà máy đường hiện có. Tỉnh cũng có khoảng từ 50%-70% tổng diện tích mía vùng nguyên liệu được thâm canh và 5.000 ha mía vùng thâm canh được đầu tư hệ thống tưới công nghệ cao. Đồng thời, sử dụng giống có năng suất và trữ lượng đường cao góp phần đưa năng suất mía từ 61,7 tấn/ha (năm 2013) lên 90 tấn/ha (năm 2020) và 100 tấn vào năm 2025, chữ lượng đường trong mía bình quân đạt 12 CCS.
 
Theo ông Phạm Đức Luận, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa, tỉnh này đang triển khai đầu tư dự án hạ tầng thủy lợi phục vụ tưới mía cho 610 ha trên địa bàn 5 huyện Ngọc Lặc, Thọ Xuân, Nông Cống, Thường Xuân và Như Thanh với kinh phí 110 tỷ đồng… bảo đảm nguồn cung cấp nước tưới ổn định phục vụ thâm canh mía, làm cơ sở áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước.
 
Thanh Hóa cũng sẽ có cơ chế, chính sách hỗ trợ nông dân, các tổ chức để thúc đẩy ứng dụng công nghệ, kỹ thuật tưới tiết kiệm cho cây trồng chủ lực, tạo động lực cho việc áp công nghệ tưới công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.
 
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hoàng Văn Thắng đánh giá, áp dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm không những mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội, tiết kiệm nước còn là giải pháp hữu hiệu, có tính căn cơ để ứng phó với tình trạng hạn hán đang diễn ra phức tạp và khó lường.
 
Theo Cục Trồng trọt, hiện cả nước có khoảng 285.000ha mía với năng suất bình quân khoảng 66 tấn/ha, bằng 92% năng suất bình quân thế giới. Một trong những nguyên nhân chính khiến năng suất mía ở Việt Nam còn thấp là hầu hết diện tích mía không có nước tưới bổ sung khi gặp hạn.
 
Hầu hết vùng nguyên liệu được trồng ở vùng đất đồi, bãi không được bảo đảm nguồn nước, nước tưới phụ thuộc vào nước trời. Trong khi kết quả nghiên cứu cho thấy, nước tưới là yếu tố quan trọng để năng suất mía. Nếu được tưới đầy đủ năng suất mía có thể tăng đến 50%-60% so với không tưới./.
 
Theo Vietnam Plus
 
Tin khoa học

Thán phục cô giáo chế dụng cụ báo nước mặn từ… bóng nhựa

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Dựa theo nguyên lý của “Lực đẩy Acsimet”, một cô giáo bộ môn vật lý ở tỉnh Hậu Giang đã sáng chế ra dụng cụ “trái nổi báo nước mặn” bằng bóng nhựa.
 
Cô Lư Thị Huệ – Giáo viên bộ môn vật lý trường THCS Phan Văn Trị (TP Vị Thanh, Hậu Giang) đã vận dụng nguyên lý của Lực đẩy Acsimet “Một vật nhúng vào chất lỏng bị chất lỏng đẩy thẳng đứng từ dưới lên với lực có độ lớn bằng trọng lượng của phần chất lỏng mà vật chiếm chỗ” kết hợp với khi nghiên cứu đặc điểm địa hình, nguồn nước của từng vùng miền – đặc biệt là vùng Hậu Giang (sáng mặn, chiều ngọt), cô đã sáng chế ra dụng cụ báo nước mặn có tên gọi “Trái nổi báo nước mặn”.
 
 
Cô Lư Thị Huệ đang hướng dẫn các em học sinh làm thí nghiệm
Sáng chế này đã đoạt giải khuyến khích của cuộc thi “Khoa học Kỹ thuật quốc gia” năm 2016 vừa qua tại Đồng Nai và 2 giải đặc biệt do trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng và Đại học Nguyễn Tất Thành (TP.HCM) tài trợ.
 
Nguyên liệu mà cô giáo Huệ dùng để chế tạo ra dụng cụ này chỉ cần trái bóng nhựa bình thường, muối NACL, nước ngọt.
 
