Trung Quốc tích hợp AI vào vận hành cảng tự động

Các cảng biển lớn dọc bờ biển Trung Quốc đang đẩy mạnh tích hợp AI và công nghệ tự động giúp tăng cường hiệu suất xử lý và tốc độ bốc dỡ hàng hóa.

Bến Nansha ở thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông. Ảnh: VCG

Tại một bến cảng ở Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, cần cẩu tự động sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để dỡ hàng từ tàu, trong khi xe không người lái di chuyển chính xác giữa các vũng tàu đậu. Đây là cuộc cách mạng cảng tự động đang diễn ra ở Trung Quốc. Bến Nansha giai đoạn IV tại Quảng Châu, hoàn thành vào tháng 11/2024, là một trong 52 cảng tự động hoàn toàn của Trung Quốc tính đến cuối năm 2024, theo Bộ Giao thông Vận tải.

52 cảng này trải dài theo bờ biển Trung Quốc, từ vịnh Bột Hải đến đồng bằng sông Dương Tử và khu vực Vịnh lớn Quảng Đông – Hong Kong – Macao, tạo thành mạng lưới hàng đầu thế giới về quy mô, hiệu suất và công nghệ. “Trước đây, người điều khiển cần cẩu làm việc trong cabin cao 40 m, cố gắng nhìn thấy những container bên dưới”, ông Yang Xuan, người vận hành kỳ cựu tại cảng Quảng Châu cho biết. “Bây giờ, chúng tôi làm việc trong phòng điều khiển thông minh cách tàu hàng trăm mét, với hiệu suất và độ an toàn cao hơn nhiều”.

Bến này tích hợp các công nghệ tiên tiến bao gồm hệ thống định vị Bắc Đẩu, liên lạc 5G, lái xe tự động và AI. Xe dẫn đường thông minh tự động tính toán lộ trình tối ưu, trong khi thuật toán thông minh điều phối toàn bộ thiết bị bốc dỡ. Thành tựu này đang thay đổi năng suất. Tại tỉnh Sơn Đông phía đông Trung Quốc, bến tự động của cảng Thanh Đảo lập kỷ lục thế giới thứ 11 về tốc độ bốc dỡ vào tháng 12 năm ngoái, mỗi cần cẩu xử lý trung bình 60,6 container mỗi giờ, hơn gấp đôi so với các bến truyền thống (khoảng 25 – 28 container mỗi giờ).

Hợp tác giữa các cảng tự động đã cải thiện đáng kể hiệu quả vận chuyển. Tuyến vận chuyển “FAST” giữa Thượng Hải và Quảng Châu giúp giảm 65% chi phí chở hàng so với vận tải đường bộ. Sự phát triển nhanh chóng của công cuộc tự động hóa cảng biển ở Trung Quốc dựa vào các hệ thống phát triển nội địa. Theo một báo cáo về các bến container tự động toàn cầu năm 2024, hệ thống vận hành bến của Trung Quốc đã hoàn thiện từ năm 1997 khi phiên bản đầu tiên trong nước được giới thiệu.

Hệ thống n-TOS của cảng Ninh Ba – Chu Sơn tối ưu hóa hoạt động qua việc lên kế hoạch bãi thông minh và xếp hàng tự động, trong khi hệ thống iTOS của Cảng Thượng Hải tinh giản hoạt động tàu thuyền. Những cải tiến này cho phép các cảng lớn hoàn thành nâng cấp tự động hóa toàn diện. Nhiều cảng trên khắp Trung Quốc cũng ngày càng tích hợp giải pháp AI. Vào tháng 3 năm nay, công ty Sinotrans South China Co., Ltd ra mắt trợ lý AI sử dụng mô hình ngôn ngữ của DeepSeek, cho phép khách hàng thực hiện truy vấn về trạng thái giao hàng bằng ngôn ngữ đơn giản.

“Dù hỏi về kế hoạch neo đậu, di chuyển container hay tiến độ bốc hàng, khách hàng đều nhận được phản hồi nhanh chóng và chính xác thông qua các câu lệnh đơn giản”, ông Ye Zengjian, kỹ sư hỗ trợ tại công ty cho biết.

An Khang (Theo CGTN)

Trung Quốc tích hợp AI vào vận hành cảng tự động – Báo VnExpress

Động đất Myanmar có tốc độ siêu thanh, tạo ‘vết sẹo’ 400 km

Trận động đất mạnh ở miền trung Myanmar cuối tháng 3 tạo ra một trong những vết nứt vỡ bề mặt lớn nhất từng ghi nhận trên toàn cầu.

Lãnh đạo Myanmar kiểm tra đoạn đường bị nứt gãy ở Naypyitaw sau trận động đất ngày 28/3. Ảnh: AP

Trận động đất mạnh 7,7 độ xảy ra gần Mandalay, Myanmar, hôm 28/3 gây thiệt hại nghiêm trọng trên khắp đất nước và các khu vực lân cận, bao gồm cả Thái Lan. Hơn 5.000 người được xác nhận đã thiệt mạng. Tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Địa chấn Mỹ diễn ra ngày 14 – 18/4, các nhà nghiên cứu từ nhiều nơi trên thế giới chia sẻ những phát hiện sơ bộ về hoạt động đứt gãy, rung chấn và tác động đến cơ sở hạ tầng của trận động đất này.

Myanmar nằm trong khu vực có hoạt động kiến tạo mạnh, nơi các mảng Ấn Độ và Âu – Á va chạm. Trận động đất tháng 3 đã làm nứt vỡ hơn 400 km của đứt gãy Sagaing – đường đứt gãy trượt ngang khổng lồ dài hơn 1.200 km chạy qua miền trung Myanmar – theo nhà địa chấn học Susan Hough từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS).

Đây là một trong những vết nứt vỡ bề mặt lớn nhất từng ghi nhận trên toàn cầu, theo nhà nghiên cứu Nadine Reitman từ USGS. Đứt gãy Sagaing đã tạo ra vài trận động đất với độ lớn từ 6 trở lên trong thế kỷ qua. Tuy nhiên, đoạn này của đường đứt gãy chưa trải qua trận động đất nào có độ lớn trên 7 kể từ năm 1839.

“Vết sẹo” 400 km phát triển ở mức “siêu trượt” (supershear) – nứt vỡ nhanh hơn tốc độ âm thanh – dù khởi đầu chậm, điều thường thấy ở các trận động đất trượt ngang lớn, theo nhà khoa học Zhigang Peng từ Viện Công nghệ Georgia. Peng lưu ý rằng thống kê động đất ở Thái Lan và các tỉnh Vân Nam, Quảng Đông của Trung Quốc cho thấy sự gia tăng đáng kể hoạt động địa chấn sau trận động đất. Điều này thể hiện tác động quy mô lớn mà ứng suất động từ trận động đất chính ở Myanmar gây ra.

Trận động đất gây rung chấn mạnh lan rộng hơn 100 km từ đứt gãy tại Mandalay, Sagaing, Nay Pyi Taw, Bago, Shan và các địa điểm khác, theo Hough. Bà cho biết thêm, Cơ quan Khí tượng và Thủy văn tại Nay Pyi Taw, nơi vận hành mạng lưới địa chấn quốc gia của Myanmar, đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ rung chấn.

