Giáo sư Võ Tòng Xuân có hơn 60 năm gắn bó với ngành nông nghiệp với nhiều đóng góp quan trọng trong nghiên cứu và phổ biến giống lúa năng suất cao, kháng bệnh tốt.
Ông Võ Tòng Xuân sinh năm 1940 tại An Giang. Ông qua đời lúc hơn 7h ngày 19/8 tại một bệnh viện ở TP HCM. Ông được biết đến là chuyên gia nông nghiệp hàng đầu Việt Nam, có nhiều đóng góp trong lĩnh vực khoa học, nghiên cứu về nông nghiệp. Dưới đây là một số thành tựu nổi bật của ông:
Nghiên cứu và phát triển giống lúa: Giáo sư Võ Tòng Xuân được xem là “cha đẻ” của nhiều giống lúa ngon của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ông là người có nhiều đóng góp phổ biến các giống Thần Nông, IR36, IR33, IR64, MTL30 phổ biến khắp các tỉnh miền Tây.
Ông trở thành nhà khoa học Việt Nam đầu tiên nhận được giải thưởng VinFuture năm 2023 với đóng góp trong việc phổ biến giống IR36 trên khắp các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long và hợp tác với nông dân để áp dụng các kỹ thuật cấy ghép tiên tiến. Đến những năm 1980, giống lúa IR36 đã được sử dụng trên toàn cầu với diện tích canh tác lên đến 11 triệu ha. Đến năm 2000, việc phổ biến rộng rãi IR36 và các giống lúa khác đã góp phần đáng kể vào việc tăng năng suất lúa gạo, với sản lượng tăng lên đến 600 triệu tấn. Giống lúa năng suất cao, kháng bệnh tốt đã góp phần củng cố an ninh lương thực toàn cầu.
Trong dịp nhận giải ông chia sẻ: “Muốn làm sao để người nông dân Việt Nam giàu hơn. Đi nước này nước kia, tôi thấy sao người nông dân người ta giàu quá vậy, mà người nông dân nước mình tại sao lại nghèo thế. Cần làm sao để người nông dân trồng lúa Việt Nam có thu nhập cao lên. Từ đó tôi xác định mục tiêu để học, nghiên cứu nhằm giải quyết vấn đề”. Những giống lúa ông tạo ra cũng với mục tiêu chi phí giảm, ít sâu bệnh, năng suất cao và người dân có thể yên tâm gắn bó với đồng ruộng.
Nhiều chuyên gia nông nghiệp đánh giá “giống lúa IR36 đã tạo ra sự thay đổi lớn cho nền nông nghiệp nhờ khống chế được dịch rầy nâu. Những đóng góp trong ngành nông nghiệp của GS Võ Tòng Xuân góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong 3 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới”.
GS. TS Võ Tòng Xuân (phải) và Giáo sư Gurdev Singh Khush trong ngày nhận giải thưởng VinFuture năm 2023. Ảnh:Giang Huy
Sau những giống lúa năng suất cao, ông còn tham gia phát triển các giống lúa thơm, chất lượng cao. Trong đó có thể kể đến giống lúa ST 24, ST 25 mà “cha đẻ” các giống lúa này chính là kỹ sư Hồ Quang Cua – học trò của GS Võ Tòng Xuân.
Giải quyết vấn đề đất phèn: Ông đã có những nghiên cứu sâu rộng về việc sử dụng đất phèn. Trong số này có thể kể đến nghiên cứu sử dụng đất phèn Đồng bằng sông Cửu Long, thực hiện từ 1980 – 1992. Nghiên cứu góp phần đưa ra các giải pháp hiệu quả để cải tạo đất phèn, nâng cao năng suất cây trồng. Ông cũng có nhiều nghiên cứu hệ thống canh tác chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp từ năm 1990.
Đào tạo nhân tài: Từng chia sẻ với VnExpress khi ra Hà Nội nhận giải năm 2023, ông cho biết năm 1976, một năm sau khi lấy bằng “bác sĩ nông học” ở Nhật Bản (tương đương với tiến sĩ), ông về nước với mong muốn đào tạo đội ngũ kỹ sư nông nghiệp tại trường Đại học Cần Thơ. Kết quả, đã có hàng nghìn sinh viên được ông truyền kiến thức.
GS.TS Nguyễn Thị Lang, Viện trưởng Viện Nghiên cứu nông nghiệp công nghệ cao Đồng bằng sông Cửu Long cho biết, GS Xuân rất chú trọng đào tạo thế hệ trẻ kế cận. Khi ông còn làm Hiệu trưởng Đại học An Giang đã mời GS Lang xây dựng bộ môn công nghệ sinh học cho trường. “Thầy bảo ở lại trong nước ít tiền hơn nhưng hãy ráng sức vì Việt Nam”, bà nhớ mãi. Đó là lý do bà giữ lời hứa về xây dựng bộ môn công nghệ sinh học cho đại học An Giang trong 5 năm.
Nhà giáo nhân dân, GS.TS Võ Tòng Xuân. Ảnh:Văn Lưu
Hỗ trợ nông nghiệp các nước: Giáo sư Võ Tòng Xuân đã tích cực tham gia các dự án hợp tác quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển, trong việc phát triển nông nghiệp.
GS.TS Nguyễn Thị Lang, kể, có thời điểm khi ở bên Tây Phi, ông gọi điện cho GS Lang nhờ giúp tạo một số giống lúa đưa qua Tây Phi để giúp đỡ người dân. Bà đã gửi 10 giống lúa của Việt Nam sang và hiện phát triển mạnh. “Khi tôi đi dự hội nghị quốc tế, nhiều nhà khoa học nước ngoài đều hỏi tôi có biết thầy Xuân không”, bà nói danh tiếng của GS Xuân lan tỏa ra quốc tế và rất được trân trọng.
Trung tâm trí tuệ nhân tạo và Đô thị phụ trợ do tập đoàn FPT đầu tư rộng hơn 93 ha , tổng vốn 4.362 tỷ đồng, động thổ sáng 18/8.
Dự án Trung tâm trí tuệ nhân tạo (AI) và Đô thị phụ trợ tại Quy Nhơn ở phường Trần Quang Diệu và phường Bùi Thị Xuân, TP Quy Nhơn, do Liên danh FPT Quy Nhơn làm chủ đầu tư, bao gồm ba đơn vị: Công ty Cổ phần Đô thị FPT Đà Nẵng, Công ty TNHH Đầu tư FPT và Công ty TNHH Phần mềm FPT.
Lãnh đạo tỉnh Bình Định, lãnh đạo tập đoàn FPT và quan khách nhấn nút khởi công dự án. Ảnh: FPT
Dự án có ba phân khu chức năng chính: Trung tâm AI; Khu giáo dục và đào tạo và Khu đô thị phụ trợ. Trong đó, Trung tâm AI sẽ là nơi nghiên cứu, đào tạo, sản xuất phần mềm, hỗ trợ chuyển đổi số, cung cấp các giải pháp về an ninh mạng, an ninh xã hội, và ứng dụng AI trong đời sống nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị dịch vụ. Khu đô thị phụ trợ sẽ đảm bảo cung cấp các tiện ích đặc thù của một khu đô thị AI, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ mới và AI.
Phát biểu tại lễ khởi công, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, ông Phạm Anh Tuấn, nhấn mạnh rằng dự án này là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Đây cũng là minh chứng cho sự quyết tâm của tỉnh trong việc nắm bắt và ứng dụng những thành tựu khoa học và công nghệ vào thực tiễn, phù hợp với định hướng của Bộ Chính trị.
