Ở đâu đó trong những cuốn sách

Năm nay, trong nhẩm tính hao hụt tiền nong của bao người, hẳn có một khoản kha khá gọi là mua sách. Và rất có thể, sau khi gộp hết các chi phí cho hiếu hỉ, cho giá điện tăng, giá sữa ngất ngưởng, giá vé xem phim trên trời, nhiều người vẫn giật mình vì hóa ra sách mới là thứ khiến họ thâm hụt hầu bao nhất và hội sách là nơi họ lân la hơn cả so với cửa hàng BBQ, KFC, chả cá Lã Vọng, lẩu Thái, Tràng Tiền Plaza, xông hơi tắm lá người Dao…
 
 
Chưa khi nào các hội sách dày đặc như năm 2015. Tôi không biết ngoài chuyện muốn mua sách, người khác đến hội sách còn để làm gì. Gặp gỡ, tán chuyện, hay, như dân làng Phú Đôi ngày xưa, đem những cuốn sách cũ của mình ra trao đi đổi lại1. Cũng có thể đến hội sách bởi hiệu ứng tâm lí đám đông, thấy rồng rắn đoàn nọ nhóm kia chen chúc trước “giờ G” khai mạc thì sốt ruột, tưởng là nơi quần anh tụ hội, liền cất bước vội vàng. Rất nhiều “lực lượng” khác, đến hội sách còn để chụp ảnh selfie quẳng nhanh lên facebook, hoặc ăn xúc xích rán, xem bói, uống café miễn phí… Chẳng khó như đi nghe hòa nhạc, chẳng bực tức như đi xem bóng đá, chẳng phải trèo rào tuột quần rách áo như đi tắm miễn phí ở công viên nước hồ Tây, đi hội sách là cơ may thư giãn, vừa có hương thơm trí tuệ vừa luyện đôi chân dẻo dai. 
 
Nhưng, càng ngày, tôi càng không dám đặt cược rằng hội sách diễn ra quanh năm là dấu hiệu cho thấy văn hóa đọc thực sự khởi sắc và dân trí đang vào độ tăng cao. Chưa có một báo cáo nào thật chi tiết, chân xác về việc những ai mua sách và đọc sách gì, song từ quan sát của tôi, tôi không vội tin hàng ngàn lượt người đến hội sách sẽ quyết định chất lượng của việc đọc, và từ đó, biểu thị trình độ dân trí thay đổi. Nếu để ý, ta thấy rằng, một phần kịch tính của hội sách thường rơi vào các loại sách kĩ năng, dạy con học, dạy con làm giàu, dạy làm bánh; một phần sôi động dành cho các sách phong thủy, bói toán; một phần náo nhiệt và luôn náo nhiệt một cách dai dẳng, bất kể địa điểm ở đâu và thời tiết thế nào, là loại sách văn chương ngôn tình, du kí, tản mạn, phiếm đàm, thơ tình và phỏng vấn người nổi tiếng. Tôi không nói đọc các loại sách đó là vô ích, vô bổ. Chúng xứng đáng tồn tại và đón nhận hơn nhiều loại sách khác. Song, nếu nhường lại sân khấu đọc cho các loại sách khoa học, các đầu sách mà giới học giả vẫn coi là gối đầu giường, các sách mà nhiều tấc lòng hiếu tri đã cố công viết, chuyển ngữ ngõ hầu làm giàu vốn tri thức quốc dân… thì sẽ thật ít ỏi người chen chân. Không gì cám cảnh hơn ở các hội sách cho bằng gian hàng bày bán sách khoa học xã hội nhân văn. Mẹo làm ăn kinh tế, kinh nghiệm chính trị, bí kíp luyện ngoại ngữ áp đảo những không gian của triết học, tư tưởng, của danh mục “khai sáng”, “tinh hoa”. Lí do ngậm ngùi nhưng có vẻ được ưa dùng là vì chúng kén độc giả. Độc giả yêu thích, đọc được chúng chắc không nằm trong số thực khách xô đẩy ăn sushi miễn phí, trong số 7000 ngàn người làm tan hoang thung lũng hoa2. Độc giả của chúng chắc cũng khó thuộc về số người chọn Google để tìm kiếm những Vợ người ta, Âm thầm bên em, Không phải dạng vừa đâu… như một nhu cầu thưởng thức ca hát bất tận3. Vậy sẽ còn lại những ai để tâm đến các trước tác kinh điển, như trường hợp cuốn Bàn về tự do mà nhà văn Nguyên Ngọc có lần lấy ra làm ví dụ: Cuốn sách kinh điển Bàn về tự do của John Stuart Mill mãi đến năm 2004 mới được dịch lần đầu tiên ở ta, và cũng chỉ in lèo tèo có 1.000 bản, tức chậm hơn Nhật 150 năm và số lượng in thì ít hơn họ 2.000 lần!4 Cơ hội của sách như một công cụ đắc lực hỗ trợ quá trình tạo dựng xã hội tiến bộ và nhân văn, thiển nghĩ, không quá sáng rõ như chúng ta hằng kì vọng nếu nhìn thân phận giảm giá (sale off) những cuốn sách kinh điển trong các hội sách. Chúng còn biết gây chú ý gì hơn ngoài cái tên tác giả – tác phẩm trên bìa, thứ có thể khiến đôi người, vốn hiếu đọc nhưng luôn túng thiếu, xúc động vì rằng, cuối cùng họ cũng đã ra được sách hoặc được trở lại, hoặc xuất hiện lần đầu ở Việt Nam.  
***
Hội sách bớt đi phần “hội” thì vẫn có thể xem là một phiên chợ mua bán đúng nghĩa. Nếu đem so sánh việc những bộ phim đặt hàng của nhà nước, chẳng hạn Sống cùng lịch sử, tốn tiền tỉ nhưng đem ra rạp chỉ thu vé chưa quá chục bát phở Thìn, thì việc một chủ hiệu sách thu được cả chục triệu đồng trong phiên chợ sách cũ có lẽ là thực tế gây ngạc nhiên. Những cuốn sách cũ mà dân trong nghề hay gọi chung là đồng nát ấy, liệu có thể chứng thực khúc ngoặt văn hóa rằng, những người Việt khá giả hiện nay đã để mắt đến sách, coi đó là thứ đồ trang sức sang trọng, thà mua sách còn hơn đầu tư vào chăm sóc sắc đẹp hay sở hữu chiếc túi Louis Vuitton hàng nhái ? Cứ như những phiên chợ sách cũ ở Hà Nội mà tôi đến thì thật tình, mùi nước hoa Calvin Klein bình dân không át được mùi giấy ẩm mốc và mùi những tờ tiền nhỏ/lẻ . Nói khác đi, kẻ bán người mua trong các phiên chợ ấy vẫn thường là tầng lớp dân nghèo thành thị, từ học sinh sinh viên, viên chức, đến cán bộ về hưu, các phụ huynh tận tụy đọc sách cùng con và đều đặn nhất là mấy kẻ si thư đích thực. Lời quảng cáo cho hội/phiên chợ sách nào cũng nặng tình cảo thơm nhưng sâu xa thì nặng lòng cơm áo mưu sinh. Bán được nhiều sách cũng hạnh phúc như mua được sách rẻ. Tôi cộng sinh, vậy tôi tồn tại. Bởi thế, dù việc tổ chức hội sách đã nhang nhác tính chất phong trào, a dua trên khắp mọi miền thì người ta vẫn có thể cảm thông vì đấy không phải là sân golf, quán bar, vũ trường để mà khoe mẽ kĩ năng gì quá đặc biệt. Đơn giản chỉ là lục tìm, nhặt nhạnh, kì kèo trả giá và tay xách nách mang như một Alibaba thực thụ! Tất nhiên một Alibaba thông minh không có nghĩa là khuân tất cả mà phải chọn được sách hay. Loại trừ người không biết sách hay mà vẫn mua sách, thì như những gì tôi thấy, một cuốn sách hay bao giờ cũng mời gọi được ai đó tìm đến, rước về.
***
Tôi đến hội sách, đôi khi, với một lí do rất lẩn thẩn, là được tìm đọc những dòng chữ của người chủ (có thể) cuốn sách. Họ hay viết ở trang đầu hoặc ở một khoảng trắng bất kì hoặc trên mẩu giấy gài vào. Đề tặng, chép thơ, ghi vài câu cảm nghĩ như tự nói với chính mình. Nó là những câu chuyện làm tôi suy nghĩ dù không thật hiểu hết. Ví như, ở đây, trên trang đầu cuốn Suy tưởng, hẳn là lời của một cô gái: “Anh thân yêu! Trong cuốn “Tìm hiểu các nền văn minh trên thế giới”, tác giả Fernand Braudel cho rằng, khi đến tuổi 18, trước lúc chuẩn bị bước vào ngành nghề nào, thì những thanh niên của chúng ta phải làm quen với những vấn đề hiện nay về kinh tế, xã hội, với các cuộc xung đột lớn về văn hóa trên thế giới, với tính đa nguyên của các nền văn minh. Vậy mà chúng ta đã 22, 23 tuổi rồi đấy. Đây thực sự là cái tuổi chúng ta cần phải nhìn nhận về thời đại và cuộc sống của mình”. Chính tôi, tôi đã không ý thức được điều đó cho đến khi mình qua thời đầu xanh tuổi trẻ. Còn đây, chắc là của một người yêu văn chương: “Mình thấy tiếc thời gian quá. Mà vẫn không làm được gì cả. Có lẽ, với gia đình, mình vẫn là một người ích kỉ. Như mẹ nói, là người vô tích sự nhất nhà. Mình cần phải tự và từ từ thực hiện ước muốn của mình mà không gây thiệt hại cho ai. Cũng chẳng mong ai hiểu và động viên cả. Con đường của văn chương nghệ thuật hay đơn giản hơn, con đường để được sống là mình, là con đường của sự cô đơn. Cần biết mấy sự can đảm và chấp nhận tất cả”. Chính tôi, rất nhiều khi thấy hoang mang, đơn độc và thậm chí tuyệt vọng vì không xác thực được sự lựa chọn hay cách sống của mình. Và đây nữa, một lời cảm ơn rất sâu lắng: “Về quê. Ba nhìn cái ví đựng bút của con mà bảo “Dạo này trông hoàn cảnh quá!” Ba lại cho con tiền đi ô tô. Mà một khi ba làm như vậy thì thể nào từ đó con cũng mua được một quyển sách nhỏ. Cám ơn ba!”. Tôi ước nhiều bạn sinh viên có được tình cảm này. 
 