Bản đồ rung chấn từ trận động đất do chuyên gia Chung-Han Chan từ Đại học Trung ương Quốc gia Đài Loan phân tích cho thấy, các khu vực bị phân cắt bởi vết nứt vỡ có thể đã chịu thiệt hại vượt quá mức 8 theo Thang đo Mercalli – rung chấn gây khó khăn khi đứng, làm dịch chuyển đồ nội thất nặng và gây hư hại cho những cấu trúc không chống động đất.

Trận động đất hôm 28/3 cũng là một “bài kiểm tra” về công nghệ ứng phó với thiên tai. Hình ảnh vệ tinh giúp nhà nghiên cứu Xuechun Li tại Đại học Johns Hopkins cùng đồng nghiệp lập bản đồ chi tiết với quy mô toàn thành phố về ảnh hưởng của động đất tại Mandalay chỉ trong vài ngày. Điều này cho thấy công nghệ của nhóm nghiên cứu rất hữu ích trong việc đánh giá nhanh chóng thiệt hại sau thảm họa.

Động đất Myanmar cũng đánh dấu lần đầu tiên một trận động đất lớn được phát hiện nhờ sử dụng một mạng lưới cáp viễn thông dưới biển đã chuyển đổi thành hơn 100 cảm biến địa chấn, theo báo cáo của chuyên gia Mikael Mazur từ Nokia Bell Labs tại hội nghị.

Thu Thảo (Theo SciTechDaily)

Động đất Myanmar có tốc độ siêu thanh, tạo ‘vết sẹo’ 400 km – Báo VnExpress

Gà kháng cúm gia cầm đầu tiên trên thế giới

Anh-Kết quả nghiên cứu cho thấy gà trải qua những biến đổi nhỏ ở một gene đặc biệt có khả năng kháng bệnh cúm gia cầm cao.

Gà nuôi thả ở một trang trại tại Anh. Ảnh: Ian Hinchliffe/Alamy

Các nhà khoa học tạo ra những con gà kháng cúm gia cầm đầu tiên trên thế giới trong động thái có thể mở đường cho gia cầm biến đổi gene trong trang trại ở Anh. Loại gà này trải qua vài biến đổi nhỏ ở một gene, có khả năng kháng cúm gia cầm cao, với 9 trên 10 cá thể không có dấu hiệu lây nhiễm khi tiếp xúc với liều lượng virus thông thường. Tuy nhiên, việc lây nhiễm không bị ngăn chặn hoàn toàn. Nhóm nghiên cứu cho rằng họ có thể đạt điều đó trước khi giới thiệu gà biến đổi gene vào trang trại do nguy cơ virus tiến hóa để trở nên nguy hiểm hơn đối với con người.

“Với liều lượng virus tự nhiên, loại gà biến đổi gene của chúng tôi thực sự có thể kháng bệnh. Nhưng khi chúng tôi áp dụng liều lượng virus rất cao, chúng tôi nhận thấy 1/2 số gà bị lây nhiễm đột phá (xảy ra khi phương pháp thất bại trong việc tạo ra khả năng miễn dịch chống lại mầm bệnh)”, giáo sư Wendy Barclay ở trường Imperial College London, đồng tác giả nghiên cứu công bố hôm 10/10 trên tạp chí Nature Communications, cho biết. Kết quả sơ bộ cho thấy chỉnh sửa ba gene thay vì chỉ một gene có thể ngăn chặn lây nhiễm đột phá, tăng tiềm năng giới thiệu gà kháng bệnh ở Anh, nơi cho phép biến đổi gene hoa màu và động vật.

Giới chuyên gia đang lo ngại về sự lan rộng của cúm gia cầm, khiến hàng trăm triệu con chim chết trên toàn thế giới trong hai năm qua. Virus cũng lan sang quần thể động vật có vú, bao gồm hải cẩu, sư tử biển và chồn, và gây ra vài ca tử vong ở người. “Cúm gia cầm lan rộng ở châu Á, châu Âu, châu Phi, Bắc Mỹ, hiện nay đã lan tới Nam Mỹ và có thể xuất hiện ở Nam Cực. Dịch bệnh này gây ra số ca tử vong lớn chưa từng thấy ở chim hoang dã và tàn phá ngành chăn nuôi gia cầm. Giới nghiên cứu lo sợ cúm gia cầm có thể lây sang người và dẫn tới một đại dịch mới”, trưởng nhóm nghiên cứu, tiến sĩ Mike McGrew ở Viện Roslin của Đại học Edinburgh, cho biết.

Tiêm vaccine cho chim rất tốn kém và có hiệu quả hạn chế do khả năng tiến hóa nhanh của virus cúm. Các biện pháp an ninh sinh học chặt chẽ hơn như nuôi nhốt gà trong nhà ảnh hưởng tới phúc lợi động vật. Ngược lại, biến đổi gene cung cấp giải pháp hứa hẹn nhằm kháng bệnh vĩnh viễn, có thể truyền sang thế hệ sau, bảo vệ gia cầm, giảm nguy cơ đối với con người và chim hoang dã.

Nghiên cứu tập trung vào một gene mang tên ANP32 tạo ra protein mà virus cúm sử dụng để tự sao chép. Nhóm nghiên cứu nhân giống những con gà, sử dụng công cụ biến đổi gene CRISPR để tạo ra các thay đổi nhỏ ở gene ANP32A. Khi gà biến đổi gene được tiêm 1.000 đơn vị virus lây nhiễm, tương đương liều lượng tiếp xúc thực tế, chỉ có 1/10 con gà bị nhiễm bệnh và giải phóng lượng virus rất thấp trong vài ngày.

Khi tiếp xúc với liều lượng cực cao lên tới một triệu đơn vị lây nhiễm, 5/10 con gà nhiễm bệnh, dù có tải lượng virus thấp hơn nhiều so với gà không biến đổi gene. Mọi lây nhiễm đột phá đều đặt ra nguy cơ bởi khả năng tiến hóa của virus. Khi thử nghiệm, virus ở gà biến đổi gene phát triển đột biến giúp chúng sử dụng hai protein liên quan là ANP32B và ANP32E để nhân lên. Một số đột biến trong đó cho phép virus sử dụng phiên bản protein ANP32 ở người. Khi nhắm tới các gene phía sau cả ba loại protein, quá trình nhân lên của virus bị ngăn chặn hoàn toàn bên trong tế bào gà nuôi trong phòng thí nghiệm. Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch thử nghiệm phương pháp này ở gà sống.

An Khang (Theo Guardian)

Gà kháng cúm gia cầm đầu tiên trên thế giới

31 hồ sơ vào chung kết Sáng kiến Khoa học 2025

31 giải pháp, sản phẩm được sàng lọc bởi Ban giám khảo và bình chọn của độc giả từ vòng loại, bước vào chung kết cuộc thi Sáng kiến Khoa học 2025

Sáng kiến Khoa học (Creative Science Contest – CSC) 2025 do VnExpress tổ chức đã bước qua vòng loại với 199 hồ sơ lựa chọn từ 280 bài thi gửi về. Trong hai tuần (từ ngày 1-14/4) 199 bài thi nhận được tổng số 25.000 lượt bình chọn. 31 bài thi được Hội đồng giám khảo lựa chọn cùng với điểm bình chọn bước tiếp vào vòng chung kết.

31 hồ sơ gồm:

1. Nghiên cứu quy trình chuyển hóa tro bay từ nhà máy nhiệt điện thành chế phẩm hữu cơ cải tạo đất

Dự án của Đỗ Hữu Cao Minh, học sinh trường THPT Lê Quý Đôn (Đống Đa, Hà Nội) đưa ra giải pháp sáng tạo để biến đổi tro bay – một trong những chất thải công nghiệp phổ biến và khó xử lý – thành nguồn tài nguyên hữu ích cho nông nghiệp, mang lại giá trị kinh tế, giảm áp lực lên môi trường.

