Phát triển nguồn tin phục vụ nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

Ngày 22/8/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã có buổi làm việc với 7 trường Đại học về báo cáo hiệu quả sử dụng CSDL ScienceDirect.

Thực hiện Quyết định số 1285/QĐ-TTg ngày 01/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án Phát triển nguồn tin KH&CN phục vụ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ đến năm 2025, tầm nhìn 2030”, thời gian qua, Bộ KH&CN đã ưu tiên đầu tư để bổ sung tập trung CSDL ScienceDirect cho Cục Thông tin KH&CN quốc gia và 7 Đại học lớn là Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng, Đại học Cần Thơ và Đại học Thái Nguyên (nhóm 7+1).

Ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục thông tin KH&CN quốc gia cho biết: Thực hiện quy định của Luật KH&CN 2013, Nghị định số 11/2014/NĐ-CP ngày 18/2/2014 của Chính phủ về hoạt động thông tin KH&CN, Quyết định số 1285/QĐ-TTg ngày 01/10/2018 của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2016, với nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước hằng năm được Bộ KH&CN ưu tiên để bổ sung tập trung các nguồn tin KH&CN cốt lõi, có giá trị của nước ngoài, đặc biệt là CSDL Science Direct của nhà xuất bản Elsevier để phục vụ cộng đồng nghiên cứu và đào tạo trong nước tham khảo.

Nhờ được tiếp cận với các nguồn tài nguyên thông tin có giá trị này, nên số lượng và chất lượng nghiên cứu của Việt Nam đã được cải thiện rõ rệt và có bước tiến quan trọng. Theo thống kê của Cục Thông tin KH&CN quốc gia năm 2023 cho thấy, trong tổng số 187.200 cán bộ nghiên cứu của cả nước thì có hơn một nửa cán bộ làm việc ở các cơ sở giáo dục đại học. Thống kê trên CSDL Scopus của nhà xuất bản Elsevier cho thấy, số lượng công bố quốc tế của Việt Nam đã tăng hơn 3,3 lần trong 7 năm qua và tập trung chủ yếu ở các cơ sở giáo dục đại học quy mô lớn như các đại học quốc gia và đại học vùng.

CSDL Science Direct gồm hơn 2.200 tạp chí thuộc 23 lĩnh vực KH&CN của 4 nhóm gồm: khoa học tự nhiên và kỹ thuật, khoa học sự sống, khoa học sức khỏe, khoa học xã hội và nhân văn. Trong những năm gần đây, số lượng các bài tải xuống ngày càng tăng, năm 2016 là 474,434 bài; năm 2023 là 1,081,262 bài, chi phí trên mỗi bài tải xuống giảm từ 2,31 USD năm 2016 xuống còn 1,29 USD năm 2023. Số bài báo khoa học quốc tế của nhóm 7+1 tăng mạnh trong giai đoạn 2016 – 2023, chỉ số FWCI (chỉ số tác động của trích dẫn theo trọng số) trong các năm đều cao hơn mức bình quân của thế giới từ 2-10%. Số lượng trích dẫn CSDL Science Direct của nhóm 7+1 tăng gấp 3 lần trong 5 năm gần đây.

Tại buổi làm việc, các đại biểu đánh giá cao hoạt động hỗ trợ của Cục Thông tin KH&CN quốc gia trong thời gian qua đối với các cán bộ nghiên cứu, giảng viên, sinh viên. Các đại biểu cho rằng, việc tập trung vào các nguồn tin KH&CN chất lượng cao của quốc tế giúp các trường đại học nâng cao năng lực nghiên cứu, tăng mạnh số lượng công bố quốc tế cũng như chất lượng công bố được cải thiện. Trong thời gian tới, theo các đại biểu cần tiếp tục đầu tư, tăng cường truy cập CSDL Science Direct và các nguồn tin KH&CN chất lượng cao khác để đảm bảo nhu cầu thông tin cho nghiên cứu và đào tạo.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định cho biết: Với các con số thống kê trên cho thấy mức độ sử dụng hiệu quả CSDL Science Direct ngày càng tăng. Đây là nguồn đóng góp quan trọng để cải thiện chất lượng nghiên cứu của Việt Nam trong thời gian gần đây và là nguồn thông tin KH&CN chất lượng cao. Việc sử dụng CSDL Science Direct là lựa chọn đúng đắn để làm nền tảng thông tin cho công tác nghiên cứu và giảng dạy của các viện nghiên cứu và trường đại học.

Phát biểu kết luận, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, trong thời gian qua, việc khai thác và sử dụng CSDL Science Direct đã giúp các cơ sở giáo dục tăng số lượng, chất lượng các các công bố quốc tế, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và tăng xếp hạng của các trường đại học trên trường quốc tế. Việc đầu tư để sử dụng CSDL Science Direct là kênh đầu tư hiệu quả cho KH,CN&ĐMST bên cạnh việc đầu tư cho các nhiệm vụ KH&CN. Trong thời gian tới, để khai thác và sử dụng CSDL Science Direct hiệu quả cần tăng cường đầu tư hơn nữa đặc biệt là nguồn từ xã hội hóa. Điều này cũng phù hợp với quy định của Đề án “Bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước, kết hợp đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn lực xã hội để phục vụ phát triển nguồn tin KH&CN”.