Tôi hay rước một cuốn sách về nhà còn vì có vài dòng viết như trên. Ở đâu đó trong một cuốn sách là nấm mộ gió của những tâm tư bất chợt nhưng khiến ta trưởng thành hơn.
Mai Anh Tuấn.
 

“Sức mạnh” bị quên lãng

(HNM) – Không phải ngẫu nhiên, gần đây câu chuyện về sự cần thiết phải có index (mục từ khóa được sắp xếp theo vần đánh kèm số trang ở cuối mỗi cuốn sách) đối với những tác phẩm non-fiction (phi hư cấu) được giới chuyên môn lên tiếng nhiều hơn. 
 
Trong điều kiện xuất bản cả nước đang tiếp cận dần với chuẩn mực xuất bản thế giới thì những chuyện như index không nên xem là chuyện có cho vui, đặc biệt nó còn có ý nghĩa không nhỏ trong việc bồi đắp văn hóa đọc, xây dựng phương pháp học tập theo tinh thần tự nghiên cứu, khoa học, hiệu quả. Xin tiếp cận câu chuyện index từ các tác phẩm dành cho thiếu nhi – lứa tuổi rất cần được hướng dẫn, sử dụng công cụ khoa học phổ biến này.
 
 
Nếu sách có phần index, bạn đọc có thể tìm kiếm nội dung mình quan tâm một cách khoa học và nhanh nhất. Ảnh: Bảo Lâm
 
Index có trước, google có sau
 
Thời hiện đại, có câu "cái gì không biết thì tra google", nhưng thực tế index – hiểu nôm na là danh sách các từ khóa được sắp xếp theo vần, đánh dấu số trang trong cuốn sách để phục vụ việc tra cứu thông tin liên quan đến từ khóa đó, đã được xem là một dạng google từ khi nó xuất hiện trong các cuốn sách ở Châu Âu cách nay chừng 5 thế kỷ. Theo các chuyên gia trong lĩnh vực xuất bản thì sau đó index được xem là quy chuẩn của xuất bản Châu Âu từ thế kỷ XVIII. Một cách giản dị thì index không khác gì phần "hồn" của cuốn sách. Nắm được hệ thống các từ khóa này cũng có nghĩa là nắm được tinh thần cuốn sách. 
 
Sự cần thiết của index ngoài lẽ dễ hiểu như trên là giúp tra cứu nhanh thì quan trọng là công cụ này giúp hình thành thói quen, phương pháp tự học – điều được xem là yếu tố quan trọng cho sự học của học sinh và sinh viên nói chung. Chưa kể, trong nhiều trường hợp đó còn là một phần không thể tách rời của ấn phẩm, vì thế nó thuộc về bản quyền của tác phẩm khi ta chuyển ngữ, xuất bản. Những người làm xuất bản cũng thừa nhận chi phí cho phần index không phải là khó khăn mà chính là thói quen cũng như thái độ làm sách bản quyền, làm sách khoa học cũng như việc tôn trọng các tiêu chuẩn về xuất bản mới là lý do chính trong việc có thực hiện hay không nội dung này.
 
Sự thực là cho đến nay, trong các cuốn sách của nước ngoài mà giới xuất bản nước ta nghiên cứu để chuyển ngữ thì phần index là phần hiển nhiên. Tiếp cận hàng loạt sách gốc của nước ngoài dạng phi hư cấu mà NXB Kim Đồng đã dịch hoặc chưa xuất bản thì đều thấy có mục index, từ sách cho tuổi nhi đồng đến sách cho thiếu niên. Có những bộ như "Reading about" (giúp trẻ nhỏ đọc, tìm hiểu về các loài vật) thì phần index có khi chỉ chừng 50 từ. Nhưng cũng có những bộ như "Our Bodies" (tìm hiểu cơ thể người) cho thiếu niên, phần index có thể là hàng trăm từ hoặc nhiều hơn tùy vào độ dày và nội dung cuốn sách. 
 
Ông Đỗ Hoàng Sơn, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Văn hóa giáo dục Long Minh, đơn vị nhiều năm qua theo đuổi việc xuất bản sách khoa học cho thiếu nhi chia sẻ với Hànộimới: "Với sách mẫu giáo của nước ngoài mà chúng tôi mua bản quyền thì các cháu đã được làm quen với index. Trong khi sinh viên ở ta nhiều người lại không biết tra cứu thông qua công cụ này. Rõ ràng sự thiếu hụt này sẽ khiến việc đọc kém hiệu quả đi nhiều. Chưa kể, hôm nay sinh viên không biết dùng index khi đọc thì sau này ta cũng khó có thể có những người làm khoa học thực sự". 
 