Để nhận biết được nguồn nước đang ở độ mặn, ngọt như thế nào thì cô Huệ thực hiện các bước thí nghiệm sau: Hòa tan một lượng muối vào nước ngọt(có thể pha độ mặn nhiều mức khác nhau) sau đó bơm vào bên trong trái bóng – tùy theo kích thước của quả bóng mà bơm một lượng xấp xỉ bằng với thể tích của trái bóng. Ví dụ, trái bóng có thể tích chứa 250ml nước thì bơm dung dịch đã được hòa tan xấp xỉ bằng 250ml vào trong trái bóng đó. Sau đó hàn quả bóng kín lại và cho trái bóng vào trong một cái chậu, rồi đổ một lượng nước ngọt vào cho đến khi nước ngập quả bóng.
 
Tiếp tục làm tăng độ mặn của nước trong chậu bằng cách lấy nước mặn đổ vào chậu đang chứa nước ngọt, thấy quả bóng từ từ nổi lên mặt nước. Vì nước mặn có tỷ trọng nặng hơn nước ngọt nên độ mặn càng tăng thì trái bóng càng nổi lên cao theo tỷ lệ thuận.
 
 
 
Trái nổi báo nước mặn được cô giáo Huệ sáng chế sẽ giúp ích cho nông dân trong việc dự báo nguồn nước
để tưới tiêu hợp lý
 
Vận dụng định luật lực đẩy Acsimet, có thể biết được một chỉ số tương đối về độ mặn của nước như sau: nếu nước mặn bên trong trái bóng nổi và nước mặn bên ngoài trái bóng nổi bằng nhau thì trái nổi nhô lên cách mặt nước 5mm, độ nhô cao của trái bóng nổi tỷ lệ thuận với độ mặn bên ngoài của trái nổi.
 
Điều khác biệt của dụng cụ “trái nổi báo nước mặn” so với máy đo độ mặn trên thị trường là giá cả và cách sử dụng. Hiện nay, thị trường đang bán các máy đo bằng tia khúc xạ, giá thành cao, người nông dân khó sử dụng vì phải biết kỹ thuật, phải biết bảo quản nếu không máy rất dễ bị hư. Trong khi dụng cụ “Trái báo nổi” có thể để suốt dưới nước quanh năm, giá thành ít, người nông dân có thể sử dụng được và có thể tự chế tạo ra nếu được hướng dẫn cụ thể. Đồng thời, người sử dụng có thể dễ dàng nhận biết nguồn nước đang mặn hay ngọt mọi lúc mọi nơi khi nhìn thấy trái bóng nổi hay chìm xuống mặt nước mỗi ngày.
 
Ông Lê Văn Tám (ấp 1, xã Vị Tân, TP Vị Thanh) cho biết, ông đang sử dụng một lúc 05 trái nổi cho mương vườn nhà mình, mỗi trái nổi có ghi rõ độ mặn (từ 1/1000ml, 2/1000ml, 3/1000ml, 4/1000ml, 5/1000ml) ngay trên trái bóng. Khi ra vườn kiểm tra, ông Tám thấy trái nào nhô lên 5mm thì biết được độ mặn nguồn nước ngay thời điểm đó là bao nhiêu và khi nước ngọt đổ về trái nổi nào có chứa độ mặn cao bên trong thì chìm trước.
 
 
 
Sau hơn một tuần sử dụng thử, ông Tám đánh giá “trái nổi báo nước mặn” rất tiện lợi và dễ dàng nhận biết độ mặn của nước trong vườn nhà mình là bao nhiêu, từ đó dùng nguồn nước ngay thời điểm đó để tưới các loại rau, củ cho phù hợp, tránh được trường hợp độ mặn của nước quá cao mà không biết đem tưới các loại rau thì sẽ bị cháy lá, rụi toàn bộ.
 
Cô Lư Thị Huệ chia sẻ, hiện tại ở khu vực tỉnh Hậu Giang có hơn 10 hộ gia đình đang sử dụng dụng cụ này và đều có tín hiệu khởi sắc trong việc sử dụng nguồn nước dùng để tưới hoa màu tại vườn hiệu quả. Dụng cụ này dự kiến sắp tới sẽ được nhân rộng cho người dân khu vực dùng thử một thời gian, sau đó tiếp thu các ý kiến của từng người dân để nắm bắt những vấn đề cần chỉnh sửa, nâng cấp để trở thành một dụng cụ hoàn chỉnh.
 