Theo lãnh đạo tỉnh, từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 18 (nhiệm kỳ 2010-2015) đến nay, Bình Định luôn coi phát triển khoa học và công nghệ là hướng đi đột phá. Trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ 20, tỉnh đã ban hành Chương trình hành động về phát triển khoa học và công nghệ, hướng tới mục tiêu đưa Bình Định trở thành điểm đến của các doanh nghiệp công nghệ, nhà khoa học trong và ngoài nước. Việc xây dựng Khu đô thị Khoa học Quy Hòa và Trung tâm AI – Đô thị phụ trợ tại Quy Nhơn là minh chứng rõ ràng cho quyết tâm này.
Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, cho biết dự án này sẽ góp phần thu hút đầu tư vào lĩnh vực nghiên cứu, sáng tạo và phát triển trí tuệ nhân tạo theo xu hướng công nghệ 4.0, hướng tới thời đại công nghệ 5.0. Khu đô thị sẽ được xây dựng hiện đại, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và xã hội, với tính chất là một đô thị AI.
Phối cảnh dự án Trung tâm Trí tuệ nhân tạo (AI) và Đô thị phụ trợ ở Quy Nhơn. Ảnh: FPT
Tại buổi lễ, Liên danh FPT Quy Nhơn cũng đã ký biên bản ghi nhớ về việc bàn giao nhà trong năm 2025 cho các cán bộ, nhân viên có đóng góp tiêu biểu cho sự phát triển của FPT tại Bình Định. Đồng thời, FPT đã trao tặng tỉnh Bình Định 40 bộ máy tính cho Trường THPT Dân tộc nội trú Bình Định, hỗ trợ học sinh tiếp cận tri thức và công nghệ mới.
Trong những năm qua, FPT đã tích cực đồng hành cùng Bình Định trong việc thúc đẩy chuyển đổi số trên cả ba lĩnh vực: kinh tế số, xã hội số và chính quyền số. Tập đoàn cũng đã ký thỏa thuận lập quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, và thỏa thuận hợp tác thúc đẩy chuyển đổi số tỉnh giai đoạn 2021 – 2025, nhằm góp phần sớm đưa Bình Định trở thành tỉnh đi đầu cả nước về chuyển đổi số.
Hiện FPT đào tạo khoảng 2.000 học sinh, sinh viên tại Bình Định, với phân hiệu Trường Đại học FPT tại Bình Định hoạt động từ năm 2021, định hướng đào tạo chuyên sâu về AI. Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng AI của FPT tại Quy Nhơn cũng liên tục mang về các dự án AI triệu đôla từ nước ngoài, đồng thời tạo nhiều cơ hội việc làm cho người lao động tại Bình Định và các tỉnh lân cận.
Các nhà khoa học giải trình tự thành công bộ gene của cá phổi Nam Mỹ với kích thước lớn gấp 30 lần bộ gene người.
Cá phổi Nam Mỹ có bộ gene lớn nhất trong số các loài động vật từng được kiểm tra. Ảnh: Katherine Seghers/Đại học bang Louisiana
Cá phổi đôi khi được gọi là “hóa thạch sống” vì chúng đã tồn tại hàng trăm triệu năm. Chúng được cho là sinh vật có họ gần nhất với những loài động vật có xương sống 4 chân (tetrapod) đầu tiên, tổ tiên của mọi loài có xương sống. Tetrapod có thể đã mọc chi và bò lên đất liền khoảng 370 triệu năm trước, trong kỷ Devon (cách đây 419 – 359 triệu năm).
Trước đây, giới khoa học đã giải trình tự bộ gene của một số loài cá phổi như cá phổi Australia (Neoceratodus forsteri) và cá phổi châu Phi (Protopterus annectens). Trong nghiên cứu mới trên tạp chí Nature, các chuyên gia giải trình tự bộ gene của cá phổi Nam Mỹ (Lepidosiren paradoxa) và nhận thấy chúng là loài động vật có bộ gene lớn nhất thế giới, Live Science hôm 16/8 đưa tin.
Cá phổi Nam Mỹ sở hữu tới 91 tỷ cặp base ADN (đơn vị cơ sở của ADN) trong bộ gene. Nếu kéo ra như một cuộn len, chiều dài ADN trong mỗi tế bào của loài vật này sẽ dài tới gần 60 m, trong khi ở người chỉ là khoảng 2 m.
Nhóm nhà khoa học cũng tìm hiểu lý do tại sao bộ gene của cá phổi Nam Mỹ lại phát triển nhanh như vậy trong 100 triệu năm qua. Hơn 90% vật liệu di truyền của chúng cấu tạo từ các gene nhảy (TE) có tính lặp lại cao được sao chép từ nơi khác trong bộ gene. Như vậy, có thể cá phổi thiếu cơ chế để ức chế gene nhảy.
Bộ gene quá lớn có thể gây rắc rối. “Đây là một chi phí khổng lồ với cá phổi Nam Mỹ. 18 trong số 19 nhiễm sắc thể của chúng có kích thước tương đương cả bộ gene người, nên cần rất nhiều năng lượng để sao chép ADN đó. Nhân và tế bào bao bọc xung quanh cũng phải lớn hơn”, Axel Meyer, thành viên nhóm nghiên cứu, nhà sinh học tiến hóa tại Đại học Konstanz, giải thích.
Tuy nhiên, ADN dồi dào có thể hữu ích khi động vật cần thích nghi với môi trường thay đổi, Meyer cho biết. Đó là vì TE có thể tăng hoặc giảm biểu hiện gene, giúp thích nghi nhanh hơn.
Cá phổi Nam Mỹ giữ kỷ lục về bộ gene lớn nhất từng ghi nhận trong thế giới động vật, nhưng không phải trong thế giới sinh vật nói chung. Danh hiệu đó thuộc về dương xỉ New Caledonia (Tmesipteris oblanceolate) với lượng ADN trong nhân tế bào nhiều gấp khoảng 50 lần con người. Chúng có tới 160 tỷ cặp base ADN trong bộ gene.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái yêu cầu cơ quan trong Bộ hỗ trợ trước đề xuất xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về yến sào và trầm hương, đảm bảo “giảm thiểu tối đa thiệt hại”.
Yêu cầu được Thứ trưởng Trần Hồng Thái nêu tại buổi làm việc của đoàn công tác Bộ Khoa học và Công nghệ với UBND tỉnh Khánh Hòa, chiều 16/8 nhằm đánh giá kết quả hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của địa phương. Hai bên dành nhiều thời gian để thảo luận về thuận lợi, khó khăn, đề xuất các giải pháp thúc đẩy ứng dụng khoa học, công nghệ, và đổi mới sáng tạo phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Khánh Hòa. Trong đó, địa phương đề xuất xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về sản phẩm yến sào, trầm hương; bảo hộ nhãn hiệu “Yến sào Khánh Hòa” và bổ sung “Yến sào” vào danh mục sản phẩm quốc gia.
Thứ trưởng Trần Hồng Thái phát biểu tại cuộc họp tại UBND tỉnh Khánh Hòa, chiều 16/8. Ảnh: Bùi Toàn
Tại cuộc họp, TS Triệu Việt Phương, quyền Viện trưởng Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam, cho biết trầm hương và yến sào là những sản phẩm có giá trị kinh tế cao, do vậy việc có thêm công cụ giúp cho việc kiểm soát chất lượng tốt hơn “đối với hai sản phẩm này rất cần thiết”.