Không chỉ là tra cứu 
 
Ở ta những năm qua cũng có nhiều NXB chú trọng việc tìm kiếm, xuất bản sách kiến thức, đặc biệt là sách khoa học cho trẻ đã bảo đảm chặt chẽ phần index ở cuối mỗi cuốn sách. Có thể kể đến NXB Kim Đồng, Công ty cổ phần Văn hóa giáo dục Long Minh với các đầu sách mua bản quyền của DK (Dorling Kindersley Book), đơn vị xuất bản uy tín của Anh hay NXB Phụ nữ, rồi NXB Trẻ, NXB Tri thức và một số đơn vị làm sách tư nhân khác… 
 
Ông Trần Đại Thắng, Giám đốc Đông A cho biết, đơn vị đã làm sách có index từ cách đây hơn 10 năm và có thể thấy việc làm index với những cuốn sách phi hư cấu cho độc giả nói chung, trẻ em nói riêng là việc hiển nhiên của xuất bản sách. Bộ sách quý của tác gia trong nước là "Lịch triều hiến chương loại chí" của Phan Huy Chú do NXB Trẻ ấn hành cũng đã rất công phu trong việc làm index với tên gọi là "Bảng tra cứu". Đây không phải là sách dành riêng cho thiếu nhi, nhưng dễ thấy nhiều học sinh cấp hai, cấp ba hoàn toàn có thể sử dụng những cuốn sách quý này để mở rộng kiến thức về khoa học lịch sử, văn hóa, xã hội nước nhà.
 
Tuy nhiên, có thể thấy cách gọi công cụ này ở mỗi đơn vị, mỗi cuốn sách ở ta lại có khác nhau, ví như ở cuốn "Donkéo – Bách khoa thư thế hệ mới" (NXB Kim Đồng) thì mục này có tên "Tra cứu theo vần"; ở cuốn "Cờ vua – Hãy chơi để chiến thắng" (NXB Kim Đồng) thì có ghi Sách dẫn (index); hoặc cuốn "Atlas" cho trẻ em của Đông A và NXB Văn hóa Sài Gòn thì ghi "Bảng chú dẫn"; cuốn "1.000 từ Anh – Việt đầu tiên" của NXB Phụ nữ mua bản quyền của Usborne viết là "Danh mục từ – Words in order". Và một số cuốn khác lại ghi "Chỉ mục"… Đây có thể cũng là một câu chuyện phải bàn thêm đối với những người làm xuất bản. Có thể cũng cần có một khái niệm nào đó thống nhất hơn để chỉ index nhằm góp phần chuẩn hóa các phần thiết yếu trong một cuốn sách dạng này?. 
 
Bên cạnh những đơn vị làm sách có index, cũng có thể tìm thấy khá nhiều cuốn sách hay của ta nhưng chưa có phần này. Thay vì nhờ vào index để tìm kiếm nội dung mình quan tâm, người đọc phải lục lọi trong hàng chục, hàng trăm trang sách, vừa mất thời gian vừa kém hiệu quả. Có ý kiến cho rằng, đây không chỉ là vấn đề cốt lõi của một cách đọc đúng mà còn là một yếu tố để chuyển từ học thụ động sang học chủ động, từ đó biết xử lý tư liệu, công việc một cách khoa học.
 
Vậy nên, những trang index nằm khiêm tốn ở cuối mỗi trang sách có sức mạnh nhiều hơn ta tưởng, nhất là khi nó đặc biệt cần cho việc đọc và tư duy tự học, tự nghiên cứu cho bạn đọc, trong đó có bạn đọc nhỏ.
Hà Dương

Cha mẹ nên đọc sách cùng con trẻ

TT – Theo tiến sĩ Mike Turner  (người Úc, giám đốc điều hành Trường CĐ Việt – Mỹ tại TP.HCM, người có 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giáo dục), vai trò của phụ huynh là cực kỳ quan trọng đối với việc thúc đẩy đam mê đọc sách ở con trẻ.
​Cha mẹ nên đọc sách cùng con trẻ 
 
 
Chị Thanh Hà (quận Bình Thạnh, TP.HCM) hướng dẫn các con chọn sách, truyện tại đường sách Nguyễn Văn Bình, TP.HCM – Ảnh: Tự Trung
 
 
Tiến sĩ Mike Turner
 
Tôi nghĩ việc đọc sách có rất nhiều lợi ích đối với thanh thiếu niên. Bên cạnh kích thích sự phát triển trí óc và sáng tạo, đọc sách còn tạo điều kiện cho người trẻ tìm hiểu sâu hơn về các lĩnh vực mà họ yêu thích. ]giúp các bạn trẻ tiếp cận nhiều kiến thức mới hoặc tìm thấy hứng thú ở các lĩnh vực họ chưa từng biết đến.
 
Theo kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy, tôi nhận thấy những trẻ em được tiếp xúc với sách từ sớm thường biết đi và biết nói sớm hơn những trẻ khác.
 
Tại Úc, chính phủ khuyến khích trẻ em đọc sách bằng cách mở các thư viện miễn phí ở mỗi vùng, cho phép trẻ đến đọc tại chỗ hoặc mượn tối đa năm quyển sách về nhà đọc trong vòng hai tuần. Các thư viện này chứa đầy sách với nhiều chủ đề và thể loại phù hợp nhu cầu khác nhau của độc giả. Thông qua đó, trẻ em hình thành thói quen đọc sách từ sớm và lớn lên với khả năng này.
 
Cha mẹ nên hiểu rằng đọc sách cùng con cái chính là cách để đầu tư vào tương lai của chúng
TS MIKE TURNER
Rất nhiều trẻ tại Úc làm thẻ thư viện và tự mượn sách về nhà đọc. Tại một đất nước có giá bán sách khá cao, việc mở thư viện miễn phí giúp trẻ em tiếp cận kiến thức dễ dàng mà không tốn tiền. Ngoài ra, tại các trường học chúng tôi cũng thiết kế thư viện cho phép trẻ đọc các sách chúng thích hoặc sách do giáo viên yêu cầu đọc để làm bài tập.
 
Trong hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay, tôi thấy rất khó để khuyến khích sinh viên đọc sách hoặc ít nhất là đọc các sách cần cho việc học tập của họ. Phần lớn sinh viên thường lên mạng tìm kiếm thông tin và đối với họ, sách dường như trở thành thứ gì đó thuộc về thời xa xưa.
 
Không chỉ tại Việt Nam mà tại Úc và nhiều nơi khác trên thế giới, trẻ em thường không chủ động tìm kiếm sách và cũng không muốn đọc. Có một vài trường hợp ngoại lệ như Harry Potter vì quyển này thu hút khá nhiều trẻ đọc.
 
Tuy nhiên, tôi cũng đã chứng kiến nhiều trẻ mua phim về xem và hoàn toàn không đụng đến sách.
 
Tôi thường khuyến khích các con mình đọc sách bằng cách dành thời gian đọc cùng chúng, hoặc đọc cho chúng nghe. Không có gì khích lệ bọn trẻ tốt hơn việc tạo điều kiện cho chúng đọc sách cùng cha mẹ.
 
Tôi thấy có nhiều bậc phụ huynh nói rằng họ quá bận nên không thể dành thời gian đọc sách cùng con cái. Thực chất bản thân họ vẫn có thời gian “ngấu nghiến” một vài quyển sách hay, nhưng lại không quan tâm đến nhu cầu này ở bọn trẻ. Cha mẹ nên hiểu rằng đọc sách cùng con cái chính là cách để đầu tư vào tương lai của chúng. Đây là cách quan trọng để giúp trẻ mở mang kiến thức và tăng khả năng ngôn ngữ.
 
Là giáo viên, tôi tin đọc sách là yếu tố quan trọng nhất trong việc giáo dục trẻ. Thầy cô giáo có thể truyền đạt rất nhiều kiến thức tại lớp, nhưng học sinh phải nâng cao tri thức bằng việc tự đọc sách. Bằng cách này, chúng hiểu kiến thức rõ hơn và nhớ lâu hơn để có thể sử dụng về sau.
 
Những trẻ không đọc sách có thể bị thiếu khả năng tưởng tượng và từ vựng để diễn đạt, từ đó gặp khó khăn trong giao tiếp. Đối với thanh thiếu niên, điều này còn khiến họ bị hạn chế về kiến thức và tư duy.
 
Khi xem tivi, mắt và tai bạn hoạt động nhiều để xử lý hình ảnh và âm thanh, còn não bộ và khả năng suy nghĩ không được kích hoạt nhiều. Trong khi đó nếu đọc sách, đầu óc bạn buộc phải hoạt động nhiều để tưởng tượng và hình tượng hóa câu chuyện.
 
