Trung tâm khoa học Questacon – Hướng tiếp cận mới trong truyền thông KH&CN

Bà La Kate Driver – Phó Giám đốc Điều hành, Trung tâm Questacon

 

Là Trung tâm khoa học hàng đầu của Australia, Trung tâm khoa học Questacon thu hút hàng trăm nghìn khách thăm quan hàng năm, đặc biệt là lực lượng học sinh, sinh viên, nhà nghiên cứu trẻ. Các hoạt động khoa học tại đây được tổ chức dưới nhiều hình thức như: trưng bày, trình diễn, lý giải những sự kiện tự nhiên dưới lăng kính khoa học. Đây cũng là nơi tạo sự khám phá, biến những ý tưởng, sáng kiến những phát mình khoa học trở thành hiện thực. Bà La Kate Driver – Phó Giám đốc Điều hành, Trung tâm khoa học Questacon, Australia đã có những chia sẻ thú vị về cách thức tiếp cập trong truyền thông KH&CN tại xứ sở Kangaru.
PV: Thưa bà, lĩnh vực khoa học nào được tập trung tại Trung tâm khoa học Questacon (Trung tâm)? Và làm thế nào để tiếp tục thu hút khách tham quan khi họ muốn quay trở lại lần thứ hai?

Bà La Kate Driver: Là trung tâm giáo dục khoa học hàng đầu của Australia, chúng tôi có các chương trình vừa phục vụ giải trí vừa phục vụ công tác giáo dục. Các sản phẩm trưng bày tại đây luôn kích thích tính sáng tạo, đồng thời tạo ra sự hấp dẫn cho những người tham quan khoa học, góp phần giải thích các hiện tượng, sự vật trong đời sống hằng ngày.

Tại Trung tâm, chúng tôi tạo ra sự đa dạng về các lĩnh vực khoa học với các mảng khác nhau như: Sinh học, Vật lý, Thiên văn học, Toán học,… Bên cạnh đó, Trung tâm còn đẩy mạnh thêm nhiều hình thức giới thiệu khác nhau, phụ thuộc vào từng thời điểm của các lễ hội nhằm tạo sức hút với các lứa tuổi.

Để tránh nhàm chán và lôi cuốn khách tham quan quay lại, Trung tâm liên tục thay đổi chủ đề và các thiết bị của phòng trưng bày (hiện Trung tâm có 8 phòng trưng bày). Các sản phẩm thay thế được chuyển tới các trung tâm khoa học địa phương hoặc sử dụng cho các gánh xiếc khoa học trên toàn quốc.

Khách thăm quan đến với Trung tâm không chỉ vì một hoạt động, sản phẩm cụ thể mà còn có sự trải nghiệm, chia sẻ, cảm nhận và phản hồi về các lĩnh vực khoa học mà chính họ được tham gia. Chúng tôi luôn tạo ra môi trường năng động, sáng tạo cho giới trẻ tham gia trực tiếp vào các hoạt động khoa học tại Trung tâm, qua đó, tạo sự đam mê, yêu thích, muốn tìm tòi và khám phá khoa học.

 

Một mô hình trưng bày tại Trung tâm Questacon

PV: Bà có thể cho biết số lượng và bí quyết thu hút khách thăm quan hàng năm đến với Trung tâm?

Bà La Kate Driver: Hàng năm, Trung tâm tiếp đón khoảng hơn 450.000 khách tham quan. Ngoài ra, còn có khoảng trên 660.000 khách tham gia các hoạt động khoa học lưu diễn của họ trên khắp Australia và thế giới.

Thành công đầu tiên Trung tâm có được là đội ngũ nhân viên, tình nguyện viên nhiệt huyết, có đam mê nghiên cứu, yêu thích lĩnh vực khoa học. Cán bộ, nhân viên, tình nguyện viên của Trung tâm có thể là các giáo sư, nhà nghiên cứu, nhà giáo, chuyên gia truyền thông, sinh viên,… thuộc các lĩnh vực khoa học khác nhau.

Ngoài ra, để có những sản phẩm trưng bày độc đáo, gẫn gũi với cuộc sống thường ngày, chúng tôi tự thiết kế, xây dựng các thiết bị từ đơn giản đến phức tạp, chất liệu có thể tùy thuộc vào đặc tính của từng sản phẩm, có thể bằng gỗ (đối với sản phẩm đơn giản, dễ di chuyển), hoặc chất liệu bằng sắt, thép,…

Bên cạnh việc tự sản xuất, thiết kế sản phẩm trưng bày dựa trên những ý tưởng sáng tạo, Questacon còn có liên kết với các trung tâm khoa học khác trên thế giới nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi về chuyên môn cũng như các sản phẩm trưng bày.