Trong tương lai gần, sáng chế của cô Huệ chắn chắn sẽ giúp người nông dân có được một dụng cụ phù hợp, vừa túi tiền để đo độ mặn, nhằm hạn chế rủi ro trong việc canh tác hoa màu trên chính đất vườn của họ.
 
Theo Người đưa tin
 
Tin tức - sự kiện

Nhà khoa học nữ thường bị “trông mặt bắt hình dong”

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Một nghiên cứu của Đại học Colorado Boulder (Mỹ) vừa cho thấy, những nhà khoa học nữ có ngoại hình giàu nữ tính thường ít được đánh giá là có khả năng hoạt động trong lĩnh vực khoa học.
 
 
Phụ nữ có vẻ ngoài nữ tính thường ít được tin là có khả năng hoạt động khoa học.
Ảnh: Horizon-magazine.
Các nhà nghiên cứu đã lấy ảnh của 80 nhà khoa học cả nam lẫn nữ hoạt động trong lĩnh vực STEM tại các trường đại học, đề nghị những người tham gia thử nghiệm xem và đưa ra phán đoán liệu người trong ảnh là giáo viên hay nhà khoa học.
 
Kết quả, phần lớn những phụ nữ có mái tóc dài và ngoại hình giàu nữ tính được cho là giáo viên chứ không phải nhà khoa học. Với nam giới, mọi chuyện lại hoàn toàn khác.
 
“Kết quả này cho thấy đối với hình ảnh đàn ông, mức độ nam tính cao hay thấp không tác động nhiều, không gây ảnh hưởng sai lầm đến nhận định của những người tham gia thử nghiệm.
 
Tuy nhiên, đối với phụ nữ thì sự việc lại hoàn toàn trái ngược” – Sarah Banchefsky – nhà nghiên cứu tâm lý học xã hội, tác giả cuốn “Nhưng bạn trông không giống như một nhà khoa học” – cho biết.
 
Một nghiên cứu khác của Banchefsky cũng cho ra kết quả tương tự dù trong thử nghiệm này, những người tham gia chỉ được yêu cầu đánh giá xem liệu những phụ nữ trong ảnh có phải là nhà khoa học hay không.
 
Theo các tác giả, hiện vẫn còn nhiều định kiến về phụ nữ làm khoa học. Trong quan niệm của nhiều người, các nhà khoa học phải là những người đàn ông lớn tuổi, mái tóc phiêu bồng, khoác tấm áo trắng của phòng thí nghiệm.
 
Các nhà nghiên cứu cho biết, những suy nghĩ đó khiến sự đóng góp cho khoa học của vô số phụ nữ bị lu mờ, thậm chí là gặp rào cản khi tham gia nghiên cứu.
 
Lương Ngọc (Theo Thedailybeast)  
 
Tin khoa học

Thế giới mất diện tích rừng bằng 1.000 sân bóng mỗi giờ

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Theo số liệu công bố của Ngân hàng Thế giới, khu vực Mỹ Latin và Caribe có diện tích rừng sụt giảm nhiều nhất thế giới từ năm 1990 tới nay.
 
 
Diện tích rừng tại các khu vực trên thế giới.
Theo Telegraph, thế giới đã mất đi diện tích rừng tương đương 1.000 sân bóng đá mỗi giờ trong 25 năm qua. Các chuyên gia cảnh báo vấn nạn phá rừng là một vấn đề lớn đối với thế giới do tài nguyên rừng đang bị cạn kiệt nhanh chóng.
 
Sau ngày Quốc tế về Rừng 21/3 năm nay, một nghiên cứu cho biết ước tính hiện còn 3.000 tỷ cây xanh trên Trái Đất.Tuy nhiên, theo số liệu công bố của Ngân hàng Thế giới, Trái Đất đã mất 1,3 triệu km2 rừng từ năm 1990 tới nay, lớn hơn diện tích quốc gia Nam Phi.
 