Theo tôi, một trong những lý do chính khiến thanh thiếu niên hiện nay không thích đọc sách chính là vì Internet. Mặc dù Internet là công cụ tuyệt vời và có nhiều trang web đọc sách trực tuyến, nhưng trẻ thường có xu hướng ưa thích truy cập mạng xã hội, ví dụ như Facebook. Chúng không hứng thú với việc đọc sách, đồng thời dễ bị xao nhãng bởi các yếu tố đến từ mạng xã hội.
 
Để khuyến khích trẻ đọc sách, đầu tiên đừng biến việc này trở thành một nhiệm vụ nặng nề. Hãy để trẻ “muốn” đọc, thay vì “phải” đọc và tự chúng phải thấy hứng thú với đọc sách.
 
Bắt đầu tập cho trẻ đọc những quyển sách đơn giản, có nhiều hình ảnh, từ ngữ dễ đọc và dễ hiểu. Khi bọn trẻ bắt đầu thấy hứng thú, phụ huynh nên bắt đầu gợi ý cho trẻ đọc những quyển chúng có thể thích.
 
Tôi cũng khuyên các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến đường sách Nguyễn Văn Bình (quận 1, TP.HCM) để chúng quan sát và tìm hiểu tất cả đầu sách ở đó. Hãy để bọn trẻ tham quan từng khu vực và cho chúng chọn lấy quyển sách mình yêu thích. Nếu có những thư viện miễn phí tại TP.HCM, cha mẹ nên đưa trẻ đến.
 
Nên đưa con đến nhà sách vào mỗi tháng
 
Đây là lời khuyên của anh Eric Asato – người Mỹ, nhân viên tư vấn hướng nghiệp tại trường đại học quốc tế RMIT.
 
Anh Asato nói: “Tôi nghĩ có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến thói quen đọc sách của trẻ em. Trong đó vai trò của cha mẹ rất quan trọng. Tôi thấy mình may mắn vì được mẹ đọc sách cho nghe từ khi còn rất nhỏ.
 
Năm lên 3 tuổi, tôi đã tự đọc được vài quyển sách và sau đó còn đọc cho mẹ nghe. Mỗi tháng, mẹ cũng thường dẫn tôi đến thư viện trong khu vực để mượn sách. Tại trường học ở Mỹ, ngoài thư viện, học sinh cũng được khuyến khích đọc sách bằng nhiều cách.
 
Ngay từ khi lên lớp 5, chúng tôi được yêu cầu đọc tiểu sử về một nhân vật bất kỳ, sau đó tự hóa trang, kể lại câu chuyện rồi cha mẹ sẽ đoán xem nhân vật đó là ai.
 
Năm tôi học lớp 11, học sinh phải dành 30 phút vào giữa mỗi buổi sáng để đọc sách. Vì vậy, hầu như mỗi người đều mang bên mình một quyển sách ưa thích để đọc.
 
Các bậc phụ huynh nên đưa con đến nhà sách vào mỗi tháng. Để tiết kiệm chi phí, có thể dẫn trẻ đến thư viện cho chúng mượn sách. Lần tới, bạn buộc phải quay lại để trả sách và lại có cơ hội mượn thêm sách mới”.
 
BÌNH MINH ghi
 
 
 
 

Phố sách xuân Hà Nội đạt doanh thu 4 tỉ đồng

TT – Lần đầu tiên được tổ chức nhưng tính đến ngày 13-2, phố sách xuân Bính Thân 2016 tại phố Lê Thạch, Hà Nội đạt doanh thu hơn 4 tỉ đồng, với gần 100.000 bản sách được bán ra.
 
 
Đông đảo độc giả xem và mua sách tại phố sách xuân lần đầu tổ chức tại Hà Nội – Ảnh: V.V.Tuân
Sở Thông tin – truyền thông Hà Nội, đơn vị chủ trì phố sách xuân, cho biết trung bình mỗi ngày doanh thu từ phố sách đạt gần 1 tỉ đồng. Theo ước tính của ban tổ chức, đã có hàng chục nghìn độc giả tham gia phố sách xuân.
 
Phố sách xuân Bính Thân 2016 diễn ra từ mùng 3 đến mùng 8 tết (từ ngày 10 đến 15-2), với sự tham dự của 20 gian hàng sách. Một số đơn vị có gian hàng đẹp và đạt doanh thu cao tại phố sách là Alpha Books, Thái Hà, Fahasa, Nhã Nam, Đông A, Tân Việt…
 
Những tên sách được bạn đọc quan tâm nhất tại phố sách xuân bao gồm: Nhật ký chú bé nhút nhát (NXB Văn Học), Mẹ Việt dạy con bước cùng toàn cầu và Giấc mơ hóa rồng (Thái Hà và NXB Lao Động), Xứ Đông Dương (Alpha Books và NXB Lao Động), Bộ lược sử bằng tranh(Alpha Books và NXB Dân Trí), Tranh tô màu chủ đề Lễ hội dân gian(NXB Kim Đồng)… Phố sách xuân cũng đã tổ chức được nhiều chương trình giao lưu với các tác giả, nhà nghiên cứu.
 
V.V.TUÂN
 
 
 

“Không nên ràng buộc nhà khoa học trẻ bằng quy định hành chính”

Một trong những điểm nhấn nổi bật của ngành khoa học và công nghệ năm 2015 là tạo động lực cho các nhà khoa học trẻ, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển. Đây được xem là một trong những lực lượng quan trọng thúc đẩy nền kinh tế dựa trên khoa học và công nghệ. Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản để các nhà khoa học trẻ, các startup thực sự phát huy trí tuệ, bản lĩnh của mình để khởi nghiệp thành công. Nhân dịp năm mới Bính Thân 2016, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân đã chia sẻ về vấn đề này.
 
 
Bộ trưởng Nguyễn Quân mong muốn tinh thần khởi nghiệp năm Bính Thân sẽ mạnh mẽ. (Ảnh: T.H/Vietnam+)
– Thưa Bộ trưởng, sự kiện Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức buổi gặp mặt giữa Thủ tướng Chính phủ và các nhà khoa học trẻ đã thu hút được sự quan tâm rộng rãi của dư luận trong năm vừa qua, tạo động lực cho các nhà khoa học trẻ đóng góp nhiều hơn cho đất nước. Thế nhưng, thực tế vẫn còn nhiều nhà khoa học trẻ đi học và ở lại nước ngoài làm việc. Nguyên nhân là do đâu và Bộ sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào?
 
Bộ trưởng Nguyễn Quân: Lý do nhiều nhà khoa học không muốn quay về không phải vì ngành khoa học công nghệ trong nước không có cơ hội, mà vấn đề ở môi trường làm việc và chính sách đãi ngộ.
 
Nếu như các nhà khoa học về Việt Nam, làm việc tại một viện có cơ sở vật chất nghèo nàn, đồng nghiệp không cùng chí hướng, tư duy, thu nhập thấp, không có chế độ chăm lo để nhà khoa học dành tối đa thời gian cho hoạt động nghiên cứu thì họ sẽ không về nước.
 
Bởi thế, chúng tôi đã đặt ra mục tiêu năm 2016 phải cố gắng đưa vào thí điểm một viện nghiên cứu mà nơi đó có môi trường tốt nhất, không bằng thì cũng gần bằng những cơ sở nghiên cứu của nước ngoài để xem với môi trường như thế, các nhà khoa học người Việt ở nước ngoài có về không?
 