Theo ông Phương, trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn quốc gia đều hướng đến yếu tố mang tính quốc tế. “Trầm hương và yến sào là sản phẩm có giá trị xuất khẩu cao, do vậy cách tiếp cận phải vừa mang tính chất đặc thù của Việt Nam nhưng lại phù hợp và đáp ứng được thị trường quốc tế”, ông nói
TS Phương cho biết tiêu chuẩn quốc gia “chắc chắn” là công cụ hữu ích để đảm bảo chất lượng, và vấn đề khoa học, khảo sát, thử nghiệm để xác định đặc tính đặc thù của từng sản phẩm “là rất quan trọng và không thể tách rời”.
Ông cũng cho biết khi xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cũng cần có thêm những công cụ hỗ trợ khác để có thể “vừa kiểm tra được chất lượng và vừa kiểm soát được nguồn gốc xuất xứ của những sản phẩm này, để có thể bảo vệ thương hiệu của quốc gia”.
Còn bà Nguyễn Như Quỳnh, Chánh thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ, cho biết việc tỉnh Khánh Hòa đề xuất xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về yến sào và trầm hương nhằm “bảo vệ hai sản phẩm đặc biệt này”, không chỉ là thế mạnh của tỉnh mà còn có những xu hướng phát triển linh hoạt, đem lại nhiều lợi ích kinh tế cho đất nước.
Bà Quỳnh cho hay khi người dân biết đến Khánh Hòa thì thường nhắc đến yến sào, nhưng “câu hỏi đặt ra là tổ chức nào sẽ có quyền đăng ký nhãn hiệu yến sào Khánh Hòa này và phạm vi bảo vệ đến đâu? Đây là yếu tố rất lớn cần đặt ra để giải quyết, tránh xung đột quyền lợi giữa các tổ chức, cá nhân”.
Trầm hương cũng như vậy, vấn đề bảo hộ sản phẩm đặc biệt này bằng phương thức nào, bằng đối tượng sở hữu trí tuệ nào (nhãn hiệu chứng nhận hay chỉ dẫn địa lý)?. “Tôi nghĩ đấy không chỉ bài toán kỹ thuật mà là bài toán kinh tế rất lớn”, bà Quỳnh nói.
Bà Trịnh Thị Hồng Vân, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty yến sào Khánh Hòa cho biết sản phẩm yến sào tại địa phương đang tồn tại các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia sẽ bảo vệ cho người tiêu dùng cũng giống như công cụ để cơ quan chức năng dễ dàng quản lý và đảm bảo được phát triển bền vững của ngành nghề yến sào.
“Việc này sẽ nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh, mở ra cơ hội xuất khẩu và khẳng định được giá trị, định vị thương hiệu”, bà Vân nói, đồng thời kiến nghị Bộ cho một nhiệm vụ khoa học cấp quốc gia vì “đơn vị đang chú trọng đến phát triển các sản phẩm mới và nghiên cứu khoa học”.
Cuối cuộc họp, ông Lê Hữu Hoàng, Phó chủ tịch UBND tỉnh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ quan tâm giúp đỡ địa phương việc lập, trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt các đề án, kế hoạch nêu trong buổi làm việc; đồng thời có văn bản hướng dẫn tỉnh tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ của tỉnh.
Ông Lê Hữu Hoàng phát biểu tại cuộc hop chiều 16/8. Ảnh: TTTT
Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Trần Hồng Thái cho biết sẽ “đặc biệt quan tâm” đến đề xuất của địa phương, đồng thời đề nghị các đơn vị chức năng của Bộ (trực tiếp là Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật; Cục Sở hữu trí tuệ, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng) phối hợp với các đơn vị liên quan để tiếp tục hướng dẫn địa phương thực hiện.
“Tôi đề nghị các đơn vị chức năng của bộ phối hợp với ngành liên quan tiếp tục tổng hợp những khó khăn, đề xuất của địa phương để kịp thời giải quyết, tháo gỡ giúp địa phương”, Thứ trưởng Thái nói.
Ông cũng đề nghị Khánh Hòa Đẩy mạnh triển khai thực hiện các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ phục vụ trực tiếp cho các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, phát huy hiệu quả tiềm năng, lợi thế của tỉnh; tập trung phát triển các sản phẩm có lợi thế của địa phương, sản phẩm theo chuỗi giá trị, phục vụ tăng trưởng, phát triển kinh tế -xã hội của tỉnh.
TS Đào Minh Sô cùng các cộng sự lai tạo thành công ba giống lúa màu đỏ, tím, đen, trong đó giống đỏ (SR20) năng suất cao nhất 8 tấn mỗi hecta, tương đương lúa thường.
TS Sô hiện là Trưởng bộ môn chọn tạo giống cây trồng, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam). Ông cùng với nhóm nghiên cứu dành gần 10 năm chọn lọc thành công ba giống lúa màu đỏ (SR20), tím (SR21), đen (SR22) đạt các tiêu chí về độ thuần, năng suất, khả năng chống chịu bệnh, thành phần dinh dưỡng… Hiện giống SR20 và SR21 được đăng ký bảo hộ giống, lưu hành trong nước.
TS Đào Minh Sô (phải) tại khu trồng lúa thử nghiệm rộng 1 ha ở huyện Củ Chi, TP HCM. Ảnh: Hà An
Theo TS Sô lúa màu biểu hiện ở vỏ cám của hạt, chứa dinh dưỡng tốt cho sức khỏe như chất khoáng, vitamin, chất chống oxy hóa… Lúa màu được chế biến thành các dạng gạo lứt dùng cho người ăn kiêng, người mắc các bệnh mạn tính. Tuy nhiên, nhược điểm lúa năng suất thấp do đặc tính hàm lượng diệp lục ít, làm giảm khả năng quang hợp. Ngoài ra, khi nấu thành cơm ăn không ngon vì không có độ dẻo như gạo trắng thông thường. Nhóm đã tập trung khắc phục được những nhược điểm này. Theo ông Sô, giá mỗi kg từ 50.000 – 100.000 đồng, phục vụ thị trường người ăn kiêng nên rất tiềm năng.
Thử nghiệm cả trăm phép lai, kéo dài nhiều năm trong khoảng 8 – 10 thế hệ, nhóm chọn ra ba giống lúa màu đạt các tiêu chí về năng suất, hàm lượng chất dinh dưỡng, khả năng chống bệnh. Theo TS Sô, công đoạn chọn lọc giống ứng với các tiêu chí đề ra được coi quan trọng nhất, quyết định thành công cho việc tạo giống mới. “Một giống được cho là thuần khi đạt các chỉ tiêu đồng đều về thời gian sinh trưởng, chiều cao, thời gian trổ bông… Các chỉ tiêu về độ dẻo, mềm, thơm… chủ yếu ảnh hưởng bởi kiểu gene trên giống”, TS Sô nói và cho rằng đây là quá trình tốn nhiều thời gian, công sức, chi phí nhất trong chọn tạo giống.
Giống lúa đen SR22 được trồng thực nghiệm tại Củ Chi. Ảnh: Hà An
Với giống SR20, thời gian thu hoạch trong 90 – 95 ngày, sản lượng 5 – 8 tấn mỗi ha, tương đương với lúa thường. Về độ dẻo, SR20 có hàm lượng amylose (chất có trong tinh bột) 17 – 18% thuộc nhóm mềm. Giống này có chỉ số đường huyết thấp, phù hợp người ăn kiêng, người giảm béo.