2. Trạm lắp ráp thông minh

“Smart Workstation – operator 4.0” là trạm lắp ráp thông minh tùy biến theo nhân trắc học, tích hợp giám sát thao tác và hỗ trợ đào tạo phục vụ cải tiến nâng cao hiệu suất làm việc cho công nhân. Hệ thống do nhóm sinh viên chuyên ngành Quản lý kỹ thuật công nghiệp – Khoa Máy tàu biển – Trường Đại học Hàng hải Việt Nam phát triển, nhằm hỗ trợ quá trình lắp ráp thủ công thông qua tích hợp các thành phần công nghệ như camera Kinect, phần mềm xử lý hình ảnh và thiết bị trình chiếu.

3. Ứng dụng dung môi eutectic sâu vào sản xuất chitosan từ vỏ tôm lột xác

Nghiên cứu tập trung tận dụng nguồn phế phẩm vỏ tôm lột xác từ quá trình nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng để thu hồi và sản xuất chitosan, góp phần nâng cao giá trị kinh tế của ngành thủy sản. Dự án do nhóm sinh viên trường Đại học Công Thương TP HCM thực hiện, đang phối hợp với Phân viện nghiên cứu Hải sản phía Nam để triển khai và tiến hành sản xuất thử nghiệm tại một số cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh Bến Tre.

4. Nilon Biomass Energy

Nhóm sinh viên Đại học Công thương, Kinh tế, Bách khoa TP HCM, Vin Uni và Cao đẳng Conestoga (Canada) nghiên cứu sử dụng vỏ tỏi và vỏ hành làm nguyên liệu chính cho viên nén sinh khối, than nướng, và viên xua đuổi côn trùng.

5. Vaccine đa epitope

Nhóm nghiên cứu trường Đại học Khoa học Sức khỏe, Đại học Quốc gia TP HCM phát triển vaccine đa epitope nhằm điều trị ung thư phổi, sử dụng các phương pháp tin sinh học và miễn dịch học.

6. Công nghệ tái chế pin năng lượng mặt trời phế thải

Dây chuyền “Xử lý và tái chế pin mặt trời” của 5RTECH. Ảnh: Nhóm cung cấp

Dây chuyền “Xử lý và tái chế pin mặt trời” của doanh nghiệp 5RTECH được thiết kế để tối ưu hóa quy trình xử lý tấm pin hết hạn, giúp giảm chi phí vận hành, nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng tái chế. Nhờ quy trình tái chế tự động và cơ chế xử lý thông minh, hệ thống giúp thu hồi hiệu quả vật liệu có thể tái chế, hạn chế tối đa lượng chất thải ra môi trường và tạo ra nguồn nguyên liệu tái sử dụng cho ngành công nghiệp.

7. Màng sinh học theo dõi độ tươi của thực phẩm

Màng sinh học từ chitosan và poly vinylalcohol là giải pháp của nhóm nghiên cứu Khoa Môi trường, Trường Đại học Văn Lang. Sản phẩm màng sinh học cảm biến màu sắc theo dõi độ tươi của thực phẩm giúp phát hiện nhanh về hàm lượng các chất phát sinh trong thời gian bảo quản khác nhau.

8. UAV hỗ trợ trinh sát biển phát hiện dòng chảy xa bờ và ao xoáy

Nhóm URLAB tại trường Đại học Tôn Đức Thắng phát triển thiết bị bay không người lái dựa trên sự kết hợp của các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), xử lý hình ảnh, định vị toàn cầu (GPS) và cảm biến môi trường, ứng dụng trinh sát biển.

UAV hỗ trợ trinh sát biển. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

9. Nghiên cứu quy trình xử lý khí CO2 từ khí thải đốt than bằng vi khuẩn lam Spirulina platensis

Nhóm sinh viên Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội phát triển một quy trình xử tận dụng Spirulina platensis để xử lý CO2 từ khí thải đốt than quy mô hộ gia đình và sản xuất chất điều hòa sinh trưởng.

10. Nghiên cứu về tác động của công nghệ cắt hủy nhiệt bằng laser lên vi môi trường khối u nguyên bào thần kinh ở trẻ em

Việc nghiên cứu tính ứng dụng và tối ưu hóa giải pháp cắt hủy nhiệt giúp đa dạng hóa các phác đồ điều trị của các bệnh nhân nhi, hướng đến cá nhân hóa phác đồ điều trị, tối ưu hóa hóa trị và miễn dịch trị liệu, giảm tác dụng phụ và các biến chứng dài hạn. Dự án do Trường Đại học Khoa học Sức khỏe, Đại học Quốc gia TP HCM phối hợp Bệnh viện Nhi Đồng thực hiện.

11. Nghiên cứu chế tạo hệ thu hồi nước đa tầng sử dụng năng lượng xanh phục vụ cư dân vùng biển đảo

Tác giả Nguyễn Minh Hoàng cùng cộng sự tại Khoa Vật lý – Lý sinh, Học viện Quân Y, phát triển hệ thống tận dụng năng lượng mặt trời và gió để cung cấp nguồn nước sạch ổn định với hiệu suất hơn 1,2 lít/m²/giờ phù hợp cho các hộ gia đình khu vực đảo xa.

12. ClearWater Tech

Nhóm sinh viên và giảng viên Bộ môn Khởi nghiệp – Trường Đại học FPT Cần Thơ phát triển hệ thống lọc nước ClearWater Tech với chức năng loại bỏ phèn (sắt), giảm độ mặn.

13. Thiết bị lọc khí thông minh ứng dụng IoT và hệ thống tự động hóa

Nhóm Science, trường THCS THPT Trần Quốc Tuấn (Nam Từ Liêm, Hà Nội) phát triển thiết bị lọc không khí sử dụng công nghệ cảm biến thông minh, có thể đo lường chất lượng không khí theo thời gian thực và tự động điều chỉnh hiệu suất lọc.

14. Nghiên cứu ứng dụng công nghệ khử ion điện dung trong xử lý nước thải có kim loại nặng tại nồng độ cao

Dự án hướng đến việc xử lý hiệu quả nước thải công nghiệp (đặc biệt là nước thải điện mạ) nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến người dân và hệ sinh thái, do nhóm nghiên cứu Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP HCM triển khai.

15. Nghiên cứu xây dựng quy trình hóa tách một số kim loại trong pin năng lượng mặt trời

Hình ảnh về các thí nghiệm công nghệ tái chế của nhóm GenZ Xanh. Ảnh: Nhóm cung cấp

Nhóm GenZ Xanh đưa ra giải pháp công nghệ tái chế và thu hồi vật liệu từ pin năng lượng mặt trời, giúp bảo vệ môi trường và tiết kiệm tài nguyên không tái tạo.

16. Chiết xuất màng sinh học cellulose chứa lignin từ thân cây chuối

Dự án của Trường THCS&THPT Nam Thái Sơn, tỉnh Kiên Giang, sử dụng thân chuối để chiết xuất cellulose/lignin ứng dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, góp phần giải quyết phế thải từ thân cây chuối.