Trước đây, chúng ta đã từng xây dựng Viện Toán cao cấp và mời Giáo sư Ngô Bảo Châu làm đồng viện trưởng, nhưng giáo sư cũng chỉ về mấy tháng mỗi năm. Mặc dù ở đó chế độ đã cao hơn các viện khác, nhưng vẫn còn rất thấp so với nhu cầu và mức mà các nhà khoa học của chúng ta ở nước ngoài đang được hưởng. Bởi thế, nhà khoa học cảm thấy về đây không thể làm hết được năng lực của mình, không tạo ra những sản phẩm khoa học xứng đáng…
 
Chính vì thế, Viện Khoa học công nghệ Việt Nam – Hàn Quốc (V-KIST) là một mẫu thí điểm, ở đấy chúng ta cũng thí điểm áp dụng cơ chế quản lý tương tự của viện KIST (Hàn Quốc) phù hợp với thông lệ quốc tế. Khi đó, các nhà khoa học sẽ thấy đủ điều kiện để họ trở về… 
 
 
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp gỡ các đại biểu. (Ảnh: Đức Tám/TTXVN)
 
Tuy nhiên, hiện có một cản trở là quy chế tài chính của V-KIST vẫn chưa được ban hành. Một số người cứ nói rằng tại sao ở V-KIST lại phải có chế độ lương bổng, chế độ khác cao thế và đề nghị chỉ nên áp dụng theo quy định hiện hành…
 
Quan điểm của tôi là nếu chỉ theo quy định hiện hành thì không cần V-KIST làm gì. Bởi hiện nay chúng ta đang có hàng trăm viện của nhà nước hoạt động theo cái gọi là cơ chế hiện hành và hiệu quả của chúng đến đâu thì chúng ta đều biết… Về phía mình, chúng tôi mong muốn có một viện nghiên cứu với cơ chế đặc thù, ở đó cơ sở vật chất và chế độ đãi ngộ có thể không được như nước ngoài nhưng cũng tương đương và trước mắt làm sao thu hút được những người giỏi nhất của chúng ta ở cả trong nước và nước ngoài cống hiến cho đất nước.
 
– Gần đây, Bộ Khoa học và Công nghệ có đóng góp nhiều vào việc xây dựng, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp. Đây có vẻ là vấn đề còn mới ở Việt Nam, thưa Bộ trưởng?
 
Bộ trưởng Nguyễn Quân: Hệ sinh thái khởi nghiệp mới được nói đến nhiều trong 1 năm trở lại đây nhưng chúng ta chưa có khái niệm về hệ sinh thái khởi nghiệp. Thậm chí đến nay cũng không có khái niệm về đầu tư mạo hiểm – thành tố quan trọng nhất của hệ sinh thái khởi nghiệp. Ngay cả những người làm về tài chính ở Việt Nam cũng ít có khái niệm về đầu tư mạo hiểm. Đó là điều rất bất cập vì xung quanh chúng ta là những quốc gia làm khởi nghiệp, họ đã quan tâm và phát triển đầu tư mạo hiểm từ mấy chục năm nay và họ đã thành công. 
 
Khi làm Luật Công nghệ cao năm 2008, Bộ Khoa học và Công nghệ đã đưa vào quy định sớm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm công nghệ cao. Tuy nhiên, tới nay vẫn trầy trật không làm được quỹ này, bởi chẳng có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định, làm cho ai cũng sợ sẽ vướng vào pháp luật nếu không may thất bại trong các dự án đầu tư cho khoa học và công nghệ…
 
Nhiều người cho rằng, quỹ đầu tư mạo hiểm để tư nhân làm chứ nhà nước không nên tham gia. Thế nhưng, nếu nhà nước không tham gia thì tư nhân nào dám làm khi không có khuôn khổ pháp lý để bảo vệ? Bỏ một núi tiền vào đó, đến lúc có chuyện rủi ro ai bảo vệ họ khỏi tội danh “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” hoặc “cố ý làm trái quy định.” Khi thành công sau bao nhiêu thất bại thì ai chấp nhận lợi nhuận khổng lồ của khoản đầu tư mạo hiểm sẽ là thu nhập chính đáng và hợp pháp?
 
Ở các quốc gia, kể cả Hoa Kỳ – nơi sản sinh ra đầu tư mạo hiểm – ban đầu Nhà nước cũng phải tham gia, làm mẫu để hình thành luật pháp, chính sách, sau đó tư nhân mới yên tâm làm theo, và bây giờ chủ yếu là tư nhân làm đầu tư mạo hiểm…
 
Cách đây 3 năm, Bộ Khoa học và Công nghệ đã làm một đề án nghiên cứu cấp bộ có tên “Đề án thương mại hóa công nghệ theo mô hình thung lũng Silicon.” Trong đó thí điểm làm mô hình nhỏ để nghiên cứu xem bản chất đầu tư mạo hiểm là cái gì? Vận hành thế nào và thành công của nó ra sao?
 
Với đề án này, chúng tôi chỉ hỗ trợ một ít kinh phí giúp đề án mời chuyên gia đầu tư mạo hiểm trong và ngoài nước, kêu gọi các nhóm nghiên cứu trẻ có triển vọng, có ý chí muốn khởi nghiệp tham gia… 
 
Đến nay, trong số 9 nhóm khởi nghiệp ban đầu đã có 3 nhóm khởi nghiệp được các nhà đầu tư nước ngoài chấp nhận đầu tư. Mặc dù họ chỉ được tài trợ 5.000 – 10.000 USD từ đề án này nhưng khi hoàn thiện công nghệ và chào bán ý tưởng của họ, có đề án đã được các nhà đầu tư nước ngoài định giá tới 2 triệu USD.
 
– Cuối 2015, hình ảnh startup Nguyễn Hà Đông ngồi với CEO của gã khổng lồ Google tại Việt Nam tràn lan trên các mạng xã hội. Trước thềm xuân mới, Bộ trưởng có nhắn nhủ gì với các startup Việt Nam?
 
Bộ trưởng Nguyễn Quân: Tôi rất kỳ vọng vào giới trẻ Việt Nam, bởi vì trong những năm qua, họ đã chứng tỏ được bản lĩnh, năng lực sáng tạo. Những người như Nguyễn Hà Đông là một ví dụ rất điển hình, họ không cần có đề tài dự án cấp nhà nước nhưng khởi nghiệp rất thành công…
 
Nhiều người cứ nói rằng, phải là những nhà khoa học có bằng cấp cao, phải chủ nhiệm rất nhiều đề tài dự án này kia thì mới có thể thành công. Nhưng, tôi tin giới trẻ có thể thành công trong những điều kiện chúng ta không thể ngờ được và thực tế trong lịch sử, có nhiều trường hợp như vậy.
 
Tôi cũng cho rằng đối với thế hệ trẻ, cái họ cần nhất là tự do sáng tạo. Với những người làm khoa học nói chung, chúng ta đừng rằng buộc họ bởi những quy định rất hành chính. Chắc chắn Nguyễn Hà Đông phải mất nhiều đêm để làm Flappy Bird, đã thất bại hàng trăm lần mới thành công, mà không phải do viện nào giao nhiệm vụ, cũng không phải cứ đến cơ quan đúng giờ…
 
 
Ảnh chỉ có tính minh họa. (Nguồn: Vietnam+)
 
Làm khoa học cần sự đam mê và ý tưởng, và người ta dành toàn bộ thời gian, sức lực, tiền bạc vào việc đó, theo đuổi đến cùng, có thể thất bại và phải chấp nhận văn hóa thất bại. Nhiều cán bộ khoa học trẻ nói rằng, nếu chúng ta không có văn hóa thất bại sẽ không ai có thể thành công. Ngay cả Hoa Kỳ, chỉ có khoảng 20% các đề tài nghiên cứu thành công và được ứng dụng, còn một số đề tài khác cũng thành công nhưng mà chưa ứng dụng được và chắc chắn có rất nhiều đề tài thất bại. Cho nên chúng ta cần chấp nhận văn hoá thất bại trong khoa học. Ngay ở Việt Nam, người xưa đã từng có câu “thất bại là mẹ thành công” để khuyên mọi người chấp nhận văn hóa thất bại và đừng nản lòng khi thất bại.
 