Giống SR21 có năng suất thấp hơn SR20 với khoảng 4 – 6 tấn mỗi ha, thời gian thu hoạch 100 – 105 ngày. Theo nhóm nghiên cứu, điểm mạnh của SR21 là có mùi thơm, chỉ số chuyển hóa đường thấp, hạt có độ dài 8 mm phù hợp thị hiếu tiêu thụ gạo hiện nay.
Còn giống SR22 năng suất khoảng 4 – 6 tấn, thời gian thu hoạch 95 ngày. Điểm mạnh của giống SR22 có hàm lượng anthocyanin cao nhất trong ba giống. Chất này có tác dụng hỗ trợ giúp cơ thể chống lại các tế bào oxy hóa, giúp phòng chống ung thư. “Anthocyanin là chất chỉ có trong các loại gạo màu”, TS Sô nói.
Ba loại lúa màu của nhóm chọn tạo phù hợp với nhiều vùng trồng, có khả năng chống chịu các loại bệnh phổ biến như đạo ôn, bạc lá, rầy nâu…Theo TS Sô, với gạo trắng khi lúa đạt độ chín 85% là thu hoạch. Riêng lúa màu, nông dân cần đợi trên 95% mới thu. Vì ở giai đoạn này lúa màu mới hoàn toàn tích lũy đầy đủ màu sắc, chất dinh dưỡng.
Ba giống gạo màu do nhóm nghiên cứu lai tạo thành công. Ảnh: Nhóm nghiên cứu
Theo nhóm nghiên cứu, giống lúa hiện nay có thể trồng mở rộng, phục vụ sản xuất thương mại. Tuy nhiên lãnh đạo một doanh nghiệp xuất nhập khẩu nông sản tại TP HCM, cho rằng các loại gạo màu chỉ phù hợp cho người ăn kiêng, người đang điều trị bệnh… Do đó, thị phần cho gạo màu tại Việt Nam chưa nhiều, tập trung vào nhóm nhỏ, nên tiêu thụ không cao ở thời điểm hiện tại. “Mặc dù cải thiện được năng suất, nhưng yếu tố quan trọng nhất của lúa màu phải đạt có độ mềm dẻo, ngon khi ăn mới phù hợp khẩu vị của người dân”, ông nói.
Nhà chức trách Trung Quốc đang tận dụng các trang trại điện mặt trời để kết hợp trồng cây và chăn nuôi gia súc, góp phần ngăn chặn bão cát và sa mạc xâm lấn.
Một trang trại mặt trời ở sa mạc Kubuqi gần Ordos. Ảnh: Qilai Shen/Bloomberg
Cách Bắc Kinh 805 km về phía tây, trên sa mạc ở vùng Nội Mông, một dự án điện mặt trời đang được tiến hành. Trong vài thập kỷ tới, nhà chức trách ở Ordos sẽ lắp đặt 100 gigawatt pin quang điện, nhiều gấp hơn 3 lần công suất mà Mỹ đang xây dựng trên toàn quốc, trải dọc dải đất dài 400 km và rộng 5 km. Mục tiêu của dự án không chỉ là sản xuất lượng điện sạch khổng lồ mà cả tái tạo đất hoang, mang lại cây xanh và thậm chí gia súc cho khu vực lớn ngang Puerto Rico. Để làm vậy, nhà chức trách địa phương đang kết hợp mở rộng điện mặt trời và đối phó sa mạc hóa.
Vai trò trung tâm của Trung Quốc trong mở rộng công suất điện mặt trời toàn cầu rất rõ ràng. Họ thống trị chuỗi công nghiệp từ sản xuất, lắp đặt tới sửa chữa pin quang điện trên khắp thế giới. Trong khi đó, nỗ lực chống sa mạc hóa của Bắc Kinh ít được chú ý hơn cũng như quan điểm tăng trưởng song song cả hai hoạt động trên.
Sa mạc chiếm hơn 1/4 tổng diện tích đất của Trung Quốc. Từ thập niên 1950, nước này tìm cách giảm thiểu độ nghiêm trọng và tác động của bão bụi, ngăn chặn sa mạc xâm lấn các khu vực đô thị hay đất đai màu mỡ trong dài hạn. Khi biến đổi khí hậu khiến tình trạng sa mạc hóa tồi tệ hơn trên toàn cầu, Bắc Kinh càng chú trọng tập trung vào thách thức này.
Kết hợp công nghệ sản xuất điện sạch và cần bảo dưỡng tương đối ít với những dải đất giá rẻ dồi dào ánh sáng Mặt Trời rất hợp lý. Nhiều công ty Trung Quốc đã tìm cách triển khai các trang trại mặt trời khổng lồ trên sa mạc trong hơn một thập kỷ với mức độ thành công đa dạng. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, họ bắt đầu đạt bước tiến lớn.
Dự án 6 năm trên sa mạc Kubuqi gần Ordos, Nội Mông, là thành quả nỗ lực nhiều năm của các nhà phát triển điện mặt trời. Ban đầu, họ sử dụng một số biện pháp như tạo ra hàng rào chắn cát và trồng cây để đảm bảo an toàn hoạt động. “Họ phải hành động để giảm thiểu thiệt hại cho sinh thái và môi trường địa phương, đồng thời bảo vệ cơ sở của chính họ khỏi bị bão cát tàn phá. Điều gây bất ngờ là công sức của họ khiến cỏ mọc trên sa mạc”, Wang Weiquan, tổng thư ký của Hội đồng năng lượng và môi trường thuộc Hiệp hội nghiên cứu năng lượng Trung Quốc, cho biết.
Theo một nghiên cứu năm 2022, những dự án điện mặt trời trên sa mạc dẫn tới xu hướng phủ xanh đặc biệt. Khoảng 1/3 đất đai bên dưới nhà máy điện mặt trời xây ở 12 sa mạc Trung Quốc có thực vật phát triển. Nghiên cứu gần đây chỉ ra pin quang điện không chỉ tạo ra bóng râm, cho phép cây cỏ sinh sôi mà còn giảm tốc độ gió trên mặt đất, ngăn cát bị cuốn lên. Nhiều công ty điện mặt trời nhận thấy cơ hội. Họ bắt đầu nghiên cứu hoa màu thích hợp để trồng bên dưới tấm pin. Một loại cây hiệu quả mà họ phát hiện là cam thảo có thể sống sót trong môi trường khắc nghiệt và khiến đất trở nên màu mỡ hơn thông qua hấp thụ nitrogen từ không khí và biến đổi vào đất.
Một trang trại mặt trời ở Kubuqi vận hành bởi Elion Resources Group, công ty Trung Quốc chuyên về tái tạo sa mạc, cũng trồng khoai tây, dưa hấu và chăn cừu. Hoạt động nông nghiệp không chỉ giữ cát tại chỗ mà còn giải quyết hai mục tiêu quốc gia là xóa nghèo (nhờ cung cấp việc làm cho lao động địa phương) và tăng cường an ninh lương thực.
Từ năm 2017, một số công ty điện mặt trời lớn như Longi xây dựng dự án thử nghiệm trên sa mạc để chứng minh lợi ích sinh thái và xã hội của công trình. Họ cũng tiếp tục cải tiến sản phẩm để hoạt động tốt hơn trong thời tiết cực đoan. Ví dụ, một nhà máy điện mặt trời 2 gigawatt ở Kubuqi kết nối với lưới điện tháng 12 năm ngoái, sử dụng tấm pin hai mặt giúp tăng cường sản xuất điện và thay thế bộ khung đỡ truyền thống bằng hàng dây dài giữ tấm pin từ hai phía, chừa lại nhiều không gian hơn để trồng trọt và chăn nuôi gia súc.