17. VNSmartHealth

Hệ thống chẩn đoán bệnh từ xa ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho cộng đồng miền núi, vùng sâu vùng xa, giúp cung cấp chẩn đoán chính xác và hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật. Điểm đổi mới nổi bật là khả năng hoạt động offline, cho phép chẩn đoán và xử lý dữ liệu ngay trên thiết bị di động mà không cần kết nối internet liên tục.

18. PROACTIVE THREAT HUNTING sử dụng AI

Phần mềm do Trung tâm An ninh mạng QTSC (QTSC CyberSec) thiết kế nhằm bảo vệ hạ tầng số thiết yếu cho cộng đồng. Phần mềm này góp phần giữ cho các dịch vụ công trực tuyến hoạt động ổn định, bảo vệ các ứng dụng web quan trọng như cổng dịch vụ công, thông tin an sinh xã hội và hệ thống y tế số – những nền tảng mà người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế, dựa vào để tiếp cận các dịch vụ cơ bản.

19. Bộ pin sạc Lithium-ion thay thế pin dùng một lần cho máy điện châm

Nhóm bác sĩ tại Bệnh viện Y học cổ truyền Bình Dương đưa ra giải pháp công nghệ pin sạc Lithium-ion được thiết kế phù hợp với các máy điện châm hiện có tại bệnh viện, giúp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu rác thải điện tử.

Bộ pin sạc Lithium-ion. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

20. Công nghệ sản xuất NetZero Pallet

Pallet làm từ vỏ dừa polymer hóa giúp hấp thụ và lưu trữ Carbon, thay thế cho pallet gỗ, nhựa và kim loại truyền thống do công ty CP Veritas Việt Nam phát triển.

21. Xây dựng app mobile về đánh giá chất lượng không khí từ hoạt động đốt hở sinh khối

Tác giả Đào Thị Thu Hương (Văn Lâm, Hưng Yên) phát triển ứng dụng sử dụng AI và học máy để phân tích và dự báo tình trạng ô nhiễm không khí, từ đó đưa ra các giải pháp phòng ngừa và cảnh báo hiệu quả.

22. Công nghệ máy hàn đinh neo

Tác giả Trần Văn An và nhóm kỹ sư nghiên cứu của Nam Vượng (Bắc Ninh) phát triển máy hàn đinh neo RSN7 công nghệ Inverter góp phần phát triển ngành công nghiệp chế tạo cơ khí, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và sản xuất kết cấu thép. Giải pháp được ứng dụng trong nhiều công trình trọng điểm Cầu Thăng Long (Hà Nội), các cầu vượt thép nội đô Hà Nội và TP HCM; Nhà máy Samsung (Bắc Ninh, Thái Nguyên), LG Hải Phòng, VinFast Hải Phòng.

Máy hàn đinh neo RSN7. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

23. ScrapBike

Hệ thống quản lý thu gom phế liệu dựa trên AI mang lại giá trị thiết thực cho xã hội bằng cách tối ưu hoá quy trình và cải thiện hiệu quả quản lý chất thải. Dự án do nhóm sinh viên và giảng viên thuộc khoa Công nghệ thông tin, trường Đại học Công Thương TP HCM triển khai.

24. Giải pháp ẩn danh dữ liệu tối ưu

Giải pháp của nhóm nghiên cứu tại Trường Đại học Công Thương TP HCM (HUIT) đề xuất kết hợp hai thuật toán metaheuristic tiên tiến là ARO và APO để tối ưu hóa quá trình ẩn danh hóa dữ liệu. Đây là một hướng tiếp cận mới trong lĩnh vực bảo mật dữ liệu, tận dụng các đặc tính vượt trội của từng thuật toán. Giải pháp phù hợp để triển khai trong bối cảnh dữ liệu lớn, có thể áp dụng tại Việt Nam trong các lĩnh vực đòi hỏi tính bảo mật dữ liệu cao như y tế, tài chính, thương mại điện tử.

25. Cải tiến và số hoá phiếu theo dõi chăm sóc tại bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh

Dự án xây dựng bảng mã hoá nhận định, theo dõi, can thiệp và chẩn đoán điều dưỡng. Số hoá các nội dung đã xây dựng trên phần mềm bệnh án điện tử, giúp giảm tải khối lượng công việc cho nhân viên y tế.

26. Bộ điều khiển tưới thông minh tích hợp giọng nói và ứng dụng Edge AI

Hệ thống Edge AI có thể nhận diện giọng nói bằng tiếng Việt, giúp người nông dân dễ dàng thao tác và điều khiển thiết bị mà không cần sử dụng giao diện phức tạp. Sản phẩm do các sinh viên Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng thực hiện.

27. Trung tâm du lịch nông nghiệp thông minh (Smart Agri-Tourism Hub)

Mô hình Smart Agri-Tourism Hub tối ưu hóa giúp phát triển kinh tế bền vững cho bà con nông dân và doanh nghiệp thông qua việc xây dựng mô hình chuẩn hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch nông nghiệp.

28. Chế tạo vật liệu xây dựng không nung từ tro xỉ Biomass

Tác giả Ngô Thanh Phong cùng cộng sự nhóm SMART-IUH chế tạo sản phẩm vật liệu xây dựng tái chế tro xỉ biomass đầu tiên ở Việt Nam sử dụng công nghệ bê tông geopolymer. Sản phẩm góp phần giải quyết nhu cầu về vật liệu xây dựng không nung cũng như tái chế nguồn tro xỉ biomass thành vật liệu xây dựng hữu ích.

29. Bộ sản phẩm sáng tạo 3D-ORI LAND

Trương Trần Hữu Lộc, Trường THCS Nguyễn Trãi, quận Ô Môn, TP Cần Thơ, đưa ra bộ sản phẩm Blind box (hộp mù) đồ thủ công tự làm với nguyên liệu tái chế thân thiện.

Sản phẩm thủ công của nhóm Ori Land. Ảnh: Nhóm cung cấp

30. Máy đa năng khuấy từ – lắc ống nghiệm – quay ly tâm

Thiết bị tích hợp ba tính năng dùng trong các thí nghiệm liên quan cần khuấy tự động, lắc ống nghiệm và quay ly tâm ống nghiệm. Dự án do thạc sĩ Nguyễn Văn Linh, Trường cao đẳng Y tế Cần Thơ, phát triển.

31. Chế phẩm sinh học BIO ECOS

Sản phẩm màng phủ sinh học được nghiên cứu và phát triển bởi nhóm các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu và Phát triển Vùng, Bộ Khoa học và Công nghệ. Sản phẩm sử dụng để bảo quản trái cây, giúp kéo dài thời gian sử dụng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng đời sống bà con vùng khó khăn.

>>>Bình chọn tại đây

31 dự án sẽ bước vào chung kết, tiếp tục bình chọn (từ 15/4 đến 6/5) và thuyết trình trước Hội đồng giám khảo. Ở vòng này, điểm căn cứ xếp hạng các sản phẩm đoạt giải với tỷ lệ 20% bình chọn và 80% đánh giá của Ban giám khảo.

Đây là năm thứ 4 báo VnExpress tổ chức Cuộc thi Sáng kiến Khoa học nhằm thúc đẩy phong trào nghiên cứu, sáng tạo trong lĩnh vực khoa học công nghệ, hướng tới các nhà khoa học chuyên nghiệp, nhóm tác giả không chuyên và doanh nghiệp.

 

31 hồ sơ vào chung kết Sáng kiến Khoa học 2025 – Báo VnExpress

 

Sao Khuê 2025: Dấu ấn sáng tạo và Khát vọng vươn mình của Công nghệ Việt

Nghị quyết 57-NQ/TW “thắp lửa” sáng tạo. Sao Khuê 2025 vinh danh những “chiến binh” số tiên phong.