– Thưa Bộ trưởng, mục tiêu trong năm 2016 của ngành khoa học và công nghệ sẽ là gì?
 
Bộ trưởng Nguyễn Quân: Thứ nhất là làm sao đưa được Luật Khoa học công nghệ vào cuộc sống thông qua các Nghị định, Thông tư. Điều này đòi hỏi có sự đổi mới tư duy của cả hệ thống và đồng thuận cao của các cơ quan quản lý, nhất là Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính.
 
Mong muồn thứ 2 của tôi là tinh thần khởi nghiệp năm nay phải mạnh mẽ, để 5-10 năm sau chúng ta có thể trở thành 1 quốc gia khởi nghiệp… Năm 2015, chúng ta đã có 1 chút kinh nghiệm về hệ sinh thái khởi nghiệp, nếu năm 2016 bắt đầu khởi động được tư duy khởi nghiệp thì hi vọng 5-10 năm tới, chúng ta sẽ có trào lưu khởi nghiệp mới thành công và phát triển mạnh.
 
Thứ ba là chúng tôi mong muốn hệ thống chương trình, đề tài, dự án khoa học và công nghệ có hiệu quả hơn, giữ vững và phát triển thứ hạng của Việt Nam trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới.
 
– Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng! 
 
Nguồn:  VietnamPlus, TTXVN

FameLab 2016 – Tấm vé đến Anh dành cho Đại sứ Truyền thông Khoa học

FameLab 2016 – cuộc thi thuyết trình sáng tạo về khoa học vừa chính thức được khởi động. Người chiến thắng sẽ giành tấm vé đại diện Việt Nam dự chung kết FameLab toàn cầu tại Vương quốc Anh vào tháng 06/2016 . Hạn chót nhận bài dự thi vòng loại là 17h ngày 29/02.
 
FameLab 2016 do Hội đồng Anh, Đại học Quốc gia Hà Nội và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển truyền thông khoa học và công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp tổ chức. Đối tượng của cuộc thi là cá cá nhân, nhà khoa học, kỹ sư, giảng viên, giáo viên và nhà báo.
 
 
Thí sinh Vũ Danh Việt, Khoa Công nghệ Thông tin, Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội đã giành chiến thắng trong lần đầu tiên FameLab được tổ chức tại Việt Nam năm 2015.
Hồ sơ vòng loại bao gồm đơn đăng ký online trên website của chương trình (https://www.britishcouncil.vn/famelab), một video clip thuyết trình trong thời gian tối đa 3 phút về kết quả nghiên cứu khoa học mà bản thân thí sinh trực tiếp tham gia hoặc quan tâm tìm hiểu với tiêu chí: cụ thể, dễ hiểu và hấp dẫn. Ngôn ngữ trình bày có thể bằng tiếng Anh hoặc tiếng Việt, tuy nhiên, các thí sinh được khuyến khích sử dụng tiếng Anh. 
 
Những ai quan tâm đến cuộc thi FameLab 2016 có thể xem chung kết cuộc thi FameLab Việt Nam 2015 tại đường link sau http://bit.ly/1RKb4xV 
 
FameLab được khởi động từ năm 2005 tại Vương quốc Anh trong Liên hoan Khoa học Cheltenham Science Festival. Tới nay, FameLab đã thu hút hơn 7.000 nhà khoa học, kỹ sư trẻ và những người yêu khoa học tại hơn 30 quốc gia. Tại Mỹ, Hội đồng Anh hợp tác cùng Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) đồng tài trợ để tổ chức cuộc thi này dành cho nhà khoa học, người nghiên cứu và sinh viên trong lĩnh vực khoa học hành tinh. 
 
 
Cuộc thi FameLab 2015
 
FameLab đã trở thành mô hình thành công tiêu biểu để đào tạo và hướng dẫn các cá nhân, nhà khoa học, kỹ sư, giảng viên về cách thức kết nối để công chúng hiểu hơn về những đề tài khoa học rất giá trị, bổ ích nhưng không phải lúc nào cũng dễ hiểu. 
 
Các thí sinh tham gia vòng chung kết tại Việt Nam sẽ được chuyên gia của Hội đồng Anh tư vấn, huấn luyện về nội dung, kỹ năng và phương pháp trình bày. Vòng chung kết FameLab 2016 dự kiến diễn ra từ ngày 20 đến 22 tháng Tư tại Hội trường Ngụy Như Kon Tum, Đại học Quốc gia Hà Nội,19 Lê Thánh Tông, Hà Nội.
Tin, ảnh: Phương Nga

Làm gì để biến trẻ em Việt thành công dân toàn cầu?

“Muốn tạo ra một công dân toàn cầu, trước hết hãy giúp con nghĩ như bạn bè cùng trang lứa ở các nước trên thế giới” – đó là quan điểm của ông Nguyễn Tuấn Hải – người sáng lập trường Eton Grammar School.
Làm thế nào để trẻ em Việt Nam nhanh chóng hội nhập và làm chủ cuộc chơi khi bước vào tuổi trưởng thành và bước luôn vào một thế giới phẳng và thẳng, đầy cơ hội nhưng cũng vô cùng khắc nghiệt? Đó đang là một thách thức lớn đối với nền giáo dục Việt Nam.
 
 
Các học sinh trong giờ thảo luận của môn tiếng Anh. Ảnh: Loan Lê
Phải có cảm xúc, tư duy của công dân toàn cầu
 
Sự ra đời của Cộng đồng kinh tế ASEAN cuối năm 2015 đã tạo điều kiện cho công dân ASEAN làm việc ở các nước thành viên. Bên cạnh đó, sự hội nhập ngày càng sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới khiến nền giáo dục đứng trước áp lực phải đào tạo được những công dân trẻ đủ trình độ cạnh tranh và thích nghi.
 
Bàn về tính cấp thiết của việc đào tạo công dân toàn cầu, ông Nguyễn Tuấn Hải cho rằng: “Nếu không được chuẩn bị, thế hệ tương lai của Việt Nam sẽ chỉ là lao động đi làm thuê nhưng ở cấp thấp”.
 
Vậy cần chuẩn bị hành trang gì cho trẻ em Việt bước ra thế giới?
 
Ông Hải bày tỏ quan điểm: “Ngoài tri thức, cần xác định công cụ ngôn ngữ là điều đầu tiên. Tiếp theo đó, trẻ và người định hướng phải biết nhận định vấn đề dưới góc nhìn toàn cầu chứ không chỉ trong phạm vi một nước. Các em cũng cần kết nối với thế giới để giao lưu với bạn bè nước ngoài, tạo được kết nối cá nhân, hỗ trợ cho sự phát triển của mình trong tương lai. Chúng ta cần trang bị cho các em kỹ năng, phương pháp, cách tư duy và cảm xúc của một công dân toàn cầu” .
 
Còn theo ông Đỗ Hoàng Sơn – Giám đốc Công ty cổ phần văn hóa và giáo dục Long Minh, công dân toàn cầu phải hội tụ 5 kỹ năng cơ bản: Kỹ năng đọc, STEM (học và hành các kiến thức về khoa học, kỹ thuật, tiếng Anh và Toán), có ngoại ngữ (tiếng Anh), có trình độ công nghệ thông tin và có kỹ năng đối thoại, trong đó bao gồm cả kỹ năng làm việc nhóm.
 
 
Các em học sinh hăng hái trong giờ học toán của thầy giáo nước ngoài. Ảnh: Loan Lê
 
Muốn con giỏi, phải “đào tạo” phụ huynh
 
Bàn về vai trò của gia đình trong việc tạo ra một thế hệ kế tiếp có thể bước ra thế giới, các chuyên gia về giáo dục đều cho rằng có một số vấn đề hiện nay nhà trường, xã hội chưa làm tốt được mà cần phải có sự góp sức của phụ huynh. Cha mẹ là người có vai trò vô cùng lớn trong việc giáo dục phẩm chất cho con bởi ở một nước Á Đông như Việt Nam, nền tảng gia đình rất được coi trọng.
 
