Hành trình xuất bản sách: Từ bản thảo lộn xộn tới tựa sách bán chạy

Mặc dù Jessamine Chan đã xuất bản vài truyện ngắn và từng làm việc với Publishers Weekly, một tạp chí thương mại đem lại cho bà cái nhìn sâu hơn về quá trình này, bà có rất ít mối quan hệ trong ngành.

Bà cũng không có nền tảng thuận lợi như sự nổi tiếng, thương hiệu cá nhân hay mạng xã hội. Bà sống một cuộc sống bình lặng cùng chồng con ở Philadelphia. Cho đến khi The school for good mothers (Tạm dịch: Trường học làm mẹ) của Chan được xuất bản vào tháng 1, chạy thẳng vào danh sách bán chạy, biến bà trở thành một ngôi sao trong làng văn.

Jessamine Chan đã dành 5 năm để hoàn thiện bản thảo. Tác phẩm đầu tay của bà kể về một người mẹ mất quyền nuôi con sau “một ngày tồi tệ”, bị gửi đến một ngôi trường kỳ quái dạy làm mẹ tốt. Như bao tác giả khác lần đầu dấn thân vào ngành công nghiệp xuất bản, Chan gặp rất nhiều khó khăn.

Làm thế nào để biến một bản thảo lộn xộn trên bàn làm việc thành một tác phẩm được bày bán khắp cả nước? Trong lần phỏng vấn với New York Times, Jessamine Chan đã chia sẻ hậu trường quanh co cùng những con người định đoạt số phận cuốn sách.

Tìm quản lý

Tìm một quản lý giỏi là bước đầu tiên trên con đường xuất bản. Thông thường, đây cũng là phần khó nhất trong cuộc hành trình. Người quản lý sẽ giúp tác giả điều hướng trong muôn trùng hoạt động phức tạp của ngành kinh doanh xuất bản. Họ là người môi giới giao dịch sách với các nhà xuất bản, thương lượng hợp đồng hợp pháp, đấu tranh vì lợi ích tác giả và giúp tác giả phát triển sự nghiệp được dài lâu.

Nhiều quản lý sẽ yêu cầu một bức thư giới thiệu sách, kèm vài trang bản thảo để họ cảm nhận văn phong. Các quản lý uy tín nhận được tới hàng trăm, hàng nghìn bức thư giới thiệu sách như thế này trong một năm. Những bức thư đổ ồ ạt vào mục thư rác.

Làm thế nào để thư giới thiệu trở nên nổi bật, hấp dẫn trong con mắt sắc bén của người quản lý?

Nghe theo tư vấn của bạn bè và chỉ dẫn trên tạp chí Poets & Writers, Jessamine Chan đã tìm đến những quản lý đại diện cho các tác giả có sách tương tự bà – tiểu thuyết về việc làm mẹ trong xã hội hiện đại, pha yếu tố viễn tưởng phản địa đàng.

Một người quen cho bà địa chỉ mail của Meredith Kaffel Simonoff, người quản lý cho nhà văn Leni Zumas, tác giả cuốn Red Clocks (Tạm dịch: Đồng hồ đỏ) – tiểu thuyết suy đoán một tương lai gần khi nước Mỹ cấm hành vi phá thai. Jessamine Chan gửi thư cho Simonoff cùng 11 đại lý khác. Kaffel Simonoff trả lời ngay, đồng thời yêu cầu một bản thảo hoàn chỉnh. Sau khi Chan gửi bản thảo, Kaffel Simonoff đọc được nửa cuốn thì viết mail cho Chan, cho biết cô hứng thú với câu chuyện của bà.

“Jessamine có cảm nhận sắc sảo về chủ đích văn chương và viết trôi chảy, nhịp nhàng ngay từ trang đầu. Bà đặt ra câu hỏi: ‘Có cách nào đúng nhất để làm mẹ không?’ Tôi không thể ngó lơ tầm nhìn rõ ràng của bà ấy”, Simonoff cho biết.

Nhiều quản lý đóng vai trò biên tập viên đầu tiên cho cuốn sách. Sau khi Chan ký hợp đồng với Kaffel Simonoff vào tháng 7/2019, cả hai đã bắt đầu thực hiện một vài sửa đổi, phát triển thêm các yếu tố tiên dự cho cốt truyện cũng như chỉnh mạch cảm xúc nhân vật mượt mà hơn.

Tới tháng 11/2019, bản thảo của Chan đã sẵn sàng gửi tới các nhà xuất bản.

Tìm nhà xuất bản

Tới khâu này, bản thảo sẽ gặp độc giả khó tính nhất: biên tập viên nhà xuất bản. Độc giả thông thái này là người sẽ chọn sách để nhà xuất bản đầu tư. Trong nhiều tháng liền, Kaffel Simonoff sẽ tìm cách thuyết phục biên tập viên các nhà xuất bản về tiềm năng của Trường học làm mẹ.

Vào ngày gửi bản thảo, Chan cho biết người bà như vận động bằng adrenaline. Chồng Chan dẫn bà đi ăn một bữa trưa thịnh soạn tại nhà hàng Trung Quốc yêu thích của họ. Tại đây, bà chờ đợi thông tin từ Simonoff.

Tin tốt lành: các biên tập viên muốn nói chuyện với Chan. Họ quan tâm đủ để Kaffel Simonoff tổ chức một buổi đấu giá.

Một số cuộc đấu giá diễn ra kín – các nhà xuất bản được yêu cầu gửi giá thầu cao nhất họ có thể đề nghị mà không biết đối thủ cạnh tranh của họ đang cung cấp những gì. Một số khác trải qua nhiều vòng, các nhà xuất bản phải trực tiếp cạnh tranh giá với nhau. Người chiến thắng có thể không phải là người ra giá cao nhất mà là người có tầm nhìn phù hợp nhất với tác giả.