Sáng ngày 19/04/2025, trong không khí trang trọng, Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ CNTT Việt Nam (VINASA) đã long trọng tổ chức Lễ Vinh danh và Trao Giải thưởng Sao Khuê 2025, đánh dấu một năm bứt phá đầy ấn tượng của ngành Công nghệ thông tin nước nhà. Sự kiện diễn ra dưới sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), quy tụ hơn 700 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ban, ngành, các chuyên gia hàng đầu và đại diện của 129 doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc.

Với chủ đề “Sáng tạo – Vươn mình”, Giải thưởng Sao Khuê 2025 đã vinh danh 198 nền tảng, dịch vụ và giải pháp số tiêu biểu, trải rộng trên 9 lĩnh vực khác nhau. Đây không chỉ là minh chứng cho sự trưởng thành vượt bậc của ngành CNTT Việt Nam mà còn là sự đồng hành mạnh mẽ cùng mục tiêu đưa kinh tế số đạt 20% GDP vào năm 2025, hiện thực hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Đảng.

Giải thưởng Sao Khuê 2025 đã vinh danh 198 nền tảng, dịch vụ và giải pháp số tiêu biểu, trải rộng trên 9 lĩnh vực khác nhau.

Hành trình vinh quang và những con số ấn tượng

Phát động từ ngày 27/12/2024, chương trình bình chọn Giải thưởng Sao Khuê lần thứ 22 đã chứng kiến một kỷ lục mới về quy mô khi thu hút hơn 500 hồ sơ đề cử từ các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trên cả nước. Qua ba vòng đánh giá nghiêm ngặt, Hội đồng Chung tuyển toàn quốc, với sự chủ trì của Tiến sĩ Nguyễn Quân – nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN – cùng 40 chuyên gia uy tín, đã lựa chọn ra 198 đề cử xứng đáng nhất.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương trao giải thưởng tại buổi lễ.

Các giải thưởng được trao bao gồm nhiều hạng mục quan trọng, phản ánh sự đa dạng và năng lực sáng tạo của Ngành: 5 giải pháp xuất sắc chuyển đổi số chính phủ, chính quyền, khu vực công; 19 đề cử xuất sắc vì cộng đồng, người dân; 34 đề cử xuất sắc thúc đẩy quản trị doanh nghiệp; 11 giải pháp chuyển đổi số xuất sắc lĩnh vực kinh tế – công nghiệp; 29 giải pháp số xuất sắc lĩnh vực thị trường – tiêu dùng; 26 nền tảng, hạ tầng công nghệ nổi bật; 11 giải pháp đổi mới sáng tạo; 42 sản phẩm phần mềm, dịch vụ mới và 21 giải pháp tiên phong về dịch vụ số.

Đặc biệt, Hội đồng đã lựa chọn 25 đề cử xuất sắc nhất để xếp hạng Sao Khuê 5 sao, ghi nhận những sản phẩm và dịch vụ vượt trội về công nghệ, hiệu quả kinh tế và tác động xã hội. Đây là con số giải thưởng 5 sao cao nhất trong lịch sử của giải. Bên cạnh đó, 9 sản phẩm và dịch vụ tiên phong đã vinh dự được xướng tên trong Top 10 Sao Khuê 2025, hạng mục danh giá nhất của giải thưởng, tập trung vào các lĩnh vực như bảo hiểm, tài chính, ngân hàng, giáo dục và quản trị hệ thống CNTT.

Tinh thần sáng tạo và tự chủ, hưởng ứng Nghị quyết 57-NQ/TW

Giải thưởng năm nay không chỉ vinh danh những thành tựu hiện tại, mà còn hé lộ những xu hướng công nghệ chủ đạo đang định hình tương lai của Việt Nam:

 

i) Quản trị thông minh: Nền tảng nâng cao hiệu quả và cạnh tranhLĩnh vực này tiếp tục dẫn đầu về số lượng đề cử và giải thưởng, với 34 giải pháp góp phần hoàn thiện nghiệp vụ quản trị doanh nghiệp. Đáng chú ý, các doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phát triển các AI Agent cho từng nghiệp vụ, mang lại hiệu quả thiết thực như giảm khối lượng giấy tờ, rút ngắn thời gian phê duyệt và giảm thiểu sai sót.

ii) Phát triển Chính phủ số, Xã hội số: Bước tiến mạnh mẽ. Việc Việt Nam tăng hạng ấn tượng trong các chỉ số quốc tế về chính phủ điện tử và đổi mới sáng tạo là minh chứng cho những nỗ lực không ngừng trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến. 24 giải thưởng trong lĩnh vực này cho thấy sự đồng hành chặt chẽ của các doanh nghiệp công nghệ số với chính phủ, đặc biệt trong việc ứng dụng AI để tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao chất lượng dịch vụ trong các lĩnh vực trọng yếu như giáo dục, y tế và tài chính.

iii) Đầu tư mạnh mẽ cho AI và Hạ tầng số: Tạo đà cho tăng trưởng tri thức: Sự bứt phá trong nghiên cứu và ứng dụng AI, đặc biệt là GenAI, là một điểm nhấn nổi bật. AI không chỉ tối ưu hóa vận hành mà còn tạo ra những AI Agent với năng lực vượt trội, hứa hẹn đưa Việt Nam vào giai đoạn “tăng trưởng bằng tri thức”. Cùng với đó, nhu cầu về hạ tầng số chất lượng cao cũng tăng mạnh, thúc đẩy các tập đoàn lớn đầu tư vào các trung tâm dữ liệu hiện đại và các giải pháp bảo mật tiên tiến.

Giải thưởng Sao Khuê 2025 không chỉ là sự kiện vinh danh, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về tinh thần sáng tạo, tự chủ và khát vọng vươn mình của ngành CNTT Việt Nam, hưởng ứng lời “hiệu triệu” từ Nghị quyết 57-NQ/TW. Theo thống kê, các doanh nghiệp công nghệ đã đóng góp 18,3% vào GDP năm 2024 với tốc độ tăng trưởng 20%. Riêng 198 đề cử đoạt giải Sao Khuê năm nay đã mang về doanh thu gần 48.000 tỷ đồng, chiếm gần 20% doanh thu toàn Ngành.

Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA phát biểu tại buổi lễ.

Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch VINASA, nhấn mạnh, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam không chỉ dừng lại ở thị trường nội địa mà còn mang trí tuệ Việt ra thế giới. Những thành tựu được vinh danh hôm nay đã được đưa vào các hợp đồng lớn tại các thị trường khó tính như Nhật Bản, Châu Âu và Bắc Mỹ, khẳng định vị thế của Việt Nam như một trung tâm cung cấp dịch vụ số và đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương phát biểu tại buổi lễ.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương khẳng định, Sao Khuê là bệ phóng để công nghệ Việt vươn ra thế giới. Bộ KH&CN tin tưởng vào thế hệ doanh nhân công nghệ số Việt Nam, tin vào một Việt Nam đổi mới sáng tạo, khẳng định vị thế toàn cầu.

Với những thành công rực rỡ của Giải thưởng Sao Khuê 2025, VINASA kỳ vọng sẽ tiếp tục truyền cảm hứng và tạo động lực cho hàng ngàn doanh nghiệp công nghệ Việt Nam, cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái công nghệ vững mạnh, giải quyết những bài toán lớn của đất nước và vươn tầm quốc tế.