Trong khi vùng Trung Đông và Bắc Phi có tỷ lệ gia tăng diện tích rừng lớn nhất từ năm 1990 đến 2015, thì khu vực Mỹ Latin, Caribe và tiểu vùng Sahara châu Phi mất nhiều diện tích rừng nhất, mỗi khu vực giảm 10%.
 
Khu vực Mỹ Latin và Caribe có diện tích rừng sụt giảm nhiều nhất, 970.000 km2 từ năm 1990 đến 2015. Vùng này có diện tích rừng lớn thứ hai trên thế giới, chiếm 1/4 tổng diện tích rừng toàn cầu.
 
Đến năm 2012, hơn 14% diện tích đất trên thế giới được các quốc gia bảo vệ.Mỹ Latin và khu vực Caribe dẫn đầu tỷ lệ này, với 21,2% tổng diện tích đất được bảo vệ.
 
"Rừng đóng vai trò chính trong cuộc chiến chống đói nghèo ở nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực và tạo công ăn việc làm. Và rừng cung cấp các dịch vụ môi trường quan trọng như nước và không khí sạch, bảo tồn đa dạng sinh học và chống biến đổi khí hậu", José Graziano da Silva, Tổng giám đốc Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc cho biết.
 
"Hướng thay đổi đang tích cực, nhưng con người cần làm tốt hơn. Thế giới sẽ không giảm thiểu được tác động của biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển bền vững nếu không bảo vệ rừng và sử dụng nhiều nguồn tài nguyên bền vững mà rừng mang lại", ông Graziano nhấn mạnh.
 
Theo Vnexpress
 
Tin khoa học

“Bắt tay” doanh nghiệp để tăng chuyển giao công nghệ

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Thực tế phối hợp làm đề tài giữa các nhà khoa học trong Đại học Bách khoa Hà Nội với các doanh nghiệp cho thấy, lợi ích trực tiếp mang lại cho doanh nghiệp rất cao nên số đề tài hợp tác theo hướng này tăng dần, chứng tỏ đây là thị trường KH&CN cần được chú trọng.
 
Tại buổi làm việc sáng 12/4 giữa Trung tâm nghiên cứu và phát triển truyền thông KH&CN – Bộ KH&CN và Đại học Bách khoa Hà Nội nhằm đẩy mạnh hoạt động truyền thông thúc đẩy liên kết 4 nhà: Nhà nước – doanh nghiệp – nhà khoa học – nhà nông, câu chuyện về chuyển giao kết quả nghiên cứu từ trường đại học ra thị trường đã được thảo luận sâu.
 
 
 
Sinh viên Nguyễn Mạnh Tùng – K56, khoa Kỹ thuật quản lý môi trường, Đại học Bách khoa Hà Nội – đang nghiên cứu với máy cân phân tech. Ảnh: Phượng Hằng
Không chê nhiệm vụ nhỏ
 
Từng đề cập vấn đề này PGS-TS Trần Văn Hải – Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội thẳng thắn chỉ ra: Hiện ở Việt Nam, sự liên kết giữa việc nghiên cứu của các viện trong trường đại học với các doanh nghiệp rất lỏng lẻo. Tức là một bên chỉ làm chức năng nghiên cứu còn một bên cần kết quả nghiên cứu để ứng dụng vào sản xuất nhưng không biết tìm ở đâu.
 
Phóng viên Báo Khoa học và Phát triển đặt vấn đề này với lãnh đạo Đại học Bách khoa Hà Nội và được trả lời rằng đây là một thực tế mà nhà trường đã nhận thấy.
 
Theo PGS-TS Huỳnh Quyết Thắng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội – hiện trường có khoảng 20 đơn vị đào tạo, nghiên cứu, trong đó có rất nhiều ngành truyền thống như cơ khí, cơ khí động lực. Vì vậy, chuyển giao kết quả nghiên cứu rộng rãi không phải là chuyện đơn giản. Tuy nhiên, thực tế kinh nghiệm của chính các nhà khoa học là giảng viên của trường trong việc phối hợp với các doanh nghiệp để làm trực tiếp đề tài cho thấy có nhiều mặt khả qua.
 