Các nhà nghiên cứu phát hiện và công bố 5 loài nấm mới cho khoa học thuộc họ nấm thông Boletaceae và Entolomataceae tại Vườn Quốc gia và Khu bảo tồn Thiên nhiên của Việt Nam.
TS Phạm Thị Hà Giang, Viện Sinh thái nhiệt đới, Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga phối hợp với các nhà khoa học Viện Thực vật Komarov (Nga) đã phát hiện và mô tả 5 loài nấm mới cho khoa học. Trong đó, 1 loài thuộc họ Boletaceae (Tylopilus aurantiovulpinus) và 4 loài thuộc họ Entolomataceae, chi Entoloma (gồm Entoloma cycneum, Entoloma dichroides, Entoloma peristerinum và Entoloma tadungense).
Loài nấm Tylopilus aurantiovulpinus thuộc họ Boletaceae. Ảnh: Nhóm nghiên cứu
Các nhà khoa học đã thu thập 69 mẫu nấm tại VQG Tà Đùng (Đắk Nông) và Khu BTTN Kon Chư Răng (Gia Lai). Kết quả ghi nhận 62 loài nấm thuộc 14 chi, 2 họ Boletaceae và Entolomataceae; trong đó 27 loài nấm thuộc họ Boletaceae và 35 loài nấm thuộc họ Entolomataceae (31 loài thuộc chi Entoloma, 4 loài thuộc chi Clitopilus).
Trong số các loài nấm Boletaceae và Entolomataceae ghi nhận tại đây, có 3 loài nấm ăn, 5 loài có khả năng ăn được, 7 loài có độc và 7 loài có khả năng gây độc.
Nhóm nghiên cứu cho hay sau khi phát hiện đã phân loại các loài nấm thu được bằng phương pháp nghiên cứu hình thái hiển vi, siêu hiển vi và di truyền phân tử, làm rõ và mô tả các đặc điểm sinh học của chúng. Hiện nhóm đã thiết lập danh lục 20 loài nấm thuộc họ Boletaceae và chi Entoloma, trong đó 12 loài ghi nhận mới cho khu hệ nấm lớn Việt Nam.
Loài mới Entoloma peristerinum. Ảnh: Nhóm nghiên cứu
Theo TS Giang, nhiều nấm lớn là nguồn thực phẩm tiềm năng, cung cấp nhiều chất có hoạt tính sinh học quan trọng cho y học, mở ra cơ hội nghiên cứu và phát triển các sản phẩm dược liệu mới. Nấm lớn cũng đóng vai trò thiết yếu trong hệ sinh thái, tham gia vào quá trình phân hủy các chất hữu cơ có nguồn gốc thực vật, giúp tái tạo dinh dưỡng cho đất và hỗ trợ sự phát triển của thực vật.
Tuy nhiên các loài nấm trong họ Boletaceae và Entolomataceae tại Việt Nam đang bị đe dọa suy giảm do diện tích rừng nguyên sinh ở các vùng nhiệt đới đang giảm sút. Đây là lý do TS Giang cùng cộng sự tiến hành nghiên cứu và đề xuất các biện pháp bảo tồn các loài nấm này trước nguy cơ tuyệt chủng.
Kết quả nghiên cứu cũng giải thích tính đa dạng, phân bố các loài nấm trong hai họ này cho khu vực Tây Nguyên và bổ sung dẫn liệu mới, loài mới cho khoa học và khu hệ nấm Việt Nam. Đây là cơ sở phục vụ đề xuất giải pháp, chính sách quản lý và bảo tồn những loài nấm lớn có giá trị kinh tế và môi trường, theo nhóm nghiên cứu.
TS Phạm Thị Hà Giang (hàng đầu, bên phải) cùng các cộng sự thực hiện đề tài. Ảnh: Nhóm nghiên cứu
Nhóm nghiên cứu đã công bố 4 bài báo khoa học (2 bài trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục ISI và 2 bài báo trên tạp chí khoa học trong nước). Ngoài công bố về sự đa dạng của loài nấm lớn thuộc họ Boletaceae và Entolomataceae, đề tài cũng chỉ ra, yếu tố ảnh hưởng đến sự phân bố của 2 nhóm loài chủ yếu là nhiệt độ, độ ẩm và đặc trưng của thảm thực vật.
“Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tính đa dạng của các loài nấm lớn nói chung, có thể cản trở quá trình sinh trưởng và phát triển của nấm nấm lớn khiến cho sợi nấm không có khả năng hình thành quả thể”, TS Giang cho hay.
16 giải pháp, sản phẩm được đánh giá bởi Hội đồng giám khảo và lượng bình chọn cao bước vào vòng thuyết trình tại AI Awards 2024 sáng nay 16/8.
Các giải pháp, sản phẩm được lựa chọn từ 48 bài thi tham gia Giải bình chọn Sản phẩm ứng dụng Trí tuệ nhân tạo 2024 (AI Awards 2024) do VnExpress tổ chức. Điểm vào chung kết gồm 40% bình chọn của độc giả và 60% đánh giá của Hội đồng giám khảo.
Các bài thi vào phỏng vấn gồm:
1. Công nghệ đo và tư vấn dinh dưỡng cho cây trồng
Các kỹ sư và chuyên gia môi trường của Công ty Công nghệ Nông nghiệp Enfarm đã phát minh ra bộ thiết bị đo dinh dưỡng thông minh enfarm bao gồm: cảm biến nằm trong đất, thiết bị phát sóng và app enfarm. Đây là công nghệ cảm biến cầm tay duy nhất có giá rẻ và bền với độ chính xác tương đương phòng thí nghiệm đạt chuẩn Iso.
Công nghệ duy nhất tận dụng AI tạo sinh để tư vấn cụ thể bằng tiếng Việt 24/7 dựa trên dữ liệu từ cảm biến cho nông dân, giúp họ tăng năng suất, giảm chi phí và giảm tác động môi trường. Công nghệ này giúp tăng 20% năng suất với cùng chi phí đầu vào hoặc giảm tới 50% chi phí phân bón mà vẫn giữ sản lượng đối với cây cà phê, tạo ra sự đột phá trong sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đo dinh dưỡng thông minh, app enfarm còn giúp người nông dân cập nhật giá cả thị trường, chẩn đoán sâu bệnh hay quản lý nông trại.
Nhóm sử dụng App đo dinh dưỡng cây trồng. Ảnh: Nhóm nghiên cứu
2. Giải pháp trợ lý ảo tổng đài OmiBot
OmiBot là giải pháp từ công ty cổ phần Minh Phúc Transformation, tận dụng sức mạnh của Generative AI để mang đến trải nghiệm vượt trội cho người dùng. Không chỉ đơn thuần là một trợ lý ảo, OmiBot là hệ thống thông minh có khả năng tương tác bằng giọng nói tự nhiên, đáp ứng ngay lập tức và xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh. Sử dụng công nghệ AI tạo sinh, OmiBot tạo ra giọng nói chân thực, gần gũi với người nghe, mang lại lợi ích cho doanh nghiệp như tiết kiệm chi phí vận hành, tự động hóa quy trình, mở rộng quy mô và giảm rủi ro bảo mật.
3. AI – GOV
Chatbot sử dụng trí tuệ nhân tạo do công ty công nghệ Promtete phát triển nhằm cung cấp dịch vụ công, giải đáp thắc mắc cho người dân và doanh nghiệp nhằm tiết kiệm chi phí và nâng cao sự chủ động trong việc tìm kiếm thông tin.