Vinh danh các doanh nghiệp tại Sao Khuê 2025.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Sao Khuê 2025: Dấu ấn sáng tạo và Khát vọng vươn mình của Công nghệ Việt

Bộ KH&CN tổ chức hội thảo lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo

Chiều ngày 15/4/2025, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (Bộ KH&CN) đã tổ chức Hội thảo lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo. Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chủ trì hội thảo với sự tham gia của Thứ trưởng Bùi Thế Duy, cùng lãnh đạo các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong các lĩnh vực KH&CN.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh vai trò quan trọng của dự thảo Luật trong việc thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Bộ trưởng chia sẻ: “Hội thảo hôm nay được tổ chức để góp ý cho phiên bản cuối của dự thảo Luật. Luật ra đời kỳ vọng sẽ tạo ra điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu KH&CN, đồng thời thúc đẩy ứng dụng đổi mới sáng tạo (ĐMST) vào thực tiễn. Đây là nền tảng để chúng ta tạo ra tác động tích cực đối với sự phát triển kinh tế – xã hội.” Trước đó, dự thảo Luật đã được trình bày tại phiên họp 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo Bộ trưởng, việc điều chỉnh dự thảo Luật KH,CN&ĐMST phải phục vụ nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng đời sống người dân. Bộ trưởng khẳng định, Luật cần được xây dựng một cách chi tiết và khả thi, tránh để xảy ra những vướng mắc trong quá trình triển khai.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến cụ thể và thiết thực để nâng cao chất lượng các điều khoản trong dự thảo Luật. Ông Phạm Thế Bình, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng đã trao đổi về các khái niệm trong dự thảo Luật, đặc biệt là khái niệm ĐMST. Ông Bình cho rằng: “Khái niệm ĐMST trong dự thảo hiện tại thiên về công nghệ, chưa bao quát hết các khía cạnh ĐMST phi công nghệ, đặc biệt là vai trò của khoa học xã hội và nhân văn”. Từ đó, ông Bình đề xuất: “ĐMST là quá trình tạo ra hoặc cải tiến sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh, quy trình quản lý, dựa trên công nghệ hoặc phi công nghệ, mang lại giá trị gia tăng và ứng dụng thực tế”.

Bên cạnh đó, ông Bình cũng đề xuất điều chỉnh một số khái niệm khác để phù hợp hơn với thực tiễn, như “tổ chức khoa học, công nghệ” cần mở rộng bao gồm cả trường đại học và các trung tâm nghiên cứu. Ông nhấn mạnh: “Việc làm rõ các khái niệm sẽ giúp dự thảo Luật không chỉ mang tính lý thuyết mà còn có thể áp dụng hiệu quả vào thực tiễn”.

Một vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là việc xây dựng hệ sinh thái ĐMST. Theo các ý kiến góp ý, dự thảo Luật cần làm rõ vai trò của các chủ thể trong hệ sinh thái ĐMST, bao gồm doanh nghiệp, các tổ chức nghiên cứu và các trường đại học. Đặc biệt, cần có cơ chế mạnh mẽ để thúc đẩy hợp tác giữa các bên, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và thúc đẩy thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Các đại biểu cũng đề xuất tạo cơ chế đồng sáng tạo và đặt hàng từ doanh nghiệp đối với các nghiên cứu khoa học để đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả trong quá trình triển khai.

Về vấn đề tài chính, các đại biểu cho rằng, dự thảo cần có cơ chế tài chính linh hoạt và đột phá, giúp huy động và phân bổ nguồn lực hiệu quả cho các hoạt động khoa học, công nghệ và ĐMST. Thêm vào đó, việc xây dựng các quỹ hỗ trợ cho khởi nghiệp sáng tạo và các hoạt động nghiên cứu cần được chú trọng hơn.

Một điểm quan trọng được các đại biểu nêu là việc tháo gỡ rào cản pháp lý đối với hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Các quy định hiện hành về tự chủ và quản lý tài sản trí tuệ tại các cơ sở giáo dục đại học công lập và doanh nghiệp nhà nước cần được cải thiện để tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập doanh nghiệp KH&CN và áp dụng các nghiên cứu vào thực tiễn.

Toàn cảnh Hội thảo

Kết luận Hội thảo, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cảm ơn các đại biểu đã có những ý kiến đóng góp quan trọng. Bộ trưởng cho biết, Bộ KH&CN sẽ tiếp thu tất cả các ý kiến và điều chỉnh dự thảo Luật sao cho phù hợp nhất với thực tiễn, ” phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước và tạo điều kiện cho KH,CN&ĐMST thực sự đi vào cuộc sống”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng kêu gọi các đại biểu tiếp tục đồng hành trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật, đảm bảo rằng khi được thông qua, Luật sẽ trở thành công cụ quan trọng giúp thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ KH&CN Việt Nam./.

Nguồn: Trung tâm Truyền thông KH&CN

Bộ KH&CN tổ chức hội thảo lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo

Anh hút CO2 từ nước biển để đối phó biến đổi khí hậu

Dự SeaCURE thử nghiệm hút CO2 từ nước biển tại Weymouth với sự hỗ trợ của chính phủ Anh, có thể mở rộng quy mô để loại bỏ 14 tỷ tấn CO2/năm.

Công nghệ trong dự án SeaCURE tận dụng nước biển để giảm lượng khí thải CO2. Ảnh: falco

Các nhà chức trách đang nỗ lực hút carbon từ nước biển ở vùng ven biển phía nam nước Anh. Dự án mới mang tên SeaCURE sẽ xử lý nước biển để loại bỏ carbon trước khi bơm trở lại đại dương, nơi nó sẽ hấp thụ thêm CO2. Với kinh phí từ chính phủ Anh, dự án thí điểm nhỏ này nằm trong chương trình tìm kiếm công nghệ nhằm đối phó biến đổi khí hậu, Interesting Engineering hôm 18/4 đưa tin.

Dự án SeaCURE được tạo ra dựa trên cơ sở loại bỏ CO2 từ đại dương có thể hiệu quả hơn nhiều so với thu thập từ không khí. Với nhà máy thí điểm ở Weymouth, các chuyên gia hướng tới chứng minh nhận định này. Dự án nhận được kinh phí gần 4 triệu USD từ chính phủ Anh để kiểm tra tính khả thi khi tận dụng khả năng hấp thụ carbon tự nhiên của đại dương để giải quyết biến đổi khí hậu.

Theo báo cáo, đại dương hấp thụ khoảng 25% tổng lượng khí thải CO2 do con người tạo ra. SeaCURE nhắm vào nồng độ cao hơn của carbon hòa tan trong nước biển. Nhóm nghiên cứu đang tìm hiểu tác động của phương pháp này đến sinh vật biển phụ thuộc vào carbon hòa tan. Kết quả ban đầu cho thấy có một số ảnh hưởng, nhưng đội ngũ đang khám phá các biện pháp giảm thiểu như pha loãng trước.

Hiện tại, dự án chỉ loại bỏ nhiều nhất 100 tấn CO2 mỗi năm, tương đương với lượng khí thải chứa carbon của khoảng 100 chuyến bay xuyên Đại Tây Dương. Nhưng xét theo quy mô các đại dương trên thế giới, nhóm nghiên cứu SeaCURE tin rằng công nghệ này có tiềm năng lớn. Trong báo cáo gửi chính phủ Anh, SeaCURE cho biết công nghệ này có thể mở rộng để loại bỏ 14 tỷ tấn CO2 mỗi năm nếu xử lý 1% nước biển trên bề mặt toàn cầu.