 
Để trở thành công dân toàn cầu, trẻ cần trang bị cả kiến thức và kỹ năng.
 
Trẻ cần được dạy về ý thức cá nhân, có thái độ văn minh trong ứng xử và không trung thực là một tội lớn… “Muốn làm được những điều này, chúng ta hãy bắt đầu bằng việc thay đổi từ cha mẹ, giúp họ đổi mới trong cách tiếp cận với giáo dục để họ hiểu rằng ngoài vấn đề học thuật, họ cần xây dựng nhân cách cho con. Muốn tạo ra một công dân toàn cầu, trước hết hãy giúp con nghĩ như bạn bè cùng trang lứa ở các nước trên thế giới” – ông Tuấn Hải nói.
 
Cảm xúc toàn cầu cũng là điều mà ông Đỗ Hoàng Sơn coi trọng và theo ông, có thể giúp hình thành nó bằng việc khuyến đọc: “Đọc sách nhiều sẽ giúp học sinh có cái nhìn rộng mở về thế giới, tăng cường được nhiều bài học nhân văn mang tính đa dạng toàn cầu”. Theo ông Sơn, những bài học này sẽ dần ngấm, góp phần định hình nhân cách cho các em. Đó là chưa kể, sách giúp giáo dục kỹ năng cho trẻ – điều tối quan trọng khi vươn ra toàn cầu.
 
“Trước đây, học sinh, sinh viên của chúng ta chỉ học trong sách giáo khoa. Điều này đã khoanh vùng giới hạn học, hạn chế năng lực tự học và còn nguy hại ở chỗ nó khiến các em thiếu kỹ năng, trở nên lạc hậu so với chúng bạn ở các quốc gia khác” – ông Sơn nói.
 
Việc thành lập Cộng đồng ASEAN sẽ khiến cho sự cạnh tranh việc làm ngay tại Việt Nam sẽ trở nên vô cùng khốc liệt. Thế hệ trẻ ở các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore có những kỹ năng làm việc rất tốt, đạt tiêu chuẩn quốc tế. Theo ông Sơn, nếu nhà tuyển dụng đặt lên bàn cân một bên là lao động nước ngoài có trình độ cao, kỹ năng tốt, có thể vận hành các máy móc hiện đại và một bên là lao động trong nước trình độ thấp, thiếu kỹ năng thì việc họ chọn ai là điều dễ đoán. “Vậy nên, nếu không tự hoàn thiện mình thì chúng ta dễ dàng thất nghiệp ngay trên sân nhà” – ông Đỗ Hoàng Sơn nói.
Hiền Thảo

Hà Nội tưng bừng Phố Sách từ mồng 3 Tết

(Thethaovanhoa.vn) – Phố Sách Xuân Bính Thân sẽ được mở tại phố Lê Thạch gần hồ Hoàn Kiếm từ 10 đến 15/2 (tức từ 3 đến 8/1 Âm lịch), cho người dân thủ đô một không gian vui chơi đậm tính văn hóa trong những ngày đầu năm.
 
Ngày Tết dạo phố sách Hà Nội
Chuỗi sự kiện sẽ khai mạc vào 9h30 ngày 10/2 (mồng 3 Tết) tại sân Lầu bát giác, phía sau tượng đài Lý Thái Tổ.
 
Phố Sách được Hà Nội mở ra nhằm tạo không gian văn hóa đọc cho nhân dân Thủ đô trong dịp Tết cổ truyền, tôn vinh văn hoá đọc. Phố quy tụ 20 gian hàng sách từ các đơn vị làm sách tư nhân như Nhã Nam, Thái Hà, Long Minh, Đinh Tị, Panda… 
 
 
Phố Lê Thạch, nơi diễn ra Phố Sách

 

Trong đó, Nhã Nam và Thái Hà là 2 đơn vị tổ chức nhiều chương trình giao lưu giữa tác giả và độc giả. Đó là các cuộc trò chuyện, viết Thư pháp Việt, hướng dẫn cách pha trà và thưởng trà, đọc sách, tô màu sách lịch sử, vẽ tranh thiếu nhi, chương trình Thơ Xuân, biểu diễn nghệ thuật gấp giấy Origami và đặc biệt là đêm nhạc Valentine.
 
Phố Sách sẽ có phần trưng bày sách với hai chủ đề “Mừng Đảng – Mừng Xuân” và “Thăng Long – Hà Nội”. 
 
 
Đường sách Nguyễn Văn Bình ở TP HCM
 
Lịch hoạt động tại Phố Sách Xuân Bính Thân 2016:
 
10/2 (Mồng 3 Tết):     
 
14h: Giao lưu với chủ đề “Happy book – Hạnh phúc mỗi ngày” với TS Nguyễn Mạnh Hùng
Cả ngày: Chương trình hướng dẫn gấp giấy Origami của TS Chu Cẩm Thơ
 
11/2 (Mồng 4 Tết):
 
9h30: Nhà nghiên cứu Trần Quang Đức cho chữ thư pháp và ký tặng sách, cùng hoạt động biểu diễn nghệ thuật ca trù
 
12/2 (Mồng 5 Tết):
 
15h00: Chương trình Thơ Xuân 
 
13/2 (Mồng 6 Tết):
 
9h30: Chương trình Thả thơ của nhà thơ Lu và Nhã Thuyên
14h: Giao lưu “Tròn một vòng yêu thương” của chị Phan Thị Hồ Điệp, mẹ của dịch giả Đỗ Nhật Nam
 
14/2 (Mồng 7 Tết):
 
9h: Uống trà và trò chuyện với tác giả Đặng Hoàng Giang của cuốn Bức xúc không làm ta vô can
14h: Giao lưu “Nghệ thuật chế tác hạnh phúc qua chén trà Việt” của nghệ nhân Hoàng Anh Sướng
20h: Đêm nhạc Valentine
 
Nha Đam
 

Sinh viên vẫn chuộng đọc sách in hơn sách điện tử

TTO – Thế giới ngày nay có thể đang ngày càng “số hóa”, song có một địa hạt vẫn đủ sức chống chọi để giữ bản sắc và đó chính là thói quen đọc sách in.
 
 
92% số sinh viên được khảo sát khẳng định rằng việc đọc sách sẽ tập trung hơn khi họ đọc với sách in – Ảnh: Mashable
Trong một khảo cứu gần đây do giáo sư Naomi Baron thuộc chuyên ngành ngôn ngữ học của Đại học American University tiến hành đã có kết luận rằng đa số sinh viên, những người được cho là bắt nhịp rất nhanh các xu hướng của nhịp sống hiện đại, vẫn ưa chuộng đọc sách in với bìa và giấy truyền thống hơn là các tập tin e-book (sách điện tử) trên các thiết bị di động đối với các đề tài và nội dung mang tính nghiêm túc.
 
Để thực hiện khảo cứu, giáo sư Baron đã tiếp xúc với hơn 300 sinh viên đại học đến từ các quốc gia gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Đức và Slovakia để thăm dò các sở thích đọc sách của họ.
 
Khi nêu ra hai lựa chọn giữa đọc sách truyền thống và đọc sách điện tử trên các thiết bị di động, 92% số sinh viên khẳng định rằng việc đọc sách sẽ tập trung hơn khi họ đọc với sách in.
 
"Có hai lý do lớn khiến sách in thắng thế: đầu tiên là việc dùng thiết bị điện tử dễ gây phân tâm, chuyển hướng sang các hoạt động lan man khác trên máy thay vì chăm chú đọc" – giáo sư Baron cho trang tin New Republic biết. "Lý do thứ hai là tình trạng mỏi mắt, đau đầu kèm theo các cảm giác không thoải mái khác khi một người nào đó dán mắt quá lâu vào màn hình điện tử".
 