“Chúng tôi đã động viên các thầy, cô trong trường đi vào hướng này – tức là trực tiếp nghiên cứu theo đặt hàng của doanh nghiệp. Đó có thể là những nhiệm vụ nhỏ, mang tính chất truyền thống, hàm lượng khoa học có thể không cao lắm nhưng lợi ích mang lại trực tiếp cho doanh nghiệp rất cao. Đây là cách đóng góp chất xám trực tiếp vào việc sản xuất” – PGS Thắng cho biết.
 
Thực tế hoạt động KH&CN của Đại học Bách khoa Hà Nội thời gian qua đã chứng tỏ tính hiệu quả từ chính số công trình đã được công bố cũng như số bằng sáng chế đã được cấp. Cụ thể trong giai đoạn 2005-2015, trường nhận 37 bằng sáng chế trên tổng số 101 đơn đã được chấp nhận hợp lệ của Cục Sở hữu trí tuệ. Số công trình công bố trên các tạp chí nước ngoài năm 2013 là 230, đến năm 2014 là 240. Số bài báo trong danh mục ISI năm 2013-2014 là 137 và 2014-2015 là 182.
 
“Đặc biệt trong hai năm trở lại đây, số đề tài hợp tác trực tiếp với doanh nghiệp tăng nhanh, chứng tỏ đây là thị trường KH&CN cần được chú trọng” – PGS Thắng nhấn mạnh.
 
Thực tế này đã minh chứng điều bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao – nói: “Doanh nghiệp nhiều khi khao khát công nghệ nhưng cũng không tìm được trực tiếp – nhất là khi Việt Nam chưa có thị trường công nghệ” quả không sai.
 
Cần có doanh nghiệp vệ tinh
 
Mặc dù lựa chọn cách đi riêng của một trường đại học, song PGS-TS Huỳnh Trung Hải – Trưởng phòng KH&CN, Đại học Bách khoa Hà Nội – cũng thừa nhận một thực tế khó khăn: Đầu tư vốn đủ lớn để công trình nghiên cứu có thể đi đến cùng và chuyển giao không phải chuyện dễ làm.
 
Theo ông Hải, là trường kỹ thuật nên Đại học Bách khoa Hà Nội rất quan tâm việc chuyển giao các kết quả nghiên cứu vào thực tế. Nhà trường đã thành lập BK-Holdings – một hệ thống gồm 7-8 doanh nghiệp – với mong muốn các giảng viên chuyển giao kết quả nghiên cứu ra cộng đồng.
 
“Tuy nhiên, quá trình triển khai gặp khó khăn về đầu tư nguồn vốn. Có những công trình nghiên cứu cần nguồn vốn rất lớn nên đã không đủ tiền để chuyển giao” – PGS Huỳnh Trung Hải chia sẻ.
 
Theo giới chuyên môn, Việt Nam nên hình thành các công ty chuyển giao công nghệ, có thể tồn tại bên cạnh các tổ chức R&D với mục đích chuyển giao sáng chế từ khu vực R&D ra khu vực sản xuất.
 
Ngoài ra, cũng có thể hình thành các công ty vệ tinh đầu tư trực tiếp đầu tư cho nghiên cứu, tạo nên sáng chế để đưa vào áp dụng công nghiệp hoặc chuyển giao cho các tổ chức có nhu cầu sử dụng. Đây cũng là mô hình được kỳ vọng sẽ kết nối chặt chẽ giữa nghiên cứu của các trường đại học và doanh nghiệp.
 
Phương Nguyên
 
Tin tức - sự kiện

Phó Giáo sư – Tiến sĩ đầu tiên của người Hà Nhì

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
Biết chị tại buổi Lễ Công bố Quyết định và trao giấy chứng nhận chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư năm 2015 tại Hà Nội (11/2015), nhưng đến bây giờ tôi mới có dịp tiếp xúc với chị để nhìn lại những năm tháng miệt mài học tập, nghiên cứu và vinh dự được gia nhập vào “làng Giáo sư Việt Nam”. Chị là Phó Giáo sư – Tiến sĩ Lý Phương Duyên, dân tộc Hà Nhì, giảng viên Học viện Tài chính – Hà Nội.
 