Hệ thống của SeaCURE hoạt động tương tự như việc thu thập bong bóng CO2 từ nước có ga, tận dụng năng lượng tái tạo để loại bỏ carbon từ nước biển và xả nước đã xử lý về đại dương. Nước biển sẽ thay thế lượng CO2 đã mất đi bằng cách hút carbon từ khí quyển. Công nghệ sáng tạo này hút nước biển tới điểm xử lý trên bờ, tăng độ axit, khiến CO2 tích tụ tự nhiên thoát ra dưới dạng khí. Sau khi giải phóng, CO2 được hút đi và xử lý bằng vỏ dừa cháy để tăng nồng độ, tạo ra dòng khí carbon dioxide sẵn sàng để lưu trữ an toàn.

Nước biển ít carbon còn lại sẽ được xử lý bằng kiềm để đưa độ axit trở về mức bình thường trước khi thải ra đại dương. Quá trình này giúp các ngành khó khử carbon có cơ hội phát triển công nghệ không phát thải mà không góp phần khiến vấn đề biến đổi khí hậu trầm trọng thêm. Loại bỏ carbon có thể cải thiện đáng kể tốc độ cân bằng và giảm nồng độ CO2 trong khí quyển về mức tiền công nghiệp.

An Khang (Theo Interesting Engineering)

Anh hút CO2 từ nước biển để đối phó biến đổi khí hậu – Báo VnExpress

Pin xe điện tự phun chất chữa cháy

Hàn Quốc – Hệ thống pin mới của Hyundai Mobis có thể phát hiện bất thường và tự phun chất chữa cháy, ngăn hiện tượng thoát nhiệt dẫn đến cháy nổ.

Thử nghiệm hệ thống pin phun chất chữa cháy để ngăn hiện tượng thoát nhiệt. Ảnh: Hyundai Mobis

Hyundai Mobis, công ty con của Hyundai Motor, hôm 15/4 giới thiệu hệ thống mới lắp đặt trực tiếp trong pin xe điện nhằm phun chất chữa cháy khi xảy ra hiện tượng thoát nhiệt (thermal runaway). Công ty đã nộp đơn xin cấp bằng sáng chế cho công nghệ của mình.

Thoát nhiệt là quá trình nguy hiểm trong đó một tế bào pin nóng lên nhanh chóng, làm tăng dòng điện và tiếp tục tăng nhiệt độ. Hiện tượng này có thể dễ dàng lan sang các tế bào pin lân cận, dẫn đến một phản ứng dây chuyền. Trong trường hợp xấu, pin có thể cháy nổ, gây thiệt hại cho xe và người ngồi bên trong.

Hệ thống mới của Hyundai Mobis ngăn chặn hiện tượng thoát nhiệt bằng cách ngăn nhiệt từ một tế bào pin truyền sang các tế bào khác. Thay vì dùng vật liệu chịu nhiệt, hệ thống áp dụng cách tiếp cận trực tiếp hơn. Hệ thống gồm vỏ pin, thiết bị chữa cháy và phần mềm điều khiển.

Các cảm biến thu thập dữ liệu về nhiệt độ, điện áp và áp suất bên trong pin để phát hiện bất kỳ sự bất thường nào. Nếu phát hiện bất thường, phần mềm sẽ xác định nơi cần phun chất chữa cháy rồi ra lệnh cho thiết bị chữa cháy hoạt động.

Khả năng chữa cháy của chất chữa cháy này cao gấp khoảng 5 lần so với bình chữa cháy tiêu chuẩn 3,3 kg được sử dụng tại nhà. Nó có khả năng làm mát, cách nhiệt và thấm tốt, đồng thời vô hại với con người và môi trường.

Hyundai Mobis cho biết, hệ thống pin mới sẽ giúp giảm đáng kể nỗi lo về cháy xe điện. Thông tin chi tiết, bao gồm thời điểm triển khai công nghệ này trên các mẫu xe Hyundai Motor và Kia, vẫn chưa được tiết lộ.

“Khi những mẫu xe điện lớn với phạm vi hoạt động dài hơn xuất hiện, tiêu chuẩn an toàn cho hệ thống pin cũng trở nên nghiêm ngặt hơn. Chúng tôi sẽ tích hợp phần cứng và phần mềm để phát triển các hệ thống pin tiên tiến giúp đáp ứng, thậm chí vượt qua những tiêu chuẩn toàn cầu, sau đó giới thiệu chúng ra thị trường thế giới”, Park Yong Jun, phó quản lý bộ phận R&D hệ thống pin tại Hyundai Mobis, chia sẻ.

Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)

Pin xe điện tự phun chất chữa cháy – Báo VnExpress

Bùn phun trào ở Phú Yên là do hoạt động kiến tạo dọc đứt gãy

Ngành chức năng nhận định bùn phun trào ở khu đất tại huyện Đồng Xuân là do các hoạt động kiến tạo dọc đứt gãy kéo dài trên khu vực đồi núi lân cận xuống.

Thông tin trên được nêu trong báo cáo của Liên đoàn Quy hoạch điều tra Tài nguyên nước Miền Trung (Trung tâm Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước Quốc gia) vừa gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường Phú Yên.

5 ngày trước, một người dân ở xã Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân) nghe tiếng nổ nhỏ ở mảnh đất nông nghiệp của gia đình ông Nguyễn Văn Lợi, 72 tuổi. Khi đến kiểm tra, người này thấy mặt đất nứt nhiều đoạn dài. Sau đó, phần bùn nước từ các khe nứt trào mạnh, có màu vàng nhạt và chảy dài ra ngoài.

Chính quyền địa phương sau đó dùng dây phản quang và biển cấm không cho người dân đến gần khu vực bùn trào. Theo người dân, 46 năm trước tại vị trí trên cũng xuất hiện lần trào bùn tương tự. Từ đó đến nay, địa phương chưa tìm ra nguyên nhân.

Phần bùn nước màu vàng nhạt trào lên từ khe nứt dưới lòng đất ở huyện Đồng Xuân, Phú Yên, sáng 8/4. Ảnh: Cao Quốc 

Sau 3 ngày khảo sát, cơ quan chức năng xác định bùn có màu vàng nhạt (khi khô có ánh xám trắng) tự trào ra tại vị trí đỉnh đồi với tốc độ chậm, khoảng 5 m3 mỗi ngày, khi đủ lượng sẽ chảy thành dòng ra ngoài.

Vị trí bùn phun có một số khe nứt trên mặt đất phát triển dạng tỏa tia về các hướng, độ nứt lớn nhất có chiều dài 10 m, rộng 5-10 cm. Ngoài ra, bùn không có mùi khó chịu, nhiệt độ trào ra bình thường (khoảng 29 độ C), không gây hại cho người dân và môi trường.

Đoàn khảo sát cho biết vị trí bùn phun nằm tại giao điểm cắt theo phương kéo dài của các hệ thống đứt gãy, phát triển theo phương Tây Bắc – Đông Nam và phương kinh tuyến.