Dawn Davis, cựu biên tập viên Simon & Schuster, là người đã thắng cuộc đấu giá. Bà nói: “Vai trò của một biên tập là phải làm việc với tốc độ nhanh. Tôi biết phiên đấu giá giành bản quyền cho cuốn sách này sẽ rất cạnh tranh”.

Ngay trong quá trình đấu giá bản thảo, Davis phải đồng thời giới thiệu bản thảo trong nội bộ nhà xuất bản. Bà phải thuyết phục giám đốc điều hành Simon & Schuster – ông Jonathan Karp – đồng ý chi tiền tạm ứng cho Chan 1 tuần sau khi chốt giá bản quyền.

Theo Davis, ngoài biên tập viên từ nhà xuất bản khác, có 2 biên tập viên nữa thuộc Simon & Schuster muốn giành được bản thảo này. Davis tin rằng cuốn sách có tiềm năng “đột phá cả về mặt nghệ thuật lẫn doanh thu. Những cuốn sách đó rất hiếm và phải được trả tiền thích đáng.

Ngay từ cuộc trò chuyện lần đầu vào tháng 11/2019, Chan đã biết bà và Davis rất hợp nhau. Davis mang tới tầm nhìn mới cho cuốn sách, có ý muốn biến cuốn sách trở nên gọn gàng và hấp dẫn hơn. Năm 2020, trong những tháng đầu tiên đại dịch Covid-19 hoành hành ở Mỹ, họ đã cùng nhau chỉnh sửa rất nhiều.

Chan kể: “Thật tuyệt là bà ấy nhìn nhận cuốn sách như một cuốn tiểu thuyết của các ý tưởng, nói về những vấn đề cấp bách trong nước”.

Kế đó, một nhà thiết kế đồ họa tự do tên Grace Han đã kết hợp với chỉ đạo nghệ thuật Jackie Seow của Simon & Schuster để tạo ra một thiết kế bìa phù hợp. Chan mô tả bìa sách như một cánh cổng hồng đáng ngại trong mơ.

Nhưng rồi, Chan cho biết, Davis rời Simon & Schuster sang làm tổng biên tập cho tạp chí Bon Appétit.

Sau khi sách biên tập xong, người biên tập viên phụ trách mua bản quyền sẽ là người vận động cho cuốn sách đó tại nhà xuất bản cũng như nhiều việc khác có thể tác động đến mức độ thành công của cuốn sách. Do đó, việc mất đi biên tập viên có thể là một đòn chí mạng.

Nhưng Chan đã may mắn, dự án được giao lại cho Marysue Rucci, một biên tập khác của Simon & Schuster. Rucci đã đọc cuốn sách cùng Davis và cũng rất yêu thích tác phẩm. Biên tập viên Marysue Rucci đã đích thân soạn thông cáo báo chí gửi tới các tòa soạn và các cửa hàng sách tư nhân với ghi chú: “Tôi nghĩ tác phẩm này sẽ hấp dẫn bạn”.

Tiếp cận độc giả

Hàng tháng, độc giả tiếp cận được tới hàng trăm cuốn sách mới. Rất khó để một tựa thực sự nổi bật hẳn lên được.

Câu lạc bộ sách của người nổi tiếng có khả năng điều hướng gu đọc của đại chúng. Năm 2021, 10/15 cuốn tiểu thuyết đầu tay xuất hiện trên danh sách bán chạy của Time là các cuốn sách được Oprah Winfrey, Reese Witherspoon, Jenna Bush Hager hoặc Good Morning America chọn đọc.

Tháng 3/2021, đại diện truyền thông của Chan, Anne Tate Pearce, đã tặng cuốn sách cho một trong những nhà sản xuất của chương trình Today. Dẫn chương trình Today, Jenna Bush Hager, cho biết bà đã đọc ngấu nghiến cuốn sách trong kỳ nghỉ.

Bush Hager chia sẻ: “Tôi đã rất say mê với thế giới trong sách, nó không giống bất cứ thứ gì tôi từng đọc. Và với tư cách là một người mẹ, tôi hoàn toàn có thể đồng cảm với nhân vật”.

Cuốn sách trở thành lựa chọn đọc cho tháng 1/2022 của câu lạc bộ sách Bush Hager. Chan được làm khách mời tại chương trình Today. Và lập tức, doanh số bán sách tăng vọt.

Trong khi đó, cả 4 bài review từ Publishers Weekly, Kirkus, Booklist và Library Journal được đăng lên đều cho cuốn sách những phản hồi tích cực.

Cuốn sách thực sự bùng nổ khi công ty sản xuất của Jessica Chastain công bố kế hoạch chuyển thể cuốn tiểu thuyết.

Cùng thời gian này, Tòa án tối cao Mỹ cân nhắc quyền phá thai theo hiến pháp, cuốn sách của Chan được đưa vào các cuộc tranh luận lớn hơn về phụ nữ, việc mang thai và làm mẹ.

Chan nói: “Nhìn thấy cuốn sách của mình trong những cuộc trao đổi lớn, rất cần thiết, về quyền của phụ nữ và câu chuyện của phụ nữ – cả trên phương tiện truyền thông lẫn những buổi giao lưu với độc giả – là một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất. Cuốn sách của tôi thực sự có rất nhiều bà mẹ”.

Chan nói thêm: “Tôi muốn mọi người biết rằng bạn vẫn có thể xuất bản tác phẩm đầu tay khi đã ngoài 40, khi là một phụ nữ da màu, một bà mẹ, sống một cuộc sống bình lặng ngoại tuyến và không có tên tuổi”.

Nguồn: zingnews.vn