Phát triển trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm trong lĩnh vực giáo dục

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Quế Anh, AI đã, đang và sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa ý tưởng học tập cá nhân hóa – điều chỉnh việc học, nội dung và tốc độ phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng học sinh. AI cung cấp khả năng lấy dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, xác thực và phân tích dữ liệu bằng các công cụ như phân tích dự báo và học máy. Qua đó, tiềm năng của AI trong giáo dục là rất lớn, đóng vai trò là chất xúc tác cho quá trình chuyển đổi giáo dục cho tất cả các bên liên quan (từ cá nhân học sinh đến các cấp quản lý cao hơn như Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, bên cạnh những giá trị cốt lõi về công nghệ, việc triển khai ứng dụng AI trong lĩnh vực giáo dục cũng sẽ có thể đi kèm với rủi ro tiềm ẩn. Vì vậy, cần đặc biệt quan tâm tới các khía cạnh đạo đức và xã hội của AI như: quyền riêng tư, bảo vệ và sử dụng dữ liệu người học; ngăn chặn phân biệt đối xử dựa trên giới tính, chủng tộc, đặc điểm kinh tế – xã hội và sự khác biệt về trình độ năng lực; ngăn chặn sự lan tỏa các định kiến xã hội và văn hóa…

Về thực trạng phát triển và ứng dụng AI trong lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam, TS Tôn Quang Cường – Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định, việc ứng dụng các công nghệ như thị giác máy tính, học máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, robot thông minh, tự động và cảm biến, AI tạo sinh, công nghệ ảo… đã, đang và sẽ nhanh chóng mở rộng tới toàn bộ hệ thống giáo dục Việt Nam từ giáo dục phổ thông đến giáo dục đại học hay dạy nghề, đào tạo doanh nghiệp, giáo dục phi chính quy – giáo dục suốt đời… Sự phổ biến của ứng dụng AI trong lĩnh vực giáo dục và tầm quan trọng của lĩnh vực này đang đặt ra nhu cầu lớn về xác định, đánh giá những chuẩn mực đạo đức để tối đa hoá lợi ích và kiềm chế rủi ro mà AI có thể gây ra.

Tại tọa đàm, TS Nguyễn Bích Thảo – Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội đã phân tích kinh nghiệm quốc tế về phát triển AI có trách nhiệm trong lĩnh vực giáo dục. Thông qua phân tích các báo cáo của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) và hướng dẫn của các quốc gia về AI đối với giáo dục, TS Thảo đã nhấn mạnh tầm quan trọng của nguyên tắc đạo đức cốt lõi khi phát triển AI có trách nhiệm trong lĩnh vực giáo dục hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền con người, trang bị cho con người các giá trị, kỹ năng cần thiết cho phát triển bền vững và cộng tác hiệu quả giữa người và máy, thúc đẩy các giá trị nhân văn trong phát triển và ứng dụng AI trong giáo dục.

VH