PV: Bà có thể cho biết, đối tượng khách tham quan nào được hướng tới và họ sẽ được gì khi đến với Trung tâm?

Bà La Kate Driver: Trung tâm có nhiều loại hình, sản phẩm trưng bày thuộc mọi lĩnh vực từ khoa học đến giáo dục với những thiết bị, mô hình trưng bày có tính tương tác cao. Phần lớn đối tượng mà chúng tôi hướng tới là trẻ em, sinh viên, học sinh, sinh viên của các trường đại học,… Ngoài ra, còn có nhiều đối tượng thuộc các thành phần khác nhau trong xã hội.

Khi đến với Trung tâm, khách tham quan sẽ có cơ hội khám phá, trải nghiệm thú vị với nhiều chủ để khoa học như: Sinh học, Vật lý học, Y học, Toán học, Thiên văn học,… phù hợp với mục đích, sở thích và đam mê khám phá khác nhau. Không chỉ có vậy, Trung tâm còn áp dụng nhiều công nghệ hiện đại để tiếp cận với giới trẻ như: phần mềm giới thiệu về các trưng bày của Trung tâm trên điện thoại di động; hội thảo trực tuyến với các nhà khoa học, trường học trên khắp đất nước và liên quốc gia,…

Bên cạnh việc mang đến những trải nghiệm thú vị và đầy tính tương tác, thực hành trong hoạt động triển lãm khoa học, Trung tâm còn tạo sự say mê với khoa học cho trẻ em. Với những thiết bị và mô hình trưng bày có tính tương tác cao, triển lãm tại Trung tâm mang đến các em nhỏ cơ hội khám phá và học hỏi về các chủ đề khoa học phong phú, đa dạng như: nguyên lý của âm nhạc, âm thanh, sinh học cơ thể người, ánh sáng, lực và chuyển động, nhận thức và câu đố,…

Song hành với triển lãm, Trung tâm còn thực hiện những chương trình thử nghiệm khoa học trực tiếp, hội thảo bồi dưỡng năng lực cho giáo viên khoa học địa phương và các buổi trao đổi về truyền thông khoa học với đại diện từ các đơn vị phụ trách giáo dục, khoa học và văn hóa,…

 

Các tiết mục trình diễn khoa học tại Trung tâm Questacon luôn thu hút số lượng lớn học sinh, sinh viên tham dự

PV: Vậy điều gì tạo nên sự thành công khi tiến hành xây dựng mô hình Trung tâm?

Bà La Kate Driver: Tôi cho rằng, khi trước khi tiến hành triển khai mô hình Trung tâm KH&CN, cần phải xác định đâu là đối tượng hướng tới chủ yếu, đối tượng truyền thông cho lĩnh vực này là ai? Đồng thời xác định được những ý tưởng, nội dung cần truyền đạt.

Ngoài ra, nguồn nhân lực quản lý, điều hành cũng đóng vai trò quan trọng, quyết định sự thành công của Trung tâm. Đó là đội ngũ nhân viên nhiệt huyết và được đào tạo bài bản, đội ngũ này có thể là các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà khoa học đã nghỉ hưu, các sinh viên, học sinh mới tốt nghiệp. Đối với các sinh viên, học sinh mới ra trường, được học tập, trải nghiệm tại Trung tâm cũng là cơ hội cho việc ôn lại các kiến thức đã được học trong trường cũng như trau dồi kỹ năng ngoại ngữ.

Tài chính cũng là yếu tố cần được tính toán kỹ nhằm bảo đảm sự an toàn trước khi tiến hành xây dựng. Theo tôi, Trung tâm khởi đầu nên theo mô hình nhỏ, tập trung vào chất lượng thay vì số lượng, sau đó sẽ mở rộng dần dần theo từng chủ đề, khu vực trưng bày.

Ngoài ra, xây dựng phong cách và văn hóa làm việc cũng rất quan trọng, điều này sẽ tạo sự gắn bó giữa nhân viên với Trung tâm đóng góp vào sự thành công chung của Trung tâm trong tương lai.

PV: Xin trân trọng cám ơn bà đã tham gia cuộc phỏng vấn

Bài, ảnh: Hoàng Phiêu