Sản phẩm dùng generative AI để chatbot có khả năng trò chuyện như con người, ngoài ra các thuật toán do nhóm tự nghiên cứu giúp giảm thiểu hallucination và tăng độ chính xác trong câu trả lời của chatbot. Chatbot cũng có khả năng cập nhật dữ liệu tự động mà không cần phải huấn luyện trước.
4. WOWCRM – Hệ thống Quản trị quan hệ khách hàng thông minh
Hệ thống quản trị quan hệ khách hàng ứng dụng AI đầu tiên được phát triển bởi một công ty Việt Nam, GMO-Zcom Runsystem, đáp ứng đầy đủ các nghiệp vụ của ngành BFSI.
Giải pháp ứng dụng các công nghệ “hot trend” nhất, đặc biệt là AI giúp quản trị quan hệ khách hàng cho doanh nghiệp. Với việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến nhất, WOWCRM giúp tối ưu hóa quy trình làm việc và mang đến trải nghiệm tốt nhất cho các doanh nghiệp như chatbot tương tác, AI tự động phân tích dữ liệu, phát hiện cơ hội bán hàng và phân loại khách hàng chính xác.
5. AUTOBIZNET- Nhân hiệu 5.0
Nền tảng giúp tạo dựng và phát triển thương hiệu cá nhân do Công ty TNHH Primo Empire phát triển. Đây là ứng dụng di động đột phá, tích hợp AI hỗ trợ viết và tối ưu hoá thông tin cá nhân, kinh nghiệm và kỹ năng giúp người dùng dễ dàng tạo hồ sơ trực tuyến ấn tượng, bao gồm trang web cá nhân, CV và portfolio.
6. CodeVista
Bằng cách tận dụng Generative AI (GenAI), giải pháp CodeVista của AI Center và FPT Software, cung cấp cho các nhà phát triển phần mềm các công cụ hỗ trợ AI tiên tiến giúp đơn giản hoá quy trình viết mã và giảm độ phức tạp.
FPT Software ước tính CodeVista sẽ giúp giảm 48% thời gian phát triển trung bình. Công cụ mang đến trải nghiệm hoàn toàn mới trong việc lập trình, giúp tăng năng suất, tiết kiệm thời gian cho các dự án phần mềm, không chỉ đi sát với nhu cầu đặc thù của các lập trình viên mà còn đảm bảo tuyệt đối bảo mật dữ liệu cho doanh nghiệp, khách hàng.
FPT Software đã áp dụng CodeVista làm công cụ nội bộ. Ảnh: Nhóm dự thi
7. Tomota S3 – Trợ lý AI cho người nuôi tôm
Giải pháp từ Công ty CP Công nghệ Otanics giúp người nuôi tôm có thể thu thập được dữ liệu chính xác về tình trạng sức khỏe của tôm thông qua việc phân tích hình ảnh.
Tomota S3 xác định mật độ nuôi tôm chính xác giúp người nuôi đưa ra các quyết định quản lý trại tôm một cách khoa học và chính xác hơn, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh chẩn đoán tình hình sức khoẻ con tôm, trợ lý AI còn giúp người nuôi ước tính lượng thức ăn theo từng giai đoạn, dự báo doanh thu và thời điểm thu hoạch.
8. Nôm-Easy
Nền tảng số hoá, lưu trữ và tra cứu tiếng Nôm do FPT IS-IDA phát triển. Giải pháp nhằm lưu trữ lâu dài và xây dựng bộ từ điển phục vụ nghiên cứu, tra cứu và học tập, áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) như xử lý ảnh và ngôn ngữ tự nhiên (NLP) để bóc tách và tái hiện dữ liệu một cách tự động và chính xác.
9. FPT AI Mentor
FPT AI Mentor xây dựng dựa trên lượng tri thức khổng lồ được tạo sinh từ dữ liệu của doanh nghiệp. Giải pháp do FPT Smart Cloud phát triển, giúp tự động hóa và cá nhân hóa quy trình đào tạo bởi AI, ứng dụng phương pháp Adaptive Micro-learning, giúp nâng cao chất lượng đào tạo nhân viên, cải thiện kiến thức và năng lực. Hiện FPT Long Châu là đơn vị tiên phong ứng dụng AI trong quy trình đào tạo dược sĩ với quy mô khoảng 4.000 người.
Ứng dụng của FPT AI Mentor. Ảnh: Nhóm dự thi
10. MedCAT AI Insurance
Đây là nền tảng thông minh được phát triển bởi công ty cổ phần MEDCAT với mục tiêu đọc hiểu và tái cấu trúc dữ liệu từ các hồ sơ y tế.
Nền tảng này sử dụng những tiến bộ mới nhất trong lĩnh vực ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing – NLP), trí tuệ nhân tạo (Artificial intelligence – AI), và kiến thức y tế chuyên sâu để phân tích và xử lý các tài liệu y tế. Sau khi dữ liệu đã được tái cấu trúc, hệ thống MedCAT AI Insurance sẽ tiếp nhận và xử lý dữ liệu này. Đây là một bước tiến lớn trong việc tự động hóa quá trình bồi thường bảo hiểm.
11. Trợ lý AI AIVA – Tự động hóa công việc với AI
Aiva là một giải pháp trợ lý AI tiên phong tại Việt Nam, ra mắt từ tháng 4/ 2023, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo. Với hơn 50 bộ trợ lý AI thông minh có sẵn, Aiva của Aiva Group hỗ trợ từ những công việc nhỏ nhặt nhất đến các tác vụ phức tạp, giúp người dùng hoàn thành từ A-Z một cách hoàn toàn tự động. Chỉ cần giao việc và thư giãn với ly cafe, Aiva sẽ tự động thực hiện công việc và thông báo lại kết quả. Hệ thống tự động hóa thông minh của Aiva giúp tiết kiệm thời gian và tăng năng suất làm việc lên gấp nhiều lần.
12. FastV – IZClip: Nền tảng sáng tạo video ngắn tích hợp trí tuệ nhân tạo
FastV do Phòng Thí nghiệm Công nghệ tri thức, Khoa Công nghệ Thông tin, Đại học Công nghệ, ĐHQG Hà Nội cùng Công ty Trí tuệ nhân tạo iMeta phát triển.
Tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo (AI) để biến ý tưởng video của người dùng thành hiện thực chỉ qua một vài thao tác. Bằng việc tích hợp các nghiên cứu hàng đầu về Khai phá dữ liệu, xử lý ngôn ngữ tự nhiên tiếng Việt của các nhà khoa học trường Đại học Công nghệ kết hợp với các công nghệ tiên tiến về trí tuệ nhân tạo như mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) GPT, Gemini cùng các công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói, video, nền tảng giúp người dùng sáng tạo những video với nội dung chất lượng cao trong thời gian ngắn.
13. Giải pháp Chatbot AI trong công tác hỗ trợ Khách hàng tại BIDV
Chatbot BIDV Chatbot BIDV được xây dựng trên nền tảng trí tuệ nhân tạo AI của FPT.AI – một trong những nền tảng AI hàng đầu Việt Nam. Đây là là giải pháp đáp ứng toàn diện nhu cầu của khách hàng (KH) về: kênh giao tiếp đa dạng, dễ dàng kết nối, thông tin hỗ trợ nhanh chóng 24/7. Dự án do Trung tâm chăm sóc khách hàng, Ngân hàng BIDV thực hiện.