Sinh ra trong một gia đình nhà giáo nghèo ở xã Mù Cả, huyện Mường Tè (sau này chuyển về thị xã Lai Châu), nên tuổi thơ của 5 chị em Lý Phương Duyên rất vất vả, thiếu thốn. Trong những năm học tiểu học, mặc dù điều kiện trường lớp, sách giáo khoa đều thiếu thốn, khó khăn, nhưng cô học trò Lý Phương Duyên luôn vươn lên, dẫn đầu lớp về thành tích học tập.
 
 
PGS.TS Lý Phương Duyên dâng hương tại Văn Miếu Quốc Tử Giám.
Học giỏi đều tất cả các môn, nhưng Phương Duyên đặc biệt say mê các môn học tự nhiên. Lên cấp II, Duyên được chọn vào lớp chuyên Toán của Trường THCS Chi Luông, thị xã Lai Châu. “Tôi vẫn nhớ như in những đêm loay hoay tìm cách giải các bài toán khó, không tìm ra kết quả, vậy là một mình tay cầm sách, tay xách đèn măng xông xăm xăm đến nhà thầy giáo để nhờ thầy hướng dẫn”, chị Lý Phương Duyên xúc động kể lại.
 
Khi Lý Phương Duyên bước chân vào Học viện Tài chính Hà Nội cũng là lúc cuộc sống gia đình chị càng gặp nhiều khó khăn. Cùng một lúc, bố mẹ chị phải nuôi 3 con học đại học, chăm sóc 2 con đang học phổ thông… Hiểu được hoàn cảnh gia đình mình, 3 chị em Duyên bảo nhau cùng quyết tâm học thật tốt để không phụ công lao vất vả của bố mẹ. Suốt những năm học đại học, Phương Duyên tiết kiệm, dành dụm từng đồng của bố mẹ gửi xuống để đi học tiếng Anh. Ở trường, hễ có khóa học, buổi ngoại khóa nào về kỹ năng sống, kỹ năng làm việc là Duyên đăng ký tham gia ngay. Là lớp phó phụ trách học tập, nhưng Phương Duyên rất hăng hái, tích cực tham gia các hoạt động của đoàn trường. Năm thứ 3 đại học, Lý Phương Duyên tham gia Hội thi sinh viên thanh lịch và giành được giải Nhất. 4 năm học đại học, chị đều đạt danh hiệu sinh viên xuất sắc. Bởi vậy, sau khi tốt nghiệp, chị được trường giữ lại làm giảng viên của khoa Thuế và Hải quan – Học viện Tài chính.
 
 
PGS.TS Lý Phương Duyên.
 
Để có đủ kiến thức truyền thụ cho sinh viên, Lý Phương Duyên luôn cầu thị học hỏi các đồng nghiệp, không ngừng tìm tòi, tự nghiên cứu để làm giàu hành trang kiến thức cho bản thân. Thời kỳ nuôi con nhỏ, chị quyết tâm học cao học và bảo vệ thành công luận án Thạc sĩ năm 2000. Sau đó, chị để con ở nhà cho chồng và gửi gắm cho bố mẹ trông nom để sang Hà Lan nghiên cứu đề tài “Quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” – một đề tài mới mẻ, hấp dẫn, nhưng ngốn không ít thời gian, tâm huyết và trí tuệ của chị.
 
Cuối năm 2007, sau khi về nước, Lý Phương Duyên nhận được sự giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo và đồng nghiệp, chị tiếp tục mở rộng đề tài nghiên cứu. Cũng trong thời gian này, chị sinh đứa con thứ 2. Khó khăn vất vả trăm bề, song với ý chí và nghị lực vươn lên không ngừng, ngày 31/3/2010, trước Hội đồng chấm luận án Tiến sĩ bao gồm các Giáo sư đầu ngành, Lý Phương Duyên đã tự tin trình bày bản luận án tiến sĩ đầy sức thuyết phục của mình và được 6/7 thành viên trong hội đồng cho điểm xuất sắc và trở thành nữ Tiến sĩ dân tộc Hà Nhì đầu tiên của Việt Nam năm 36 tuổi. Năm 2015, chị gửi bản đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh Phó Giáo sư cho Hội đồng Chức danh Giáo sư Nhà nước. Ngày 12/11/2015, Tiến sĩ Lý Phương Duyên vinh dự được Hội đồng Giáo sư Nhà nước trao quyết định công nhận chức danh Phó Giáo sư khi vừa tròn 41 tuổi.
 