Thành phần của bùn gồm mảnh dăm sạn thạch anh được dự đoán “là sản phẩm phong hóa của đá xâm nhập trong khu vực bị trầm tích đệ tứ phủ bất chỉnh hợp lên trên”

“Nhận định ban đầu là bùn phun trào do các hoạt động kiến tạo dọc đứt gãy kéo dài từ các địa hình cao trên khu vực đồi núi lân cận xuống. Cụ thể là nơi lớp phủ phía trên đứt gãy mỏng, mất liên kết khi phần mặt đất khô cứng”, báo cáo nêu.

Đối với việc xuất hiện hiện tượng bùn phun tương tự tại đúng vị trí trên 46 năm trước, kéo dài 10 ngày rồi ngừng phun. Đoàn khảo sát cho rằng “có thể do bùn phun ra dần đông cứng lại đã làm lấp các khe nứt, tạo kết nối với đứt gãy, bịt lại các khe nứt đưa bùn trào ra khỏi mặt đất.

Ngoài ra, kết quả của hiện tượng bùn tự phun trào này là “hình thành đồi nhỏ hiện nay, không phải kết quả của bất kỳ quá trình san ủi nào của con người hoặc hiện tượng thiên nhiên khác”.

Cơ quan chuyên môn cho biết chất lượng bùn sẽ được đánh giá cụ thể sau khi có kết quả phân tích một số thành phần quan trọng và so sánh với thành phần tương ứng trong bùn khoáng đang được sử dụng ngâm tắm hiện nay.

“Nhận định trên mới chỉ dựa vào kết quả khảo sát nhanh. Các kết luận chính xác cần dựa vào các thí nghiệm, khảo sát chuyên sâu”, báo cáo nêu.

Bùi Toàn

Bùn phun trào ở Phú Yên là do hoạt động kiến tạo dọc đứt gãy – VnExpress

‘Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế với nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam’

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết nhà máy điện hạt nhân phải đạt các tiêu chuẩn quốc tế khi Việt Nam chưa ban hành bộ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Sáng 14/4, Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi. Trình bày về tờ trình dự thảo, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết một trong những nội dung quan trọng là yêu cầu đối với thiết kế nhà máy điện hạt nhân.

Cụ thể, nhà máy điện hạt nhân phải tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Trong trường hợp chưa có, các nhà máy có thể áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật nước ngoài, tiêu chuẩn quốc tế do đối tác thực hiện đề xuất. Các tiêu chuẩn này phải bảo đảm phù hợp với điều kiện Việt Nam và phù hợp tiêu chuẩn, hướng dẫn về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Ngoài ra, nhà máy điện hạt nhân phải tuân thủ nguyên tắc bảo vệ theo chiều sâu; nguyên tắc an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân; sử dụng công nghệ tiên tiến, an toàn và được kiểm chứng. Ngoài ra, việc vận hành nhà máy phải đảm bảo ổn định, tin cậy trong các giới hạn và điều kiện vận hành trong toàn bộ vòng đời của nhà máy; có tính tới yếu tố con người và tương tác giữa người và máy.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói Luật Năng lượng nguyên tử năm 2008, sau 17 năm thực hiện, đã bộc lộ bất cập, chưa có sự tương thích với một số luật mới ban hành và điều ước quốc tế.

Nhiều tiêu chuẩn chưa phù hợp với các yêu cầu của IAEA; phát sinh sự chồng chéo trong chức năng quản lý của một số bộ ngành. Một số quy định thiếu tính khả thi, chưa đáp ứng hoặc theo kịp sự phát triển nhanh của khoa học và công nghệ hạt nhân, nhà máy điện hạt nhân.

Tại dự thảo này, Chính phủ cũng đề xuất phân quyền quyết định chủ trương đầu tư nhà máy điện hạt nhân từ Quốc hội chuyển sang Thủ tướng. Cùng với đó, dự thảo cũng bổ sung nhiều quy định đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các dự án nhà máy điện hạt nhân sẽ triển khai.

Bộ trưởng Hùng nói giai đoạn từ nay đến năm 2030, để đáp ứng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận với kinh phí đầu tư khoảng 25-30 tỷ USD. Quy mô lớn, thời gian thực hiện lâu, Nhà nước cần hoàn thiện, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Bên cạnh đó, Nhà nước cũng cần hoàn thiện nâng cao năng lực của cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân tại các địa phương trong bối cảnh cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý từ trung ương đến địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ – Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Phạm Thắng

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ – Môi trường Lê Quang Huy nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Song, ông đề nghị dự luật cần thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường tiềm lực khoa học, công nghệ của đất nước, từng bước làm chủ công nghệ điện hạt nhân.

Trong đó, dự luật cần cụ thể hóa đào tạo nguồn nhân lực; nâng cao năng lực trong nước, nội địa hóa thiết bị điện hạt nhân; kế thừa pháp luật về năng lượng nguyên tử hiện hành và hướng dẫn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).

Về an toàn, an ninh cơ sở hạt nhân, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung quy định việc phê duyệt thiết kế đối với nhà máy điện hạt nhân, lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu. Thiết kế của nhà máy điện hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu phải được Cơ quan pháp quy hạt nhân của nước đối tác thẩm định và phê duyệt thiết kế và tính đến các yêu cầu đặc thù của Việt Nam.

Trường hợp nhà máy điện hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu do các cơ quan chuyên môn của Việt Nam thiết kế thì cần bổ sung quy định về việc tuân thủ yêu cầu về an toàn và an ninh hạt nhân của IAEA.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nói khi triển khai nhà máy điện hạt nhân phải chú ý đến hai nội dung liên quan đến an ninh, an toàn là chọn địa điểm xây dựng và bảo vệ trong quá trình vận hành.

Ông đề nghị dự luật cần phải nêu rõ trách nhiệm, thẩm quyền đảm bảo an toàn của nhà máy điện hạt nhân thuộc cơ quan nào. Từng nhiệm vụ phải cụ thể hóa chặt chẽ, rõ ràng hơn. Liên quan người hoạt động trong lĩnh vực hạt nhân, ông cho rằng phải đảm bảo tiêu chuẩn về chứng chỉ, họ phải chịu sự giám sát cơ quan quản lý Nhà nước. “Cần giám sát chặt trong lĩnh vực này, hợp tác quốc tế mà để lộ lọt thông tin về an ninh hạt nhân cũng là vấn đề hệ trọng”, ông Vinh nói.

Ngoài quy định về tiêu chuẩn, yêu cầu với nhà máy điện hạt nhân, dự luật hướng đến xây dựng cơ sở pháp lý về năng lượng nguyên tử; tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn bức xạ, an toàn và an ninh hạt nhân; phát triển bền vững ứng dụng năng lượng nguyên tử; thực hiện cam kết, nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam; tăng cường hợp tác quốc tế; năng lượng nguyên tử góp phần tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi gồm 12 chương, 73 điều (giảm 19 điều tương ứng với hơn 20% số điều so với Luật năm 2008).

Dự luật tập trung bốn chính sách:

Chính sách 1: Thúc đẩy sự phát triển và xã hội hóa ứng dụng năng lượng nguyên tử.

Chính sách 2: Bảo đảm an toàn bức xạ, an toàn, an ninh hạt nhân và phân cấp trong công tác quản lý nhà nước.

Chính sách 3: Tạo thuận lợi cho hoạt động thanh sát hạt nhân.

Chính sách 4: Tăng cường quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng; chủ động và sẵn sàngứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân; bảo đảm thực hiện trách nhiệm dân sự đối với thiệt hại hạt nhân.

Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) được Chính phủ đăng ký vào chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội Khóa XV.

Sơn Hà

‘Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế với nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam’ – Báo VnExpress