14. akaCam ứng dụng quản lý an toàn kho quỹ
akaCam là nền tảng phân tích dữ liệu video ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) do Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo Quy Nhơn phát triển.
akaCam là nền tảng phân tích dữ liệu video ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp chuyển đổi dữ liệu từ camera thành dạng thông tin có cấu trúc để xử lý và phân tích. akaCam hỗ trợ nhận diện, định danh, trích xuất thông tin của đối tượng, từ đó phân loại và hỗ trợ tìm kiếm đối tượng, phân tích hành vi của đối tượng bằng hình ảnh, trích xuất các báo cáo thống kê theo mong muốn. Giải pháp giúp giảm chi phí an ninh, hiệu quả trong quản lý vận hành doanh nghiệp. Ứng dụng cũng được sử dụng trong sản xuất, bán lẻ, hộ gia đình, giao thông và giáo dục.
15. Hóa đơn điện tử xăng đầu FPT PetroInvoice
Dự án của Công ty TNHH FPT IS tiên phong sử dụng AI tự động bóc tách dữ liệu từ cột bơm bơm xăng dầu, tự động hoàn thiện hóa đơn chuyển cho Cơ quan Thuế. Giải pháp giúp xuất hoá đơn điện tử chính xác, dễ dàng tích hợp với các phần mềm quản lý, phù hợp cho các cửa hàng xăng dầu quy mô nhỏ, giúp tối ưu về chi phí với quy trình triển khai nhanh gọn không phụ thuộc vào chủng loại trụ bơm. Ứng dụng sử dụng Hiện tại, giải pháp đã được triển khai cho nhiều cửa hàng xăng dầu tại Bắc Ninh, Quảng Ninh, Nam Định, Hải Dương, Hải Phòng, Lào Cai…
Một thao tác trong quản lý hóa đơn xăng dầu FPT PetroInvoice. Ảnh chụp màn hình
16. Giải pháp AI Chatbot chăm sóc khách hàng trong lĩnh vực Y tế
Đây là giải pháp AI Chatbot tiên tiến nhằm cung cấp giải pháp giao tiếp thông minh và hiệu quả để chăm sóc khách hàng lĩnh vực y tế, đến từ đơn vị JAMstack Việt Nam phối hợp với bệnh viện Đại học Y dược TP HCM.
AI Chatbot có khả năng giao tiếp tự nhiên và tùy chỉnh theo từng nhu cầu của bệnh viện và cơ sở y tế, giúp tối ưu hóa quy trình chăm sóc bệnh nhân, hỗ trợ tư vấn y tế và quản lý lịch hẹn…
Tại AI Awards 2024, 5 thành viên Hội đồng chuyên môn gồm các nhà khoa học uy tín, chuyên gia lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cùng lãnh đạo công nghệ trẻ từ tập đoàn, doanh nghiệp lớn sẽ chọn ra top 5 dự án xuất sắc và trao giải trong Ngày hội AI4VN.
Chủ nhân giải thưởng sẽ nhận các lợi ích truyền thông trên Báo VnExpress trị giá 100.000.000 VNĐ, được kết nối tới các đối tác quan tâm để ứng dụng, mở rộng thị trường, kinh doanh sản phẩm.
AI Awards 2024 tìm kiếm và vinh danh các sản phẩm, giải pháp hướng tới có tính sáng tạo độc đáo trong việc ứng dụng AI trong doanh nghiệp và cuộc sống con người. Cuộc thi sẽ trao giải trong khuôn khổ chương trình Ngày hội Trí tuệ nhân tạo Việt Nam 2024 (AI4VN 2024) tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội, ngày 23/8.
AI4VN 2024 có chủ đề “Mở khóa sức mạnh trí tuệ nhân tạo tạo sinh”, do Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo, Báo VnExpress tổ chức với sự phối hợp của Câu lạc bộ Các Khoa – Viện – Trường Công nghệ thông tin -Truyền thông (FISU). Đây là năm thứ hai giải thưởng được tổ chức, nhằm vinh danh những sản phẩm, giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nổi bật trong sản xuất và cuộc sống.
Có một quan điểm cho rằng, nếu mỗi ngày ăn một quả táo sẽ không cần đến gặp bác sỹ, nhưng một nghiên cứu mới đây đã minh chứng, nếu thay quả táo bằng đĩa salad trái cây thì ích lợi đem lại cho cơ thể còn nhiều hơn thế nữa. Kết quả của nghiên cứu là bằng chứng mới nhất trong chuỗi các nghiên cứu về lợi ích sức khỏe lâu dài của việc ăn trái cây hằng ngày.
Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Quốc gia Singapore (NUS) đã phân tích dữ liệu của 13.738 người trong gần 2 thập kỷ và phát hiện rằng, những người ăn khoảng ba phần trái cây mỗi ngày (hoặc nhiều hơn) trong giai đoạn trung niên có khả năng giảm nguy cơ mắc các triệu chứng trầm cảm thấp hơn 21% so với những năm sau đó. Các triệu chứng này không chỉ đơn thuần là trầm cảm, mà còn suy giảm chức năng nhận thức, mất ngủ, kém tập trung và tăng mệt mỏi.
Giai đoạn đầu tiên của nghiên cứu diễn ra từ năm 1993 đến 1998, khi những người tham gia với độ tuổi trung bình là 51 được đánh giá về lượng trái cây tiêu thụ hằng ngày. Sau đó, vào các năm 2014 đến 2016, với độ tuổi trung bình của người tham gia là 73 tuổi, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra sức khỏe tâm thần của người tham gia bằng Thang đo Trầm cảm Geriatric. Khoảng 3.180 (23,1%) người tham gia đã phản hồi rằng họ có 5 hoặc nhiều hơn các triệu chứng được nêu ra trong khảo sát. Sau khi điều chỉnh các yếu tố lối sống như hút thuốc, hoạt động thể chất, chất lượng giấc ngủ và các bệnh lý liên quan đến tuổi tác khác, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, những người tiêu thụ ba phần trái cây trở lên mỗi ngày có các triệu chứng trầm cảm thấp hơn đáng kể.
GS Woon-Puay Koh – Trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Y NUS Yong Loo Lin cho biết, nghiên cứu của chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiêu thụ trái cây như một biện pháp phòng ngừa trầm cảm liên quan đến tuổi già. Trong nghiên cứu của chúng tôi, những người tham gia ăn ít nhất ba phần trái cây mỗi ngày, so với những người ăn ít hơn một phần mỗi ngày, đã giảm đáng kể khả năng mắc chứng trầm cảm liên quan đến tuổi già ít nhất 21%. Nghiên cứu này được thực hiện tại Singapore, các loại trái cây phổ biến ở đây là dưa hấu, cam, quýt, chuối và táo được tiêu thụ rộng rãi.
Trong nghiên cứu, một phần trái cây thường được coi là một quả táo vừa hoặc một cốc dâu tây. GS Woon-Puay Koh cho biết, điều này có thể đạt được bằng cách ăn một đến hai phần trái cây sau mỗi bữa ăn. Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt nào trong kết quả giữa các loại trái cây có chỉ số đường huyết cao và thấp. Do đó, đối với những người mắc bệnh tiểu đường, họ có thể chọn trái cây có chỉ số đường huyết thấp để không tăng đường huyết nhiều như những loại có chỉ số cao.
Theo các nhà nghiên cứu, việc duy trì lượng trái cây tiêu thụ mỗi ngày chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tinh thần, đặc biệt là cho người từ 40-65 tuổi. Mối liên hệ này vẫn chưa thực sự rõ ràng, nhưng nhóm nghiên cứu tin rằng các chất chống ôxy hóa cao và các đặc tính chống viêm có trong trái cây, như flavonoid, carotenoid và vitamin C, có thể đóng vai trò giảm căng thẳng ôxy hóa và giúp bảo vệ não khỏi sự thoái hóa. Cũng cần lưu ý rằng, việc tiêu thụ rau không cho thấy mối liên hệ nào giữa sức khỏe tinh thần và chế độ ăn uống trong số 13.738 người tham gia nghiên cứu.