Theo Sông Lam
 
Báo Tin tức
 
http://baotintuc.vn/dan-toc/pho-giao-su-tien-si-dau-tien-cua-nguoi-ha-nhi-20160120221925057.htm
Tin xuất bản

Nhiều hoạt động chào mừng ngày sách Việt Nam lần thứ 3

Posted on by NXB KHKT
18
Th4
 Kỷ niệm ngày sách Việt Nam (21/4), ở hai miền đất nước diễn ra nhiều chương trình tôn vinh giá trị của sách, người đọc sách và người nghiên cứu, làm sách.
 
Ngày sách Việt Nam lần thứ 3 là hoạt động văn hóa trọng tâm của Bộ Thông tin và Truyền thông, nằm trong chuỗi chương trình kỷ niệm ngày bầu cử quốc hội khóa 14 và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021, 41 năm ngày giải phóng miền Nam…
 
Điểm nhấn của năm nay là chương trình Hội sách chào mừng ngày sách Việt Nam lần thứ 3 diễn ra tại Công viên Thống nhất (Hà Nội) từ 20-24/4. Hội sách 2016 có chủ đề Sách với cuộc sống.
 
Trong khuôn khổ hội sách sẽ có hàng triệu đầu sách được trưng bày. Song song đó là nhiều hoạt động bên lề như: giao lưu tác giả, tổ chức chuyên đề, hội thảo về sách với sự tham gia của các nhà nghiên cứu, quản lý văn hóa…
 
Ngày sách Việt Nam 21/4 cũng được chọn là ngày trao giải thưởng Sách Việt Nam 2016. Đây là sự kiện đặc biệt với giới xuất bản cả nước hàng năm. Theo Hội Xuất bản Việt Nam, cơ quan tổ chức giải thưởng, năm nay giải Sách Việt Nam 2016 sẽ được trao tại Hà Nội. Dự kiến, sau năm nay, giải thưởng Sách Việt Nam sẽ được nâng cấp lên thành giải thưởng Sách Quốc gia.
 
 
21/4 hàng năm được chọn là ngày sách Việt Nam. Ảnh: Bá Ngọc
Ở TP HCM, hoạt động kỷ niệm ngày sách Việt Nam diễn ra từ ngày 17 -24/4 tại đường sách TP HCM (đường Nguyễn Văn Bình, quận 1). Trong đó, điểm nhấn sẽ là những buổi đấu giá sách quý, sách độc vào mỗi dịp cuối tuần.
 
Bạn đọc yêu thích văn học lãng mạn có thể tìm được tác phẩm Hai buổi chiều vàng của Nhất Linh do nhà xuất bản Đời Nay ấn hành năm 1961, Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán xuất bản năm 1989 có chữ ký và thủ bút của tác giả. Nếu người đọc muốn có những bài nghiên cứu sâu của nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển sẽ tìm được những tư liệu quý trong Sài Gòn năm xưa của do NXB Tự Do ấn hành tại Sài Gòn năm 1961 hay quyển Thú chơi sách của Vương Hồng Sển.
 
Đặc biệt, ngay tại lòng đường đường sách TP HCM, ban điều hành đường sách sẽ trưng bày các cuốn sách đoạt giải sách hay và sách đẹp hàng năm do Hội xuất bản trao tặng.
 
Lịch giao lưu tọa đàm tại đường sách TP HCM từ 17-24/4
 
1. Văn học lãng mạn Việt Nam đầu thế kỷ 20 – Tác giả Vương Trí Nhàn vào lúc 9h ngày 17/4.
 
2. Sách – Hoài niệm và đam mê – Nhóm nhà sưu tập sách vào lúc 9h ngày 23/4.
 
3. Mặc áo mới cho sách – Tác giả Võ Văn Rạng vào lúc 9h ngày 24/4.
 
H.T