Việc dùng thiết bị điện tử dễ gây phân tâm, chuyển hướng sang các hoạt động lan man khác trên máy thay vì chăm chú đọc
Ngoài ra, những trải nghiệm về xúc giác và khứu giác cũng là nhân tố quan trọng hình thành nên tình yêu đọc sách in.
 
"Khi hỏi các sinh viên người Slovakia về điều gì mà họ cảm thấy thích nhất khi đọc sách truyền thống, thì cứ mười người sẽ có một mô tả về mùi giấy in, những cảm xúc gợi nhớ khó tả khi lần giở từng trang sách" – giáo sư Baron cho biết.
 
Tuy nhiên, đối với các phiên đọc hiểu ngắn thì nhóm khảo cứu của giáo sư Baron nhận thấy không có nhiều khác biệt giữa các phương tiện cung cấp nội dung.
 
HOÀI CHI (Theo Mashable)

Giáo dục STEM: Kinh nghiệm từ Vương Quốc Anh

Ngày 22/1 vừa qua, Hội Đồng Anh đã tổ chức một buổi thảo luận bàn tròn về “Vai trò của nhà nước và các tổ chức cá nhân có liên quan trong việc xây dựng chiến lược phát triển giáo dục STEM”. Trong đó, khách mời của chương trình – Ông Mark Windale đã chia sẻ kinh nghiệm của mình rút ra từ 18 năm nghiên cứu về giáo dục khoa học tại Đại học Sheffield Halam và tham gia các dự án thay đổi chương trình học theo hướng tích hợp cho giáo viên và học sinh ở các nước Đông Nam Á.
 
 
Ông Mark Windale
 
Một trong những thắc mắc của nhiều người, theo Mark, đó là trong S-T-E-M, Kỹ thuật không phải là một môn học, vậy thì dạy STEM như thế nào? Theo ông, Kỹ thuật không nhất thiết phải là một môn trong nhà trường mà được đưa vào giáo dục STEM thông qua cách học sinh giải quyết vấn đề mà giáo viên đưa ra. Nói cách khác, Kỹ thuật không hẳn là một hệ thống lý thuyết và kỹ năng cần ghi nhớ mà chính là tình huống, vấn đề mà học sinh giải quyết.
 
 
Hiện nay ở Việt Nam, giáo dục STEM mới chỉ dừng lại ở mức phong trào. Theo Mark Windale, cần một chương trình cấp quốc gia, xác định rõ và cụ thể mục tiêu của đất nước khi triển khai giáo dục STEM. Từ đó, phân công nhiệm vụ cho các bên liên quan bao gồm: Các tổ chức nghiên cứu sẽ xác định nhu cầu về kỹ năng, năng lực và các lĩnh vực STEM phục vụ cho việc phát triển kinh tế – xã hội quốc gia; Chính phủ xây dựng chương trình STEM quốc gia, xây dựng tầm nhìn và mục tiêu của giáo dục STEM; Các trung tâm Giáo dục STEM tham gia liên kết với các trường học, phát triển chương trình và các nguồn lực để đào tạo và phát triển chuyên môn cho giáo viên khoa học giảng dạy tại các trường phổ thông; Các phòng thí nghiệm quốc gia cung cấp cơ sở vật chất, các viện nghiên cứu giới thiệu những nhà khoa học để làm đại sứ STEM…
 
Ở Anh, giáo dục STEM được đưa thành một chương trình quốc gia với mục tiêu tạo ra nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học chất lượng hơn nữa, gọi là Chương trình Hành động 11 bao gồm bốn nội dung là: (1) Tuyển dụng và đào tạo giáo viên giảng dạy STEM. Theo đó, dạy tích hợp không phải là một giáo viên dạy nhiều môn một lúc (bản thân Vương Quốc Anh cũng thất bại khi cố gắng thực hiện điều này) mà các giáo viên dạy các môn khác nhau phải hợp tác, cùng xây dựng bài giảng để học sinh có thể vận dụng kiến thức và kỹ năng của nhiều môn để giải quyết một vấn đề. Vì vậy, cần đào tạo giáo viên theo nhóm hoặc theo cặp. (2) Nâng cao trình độ nghiệp vụ của giáo viên. Qua nhiều năm làm việc với các giáo viên khoa học phổ thông ở nhiều nước trên thế giới về việc thay đổi giáo trình và sách giáo khoa sang học tích hợp, Mark Windale phân loại trình độ của giáo viên thành bốn cấp: Thứ nhất là thử (try things out) làm một vài thí nghiệm khoa học nhỏ trình diễn cho học sinh; Thứ hai là tham gia một dự án khoa học (engaging in projects) dài hơi hơn, thu hút các giáo viên và học sinh cùng thực hiện; Thứ ba là xây dựng một lớp học STEM giống như câu lạc bộ với các hoạt động khoa học thường xuyên; Thứ tư là các giáo viên dạy các môn khác nhau cùng viết giáo trình cho từng môn học để học sinh có thể trải nghiệm STEM ở bất cứ môn nào. (3) Thúc đẩy phong trào giáo dục STEM bằng các hoạt động như câu lạc bộ, ngày hội, đại sứ STEM, ngày tham quan các phòng thí nghiệm, nhà máy… (4) Phát triển cơ sở vật chất hỗ trợ cho việc dạy và học. Điều này không chỉ cần đầu tư từ ngân sách nhà nước mà còn từ phía khu vực tư nhân. Ở Anh, các tập đoàn tư nhân lớn đầu tư hơn tám triệu USD cho chương trình giáo dục STEM quốc gia.
 
Điều quan trọng nhất mà Mark Windale nhấn mạnh nhiều lần, đó là phải liên tục nâng cao trình độ nghiệp vụ của giáo viên, Ông cho rằng, phải biết cần hỗ trợ và cung cấp cho họ những nguồn lực nào và công cụ gì để họ có thể sử dụng hiệu quả cho chuyên môn của mình. Tuy nhiên, để làm được điều này, cần xác định được trình độ mặt bằng chung của giáo viên để có thể thiết kế dữ liệu, nguồn lực hỗ trợ một cách hiệu quả nhất.
 
Trong buổi thảo luận bàn tròn còn có Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD&ĐT Vũ Đình Chuẩn, đại diện các trường phổ thông và các tổ chức xã hội đang thúc đẩy giáo dục STEM tham dự, đưa ra những khó khăn vướng mắc hiện tại. Trong đó, đại diện của trường phổ thông Wellspring cho biết, anh đang triển khai giáo dục STEM giáo dục STEM ở trường nhưng gặp khó khăn là nội dung của chương trình này lại trùng với nội dung chính khóa. Mark Windale gợi ý rằng, không nên tách biệt việc dạy STEM và dạy chính khóa mà phải biết lồng ghép những trải nghiệm STEM vào việc giảng dạy chương trình sách giáo khoa. Giáo viên các bộ môn khác nhau cần hợp tác để xây dựng giáo án.
 
Là đơn vị tổ chức ngày hội STEM tại Hà Nội vào 5/2015 và tại Tp. Hồ Chí Minh vào ngày 16-17/1 vừa qua, đại diện tạp chí Tia Sáng cũng chia sẻ khó khăn của mình trong việc tổ chức ngày hội lớn đó là chi phí tổ chức tương đối lớn nhưng khoản đóng góp từ phụ huynh chỉ chiếm 1/20 và nguồn tài trợ chủ yếu là từ các doanh nghiệp có mối quan hệ thân thiết với ban tổ chức, tuy nhiên, nguồn tài trợ này lại không bền vững. Mark cho biết, theo kinh nghiệm của ông tại Thái Lan, ngày hội STEM nên tổ chức tại các trường phổ thông và hoàn toàn có thể thực hiện với chi phí rất rẻ. Ông cho rằng, mấu chốt để thực hiện điều này là phải tìm cách huy động được lực lượng giáo viên và học sinh, tạo cho họ tinh thần làm chủ dự án, sở hữu dự án để phát huy tối đa sức sáng tạo từ nguồn lực, địa điểm và mối quan hệ sẵn có.
 
Hảo Linh