GS Woon-Puay Koh khẳng định, nghiên cứu của họ nhằm kiểm tra mối quan hệ giữa việc tiêu thụ trái cây và rau quả trong giai đoạn trung niên với nguy cơ mắc các triệu chứng trầm cảm ở tuổi già. Theo các nghiên cứu trước đó, bao gồm nghiên cứu của Nhật Bản năm 2022 phát hiện ra rằng, trái cây (không phải rau quả) giúp giảm nguy cơ trầm cảm liên quan đến tuổi già; nghiên cứu năm 2021 tại Úc, với những người tham gia có độ tuổi 15-45, không kết luận được điều này. Nghiên cứu mới nhất này là nghiên cứu lớn nhất, tập trung vào 14 loại trái cây trong một nhóm tuổi cụ thể trong khoảng thời gian dài.
Dù nghiên cứu này mới chỉ được thực hiện tại Singapore, tuy nhiên kết quả của nghiên cứu được củng cố bởi kết quả của các nghiên cứu trước đây tại Mỹ (năm 2018 và 2021) khi đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc tiêu thụ trái cây và tỷ lệ mắc các triệu chứng trầm cảm ở người lớn, với dữ liệu từ Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia Mỹ. Nghiên cứu năm 2018 cho rằng, việc tiêu thụ chuối có thể có thêm lợi ích nhờ nồng độ tryptophan cao, một tiền chất của serotonin đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng.
Từ những kết quả tích cực này, các nhà nghiên cứu hiện đang lên kế hoạch xem xét kỹ hơn mối liên hệ này để tìm hiểu xem trái cây có thể bảo vệ sức khỏe tinh thần như thế nào khi chúng ta già đi.
Điều khiển logic và PLC là môn khoa học nghiên cứu về điều khiển logic và bộ điều khiển logic lập trình được hay là PLC trong điều khiển và tự động hóa, phục vụ cho việc thiết kế và phân tích hệ thống tự động hóa dùng điều khiển logic. Nghiên cứu về điều khiển logic tập trung chủ yếu vào hệ điều khiển logic tổ hợp và hệ điều khiển logic trình tự với hai bài toán thiết kế và phân tích.
“Giáo trình Điều khiển logic và PLC” được biên soạn với mục đích làm tài liệu giảng dạy và học tập cho giảng viên và sinh viên thuộc lĩnh vực điều khiển và tự động hóa, kỹ thuật điện, đồng thời có thể làm tài liệu phục vụ học tập nghiên cứu cho học viên cao học và sinh viên trong các trường kỹ thuật.
Nội dung giáo trình cung cấp cho người đọc phương pháp luận nghiên cứu điều khiển logic để thiết kế, phân tích các hệ thống điều khiển và tự động hóa từ đơn giản đến phức tạp. Đồng thời giáo trình cũng đề cập một cách cơ bản và đầy đủ thiết bị đo, cảm biến, cơ cấu chấp hành và PLC gắn với hệ điều khiển logic thường được sử dụng trong công nghiệp, các ví dụ minh họa trong giáo trình bám sát yêu cầu công nghệ thực tiễn. Nội dung giáo trình được biên soạn trong bốn chương.
Chương 1 trình bày “Cơ sở lý thuyết” trong đó trình bày các khái niệm, định nghĩa về biến logic và hàm logic. Các định luật và tính chất của biến logic. Trình bày các phương pháp biểu diễn và tối giản hàm logic.
Chương 2 nói về “Hệ điều khiển logic” trình bày về hệ điều khiển logic tổ hợp và hệ điều khiển logic trình tự. Cấu trúc, biểu diễn, thiết kế và phân tích hệ điều khiển logic tổ hợp và hệ điều khiển logic trình tự. Các ứng dụng của hệ điều khiển logic.
Chương 3 giới thiệu “Cảm biến và cơ cấu chấp hành” trình bày các cảm biến và cơ cấu chấp hành cho hệ điều khiển logic.
Chương 4 nói về “PLC và lập trình điều khiển” ứng dụng điều khiển logic. Chương này giới thiệu về PLC, ngôn ngữ lập trình và kỹ thuật lập trình.
Tiếng Anh chuyên ngành Công nghệ thực phẩm
Cuốn sách “Tiếng Anh chuyên ngành Công nghệ Thực phẩm – The Language of Techno-Food Processing in English” (Song ngữ Anh – Việt) được biên soạn để cung cấp những kiến thức cơ bản thuộc chuyên ngành Công nghệ Thực phẩm. Cuốn sách này có thể dùng làm tài liệu cho sinh viên và bạn đọc quan tâm đến chuyên ngành trên. Cuốn sách được biên soạn dựa trên cuốn “The Language of Chemistry – Food and Biological in English” đã dùng để giảng dạy cho sinh viên các trường Đại học Kỹ thuật Hóa – Thực phẩm Praha Tiệp Khắc (cũ), Ba Lan, Nga, Úc, Anh. Với thời gian nghiên cứu gần 30 năm và được đưa vào giảng dạy cho sinh viên hơn 10 năm qua ở Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và các trường khác có đào tạo hệ cao đẳng và đại học khá hiệu quả. Trong cuốn sách này các tác giả đã dịch các bài khóa ra tiếng Việt và chuyển thành song ngữ để hỗ trợ cho sinh viên và đồng nghiệp tự học, tự đọc hiệu quả nhất. Cuốn sách được xuất bản nhân dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Cuốn sách gồm những nội dung dưới đây.
Phần 1. Giáo trình cơ bản bằng tiếng Anh có giải thích ngữ pháp thêm bằng tiếng Việt Các tác giả đã chọn 40 bài khóa gồm các kiến thức tổng hợp nhất, có kết cấu khoa học, thường gặp với nội dung chính của ngành Chế biến Thực phẩm.
Mỗi bài ở Phần 1 có kết cấu như sau:
Bài khóa giới thiệu chủ đề từng phần cơ sở và chuyên môn của ngành Chế biến Thực phẩm tương ứng.
Phần từ vựng của bài khóa có cả phần phiên âm quốc tế kèm theo để dễ dàng cho người học cần dịch, đọc và hiểu bài khóa.
Phần ngữ pháp hay gặp và nhắc lại phần chủ yếu dùng trong văn phong khoa học để học viên nhớ lại và vận dụng dịch hiểu cụ thể hơn vào chuyên ngành.
Bài tập: để củng cố bài học và làm ở nhà.
Đọc và dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt các từ mới của bài khóa.
Trả lời câu hỏi theo nội dung bài khóa.
Dịch từ tiếng Việt sang tiếng Anh.
Bài tập ngữ pháp tương ứng nếu cần thiết cho vận dụng.
Các câu hỏi theo nội dung bài học nhằm giúp người học phát triển kỹ năng nghe, nói nếu có thời gian ôn luyện đầy đủ theo bài tập đưa ra. Các câu dịch bước đầu chuẩn bị cho người học hình thành kỹ năng viết theo văn phong khoa học của ngành.
Phần 2. Các bài khóa đã được dịch ra tiếng Việt để hỗ trợ tốt nhất cho người học.
Cuốn sách “The Language of Techno-Food Processing in English” biên soạn mới này gồm 40 bài khóa và được dịch ra tiếng Việt theo văn phong ngành Công nghệ Thực phẩm của từng bài.
